НекӀсияб Египет

Википедия — эркенаб энциклопедия сайталдасан материал
НекІсияб дунялалъул цивилизацияТарихияб пачалихъТарихияб регион • Маданияб регион
НекІсияб Египет
N16kmmt
O49

егип. транслит. tA-kmt
Хефренил Пирамида ва Абул-Гьол Инбу-хедж некрополалда (н.-грек code: grc is deprecated Мемфис, гьанж. Джиза)
Хефренил Пирамида ва Абул-Гьол Инбу-хедж некрополалда (н.-грек Мемфис, гьанж. Джиза)
Цогидал цІарал Та-кемет, Та-мери, Та-уи, Кеми
 • экзотопонимал гӀар. مصر‎‎ Миср, жугь. ‏מִצְרַיִםМицраим, Мудраия
География
Локализация Шималияб-бакъбаккул Африка
 • ватІан Халип:Флаг / Египет
 • бищун кІудиял гІурхъаби Египет, Судан (Нубия), ХІабаш, Эритрея, Джибути, Сомали), ГІарабистаналъул хьундасеб-бакътІерхьул рахъ, Киренаика (Ливия), ФилистІин, ХанагІан, Ливан, Сирия, Туркиялдеги Кипралдеги ГІиракъалдеги гІунтІун[1]
Административияб гІуцІи
Тахшагьар
 • кІудиял шагьарал Уасет, Мемфис, Саис, Иуну, Абу
Пачалихъияб низам Абсолютияб монархия
БетІер ПиргІавн
 • бутІрузул наслаби
Административияб бикьи 42 септ (ном) (балагье НекІсияб Египеталъул административияб бикьи)
Тарих
Заман 4 азарсон. н. щ.IVVII гІасраби н. з.
КьучІ лъуна 3150 н. щ.
ЛъугІана нилъер заманалъул VII гІасрабаздехун
 • периодизация
Миллияб гІуцІи
Миллат Египтянал, коптал
 • цогидал — гиксосал, семитал, жугьутІал, грекал
МацІ ва хъвай-хъвагІи
МацІ Египеталъул мацІ
 • хъвай-хъвагІи Египеталъул хъвай-хъвагІи
Динияб гІуцІи
Дин НекІсияб Египеталъул дин (илагьазул сияхІ)
Карта
#перенаправление Шаблон:Карточка/Викигъамас

НекІсияб Еги́пет (н.-грек Αἴγυπτος и латин: Aegyptus рагІудасан), жиндирго букІараб цІар Та-кемет, Та-мери, Та-уи ва ц. (транслит. егип. tA-kmt, tA-mrj, tA-wy), Ке́ми, ккола даража тІадегІанаб на цІакъ кІудияб кІвар бугеб НекІсияб дуниялалъул цивилизациялъун, жибги Нил гІоралъул рагІалда, гьанжесеб Египеталъул пачалихъ бугеб бакІалда букІараб. НекІсияб Египеталъул цивилизация бачІуна тарихалда цебесеб Египеталдаги ва гІ. ш. 3100 с. н. щ. Египет Менесица (гІемерисев гьевги Нармерги цого чагІи ругин рикІкІуна)[2] цолъилъазибиялдаги (Египеталъул аслияб заманлъаялда рекъон)[3] хадуб.

НекІсияб Египеталъул тарихалъул буго 40 гІасру, гьеб тарих гІалимзабаз бикьула неслабазда цебесеб заманалдеги (ккола Тарихалда цебесеб заманалъул ахиралде), наслабазулаб заманалдеги (аслияб Египеталъул цивилизациялъул заман, 27 гІасруялъул халалъи бугеб), эллиназулаб заманалдеги (грекгун македониялъулгун жубай, Птолемеязул наслуялъул бетІерлъуда гъоркь), румалъулаб заман (НекІсияб Румалда гъорлъ, Румалъул империялъул цІакъ кІвар бугеб икълим хІисабалда). НекІсияб Египет букІараб заманалъул гІорхъабаз, гІалимзабаз тасдикъ гьабураб, жаниб бачуна VI аз.соналдаса н. щ. IV гІасруялде щвезегІан. Византиялъулабгун-копт заман (Византиялда гъорлъ, IV гІасруялдаса гІарабаз Египет кверде босараб VII гІасруялде щвезегІан) цебесеб гьоркьохъел гІасрабазде кколеб букІаниги, рикІкІуна НекІсияб Египеталъул букІараб заманалъул гІурхъабазда жаниб. НекІсияб Египеталъул цивилизация заманалъул рахъалъ ккола бищун кІудияблъун.

ЦІияб ханлъиялъул заманалда, Египет лъугьана кутакалда къуватаб империялъун, жиндир Нубиялдаса бахъараб Киликиялде щун, ГІагараб Машрикъалъул цІикІараб бутІаялда кверщел бугеб; гьелъие мутІигІал дунялалда ругел ругел гІадамазул 20 %.

Жиндир заманалда Египет гьединго букІана цогидар пачалихъазда гъорлъги: кверщел гьабун букІана ливиялъул ва нубиялъул гІадамаз, персаз, Александа Македонияс. Гьев хун хадуб гІуцІана Птолемеязул ханлъи, жибги н. щ. 30 соналде щвезегІан букІараб. Н. щ. 30 соналъ, Египет ана Румалде гъорлъе ва лъугьана гьелъул икълимлъун.[4]

НекІсияб Египеталъул цивилизация тІадегІанлъи букІана гьелъул гІурул жаниблъиялдеги Нилалъул дельтаялдеги ругьунлъиялъул хІасилалдалъун. Щибаб лъагІалил Нилалъул щвеялъги, жинца беэн гьабулеб гьарзаго жинда жо бижулеб хІариялдалъун Нилалъу рагІалда ругел ракьал, гьединго ракь хІалтІизаялъул мухІкканго гІуцІараб лъалъаялъул системаялъги рес кьолаан къваригІунелдаса цикІкІун могьол культураби гІезабизе, жидеца жамгІияб ва маданияталъулаб цебетІей чІезабулеб букІараб.

Египеталъул администрациялъ кІвар кьолаан Нилалъул жаниблъиялда ва гьелда аскІор ругел салул авлахъаздаги батІи-батІиял магІданал ва мнералал рахъиялде, гьединго жидерго, чияда бачІеб, хъвай-хъвагІиялъул система цебе тІеялъе, жамгІияб къагІидаялъ батІи-батІил жал раялъе ва хурул магІишаталъул проектазе, мадугьалихъ ругел ракьалгун даран-базаралул хурхеназе ва рагъул гІуцІиялъе, жибги Египеталъул цогидал ракьазда кверщел лъеялде буссараб. Гьеб хІалтІул гъира базабулеблъул ва гІуцІулеблъул рукІана хъвай-хъвагІи бацунел чагІазул бюрократияб аппарат, диниял хІаракатчагІи ва кагьинал, ва ПиргІавнил администрация, жидеца магІна гІадидго гІуцІараб диналъул системалъул контексталда Египеталъул халкъалъул цахъ хІалтІи во цолъи чІезабулел рукІарал.[5][6]

Египтяназ гьабуна цивилизация, жиб цогиязда релъараб гьечІеб, жибго жиндаго чІараб, ва жиндир аслияб хасият хиси гьечІолъи бугеб[7]. Египтяназул жал гІемерал ругел бергьенлъабазде гъорлъе уна батІи-батІиял магІданал ва минералал рахъи, геодезия ва конструкторияб техника, жидеца кутакал пирамидаби, кІалгІаби, ва обелискал гьариялъе квер бакъулел рукІарал; математикаялъул система, хІалбихьи бугеб ва цебе тІураб медицина, лъалъалъул система ва хурул магІишаталъул технология, тІоцебе хъорщол гьабураб гама,[8] фаянс ва цІвер гьабиялъул техника, адабияталъул цІиял формаби; сиясат ва дунялалда тІоцебесеблъун рикІкІунеб ракълил къотІи.[9] НекІсияб Египеталъ нахъе тана бечедаб ва щулияб ирс. Гьелъул искусство ва архитектура гІемер такрар гьабуна, гьелъул хазинаби руго дунялалъул батІи-батІиял бакІазда. Гьелъул монументазул хутІелаз гІасрабаз асар гьабуна сапарчагІазе ва хъвадарухъабазе. ЦІияб заманалъул байбихьуда Египтяназул ва европаялъул гІадмазул Египеталъул ирсалде бижараб интересалъги, гьелде бугеб хІурматалъги, гьединго гьарурал археологиял рухъа-хъваязги сабаблъул Египеталъул цивилизациялъул гІелмияб цІех-рех гьабуна ва кІудияб къимат кьуна гьелъул маданияб ирсалъе.[10]

ЦІар[хисизабизе | код хисизабизе]

Этимология[хисизабизе | код хисизабизе]

Европаялъул халкъазул мацІазде «Египет» абураб цІар бачІана некІсиял греказдасан; грек мацІалда абулеб рагІи букІана «Эгиптос» (н.-грек Αἴγυπτος). Гьеб топонималъул бачІараб бакІ тІубан лъалеб гьечІо, буго цо чанго теория:

  1. НекІсиял греказул мифология — «Эгиптос» абураб цІар бачІараб буго Эгиптос цІар бугев хан (Эги́пт, Еги́пт, Еги́пет)[~ 1], жинца Нилалъул расалъиялда букІараб цо меламподазул къавмалда тІад кверщеллъи гьабурав ва гьезие жиндирго цІарги кьурав.[11] Амма гьев персонаж ватизе вуго хадув греказ Египеталъул цІаралдаса персонификация гьабурав. Эгипт рехсон вуго греказул цо-цо автораз: Псевдо-Аполлодорица,[12] Гесиодица,[13] Милеталдаса Гекатейица,[14] Павсанийица[15].
  2. Тарихияб этимология — некІсияб грек мацІалда «Айгюптос» рагІи лъугьун буго Египеталъул Цебесеб ва Басрияб ханлъиялъул тахшагьаралъул цІаралдаса — ХІут-ка-Птах (н.-грек Мемфис). Гьеб цІаралъул магІна буго «ПтахІил каялъул рукъ» абун (транслит. егип. Hwt-kA-ptH)[~ 2]. Гьеб цІар жалго египтяназ абулеб букІана цин Мемфисалда бугеб ПтахІ илагьасул килисаялде, хадуб гьеб цІар абизе байбихьана жибго шагьаралде ва гьелъул вилаяталде (септалде). Хадуб греказ гьеб шагьаралъул цІар тІибитІизабуна тІолго пачалихъалде[16]:294.
  3. Гьединго бегьулеб жо буго гьеб цІар лъугьараб бати Нил гІоралъул цІаралдаса, масала Гьомерициа «Эгиптос» рагІиялдалъул бихьизабун буго цин гІор (Нил), ва хадуб гурони бихьизабун гьечІе гьеб гІоралъ "гьабураб" пачалихъ[11][17]:403.

Лъугьиналъухъ балагьичІого, Египет абураб цІар тІибитІи хурхараб буго Ракьдагьоркьосеб ралъадалъул регионалъул эллинизациялда, жиб сабаблъул греказул маданият гуребги, гьезул географиял топонималги тІиритІарал. Хадуб гьеб цІар щвана румазухъелатин: Aegyptus (классикияб абулеб къагІида — Айгиптос), ва латин мацІалдаса Египет абураб цІар бачІана тІолгоевропаялъулаб гІадаталде[18].

Египтяназ абулеб букІараб цІар[хисизабизе | код хисизабизе]

Жиндирго халкъалъ абулеб цІар
иероглифазул хъвай-хъвагІи
N16kmmt
O49
tA-kmt — Та-кемет
«ЧІегІераб ракь»
N16U6
D21
M17M5N25
tA-mrj — Та-мери
«Бокьулеб ракь»
N16U6
D21
M17N37
O49
N16
N16
tA-wy — Та-уи
«КІиго ракь»
N21
N21
jd-bwy — Иде-буи
«КІиго рагІал»

Наслабазул заманалъул сипат гьабулаго «Египет» абура топоним хІалтІизаби буго шартІияб, щайгурелъул гьеб топоним тарихчагІаз тасдикъ гьабуна хадуб, некІсиял греказ Нилалъул рагІаллъиялда бугеб регионалде ва маданияталде абулеб букІараб цІаралдаса. Жалго некІсиял египтяназ жидерго пачалихъалде абулеб букІана чанго аллегорияб цІар, жиндица ракьалъул гьарзалъи ва бечелъи бихьизабулеб — Та-кемет, «ЧІегІараб ракь» (ай Нилалъул рагІалда бугеб бечедаб чІегІер-ракьалдаса[19], сверухъ ругел салул авлахъазул «багІараб» ракьалде данде ккун) ялъуни Та-мери, ай «Бокьулеб ракь». Цогидал цІарал — Та-уи, ай «КІиго ракь», жиндица, батизе бегьулеб жо, Египеталъул кІиго бутІа — Расалъи ва Дельта цолъизаби бихьизабулеб. Египеталъул текстазда гьединго ратизе бегьула жидерго улкаялде абулел рукІарал шигІруял цІар— «Сикоморалъул ракь», «Хорил берзул ракь» ва цогидал.

Цогидал цІарал[хисизабизе | код хисизабизе]

Египтяназулгун хурхен гьабулел халкъаз жидерго цІар кьолаан Нилалъул рагІалда бугеб пачалихъалъе:

  • Муцур, Мисир (аккад. Muṣur, Miṣir) Гъоркьияб Египет ва Урису (аккад. Uriṣṣu) ТІасияб ЕгипетАссирияялъул халкъалъ;
  • Мицра́им (некІ.-жугь. מִצְרַיִם транслит. Mitzráyim) — некІсиял жугьутІаз. ЦІаралъул магІна буго мецар (некІ.-жугь. מֵצַר) — «къваридаб бакІ», «къваридаб нух», «къварилъи» абураб рагІиялъул кІирекъараб форма. Гьанисанго цогидаб магІнаби: балагь, къварилъи, жиндаса къватІибе нух батизе захІматаб хІал. Библиялъул гІадатазда рекъон, Мицраим цІар хурхараб буго бицадулъ вугев кІудияв эмен ХІамил вас Мицраимида, жиндасан, библиялда рекъон, египтянал, цо-цо либиялъул къавмал, пилистІинал ва кафторитал рачІарав(Библия: сокращение Быт неизвестно, см. список допустимых).
  • Мудраия — некІсиял персазул мацІалда Египеталъул цІар;
  • Миср/Маср (гӀар. مصر‎‎) — гІарабаз абулеб цІар[~ 3]. Гьеб цІар бачІун батизе бегьула наслабазул заманалдаго, гІарб мацІалъул рагІудасан, жинца гІадамал чІараб бакІ ва шагьар бихьизабулеб. Батизе бегьула, гІарабгун семит къавмазда бихьулеб букІин Египеталъул халкъалъул гІемерлъи. Цогидаб этимологияб вариант хурхараб бугогьоркьохъел гІасрабазул Египетгун; гьелда рекъон, цІар бачІараб буго массара — «гІумру гьабун чІезе» абураб рагІудасан (гьеб гипотезаялда рекъон цІар хІалтІизабизе рес буго VII гІасруялдаса, гьеб заманалъ гІарабаз байбихьана Египеталда жидерго гІумру гьабизе чІеял гьаризе).

География[хисизабизе | код хисизабизе]

Египеталъул септал: жеги гьечӀо позиционияб карта.

НекІсияб Египеталъул цивилизация бижана Нил гІоралъул рагІалда, ва гьелъул тІегьай гІемерго хухараб букІана Нилалъул щвеялда (июналдаса ноябралде щвезегІан), жинца ракь хІалтІизабизе рес кьолеб букІараб. ТІоцебесеб хІокІалъул мухъалда бугеб къварилъиги тун хадуб (НекІсияб Египеталъул жанубияб гІурхъи) чвахула шималияб-бакъбаккул СахІараялъул гІатІилъиялда лъеца чурун лъугьараб чІедераб ва халатаб расалъиялдасан. Расалъиялъул гІеблъи буго 10–20 км, амма бакІ-бакІазда гьеб чІедерлъула гІоралъул гІеблъиялде щвезегІан, бакътІерхьудехун расалъи ккун буго Либиялъул салул авлахъалъ, бакъбаккуда — ГІарабияб салул авлахъалъ. Расалъи сверун ругел хъитІал руго гІизагІанго кІудиял, 180 метраялде щолел, гІага-шагарго 900 км-ялдаса[~ 4] расалъи сверун ругел хъитІал уна рахъ-рахъалде — бакътІерхьуде, Киренаикаялда бугеб Барка тІалъиялде ва бакъбаккудео — БагІараб ралъдал рахъалдехун. Хадуб гІор гьурихьвагІалда релъун биххула гІаркьалабазде ва гІага-шагарго 200 км-ялдаса[~ 5] гьел чвахула Ракьдагьоркьосеб ралъдалъе (Египеталъул шималияб гІурхъи), гьениб лъугьуна лъабокІонаб дельта. ГІоралъул гІаммаб гьетІи цІакъго кІудияб гьечІо — тІадегІан 91 м (Асваналда), дельтаялда бищун борхатаб бакІалъул ралъдал гьумералдаса борхалъи — 12 м.[17]:44-45.

Жибго НекІсияб Египеталъ жаниб бачунаан Нилалъул Дельта — тарихияб икълим Гьоркьияб Египет («Дельта») ва расалъи 1-сел хІокІазде щвезегІан — ТІасияб Египет («Расалъи»), ва гьединго Фаюмалъул оазисалъул мухъги. Гьанжесеб гьел ракьазул локализация данде ккола Египеталъул ГІараб Жумгьурияталъул Нилалда сверун ругел мухІафазаталгун.

Ралъдал рагІаллъиялъул мухъ[хисизабизе | код хисизабизе]

Ракь, пайдаял магІданал[хисизабизе | код хисизабизе]

Цогидал[хисизабизе | код хисизабизе]

Тарих[хисизабизе | код хисизабизе]

ГанчІил гІасру[хисизабизе | код хисизабизе]

Палеолит[хисизабизе | код хисизабизе]

Гьоркьохъеб ва тІасияб палеолит[хисизабизе | код хисизабизе]

БетІербахъи гьаби[хисизабизе | код хисизабизе]
ГІумру гьабулел бакІал ва технологиял[хисизабизе | код хисизабизе]

Наслабазда цебесеб заман[хисизабизе | код хисизабизе]

Наслабазулаб заман[хисизабизе | код хисизабизе]

Цебесеб ханлъи (гІ. ш. 3050–2686 н. щ.)[хисизабизе | код хисизабизе]

Басрияб ханлъи (2686–2181 н. щ.)[хисизабизе | код хисизабизе]

ТІоцебесеб хиси ккараб заман (2181–1991 н. щ.)[хисизабизе | код хисизабизе]

Гьоркьохъеб ханлъи (2134–1690 н. щ.)[хисизабизе | код хисизабизе]

КІиабилеб хиси ккараб заман (1674–1549 н. щ.)[хисизабизе | код хисизабизе]

ЦІияб ханлъи (1549–1069 н. щ.)[хисизабизе | код хисизабизе]

Лъабабилеб хиси ккараб заман (1069–653 н. щ.)[хисизабизе | код хисизабизе]

Хадусеб заман (672–332 н. щ.)[хисизабизе | код хисизабизе]

Птолемеязул заман (332–30 н. щ.)[хисизабизе | код хисизабизе]

Румалъул ва Византиялъул Египет (30 н. щ.–641 н. з.)[хисизабизе | код хисизабизе]

Сиясат[хисизабизе | код хисизабизе]

Администрация[хисизабизе | код хисизабизе]

Египеталъе бетІерлъи гьабулаан ПиргІавнас. Гьев кколаан абсолютияв монарх, жиндихъ кинабниги ракьалда ва сурсатазда тІад кверщел бугев. Гьев кколаан бищун тІадегІанав рагъул цевехъан ва нухмалъи гьабулеб идараялъул бетІер, жинца бюрократиялъун ва хІакимлъиялъун мулк билъинабулев вукІарав. Администрациялъул жавабиявлъун вукІана пачалихъалъул вазир, жинца пиргІавнил вакиласул хІисабалда вилаятазул ишаздаги, пачалихъалъул буголъиялдаги, батІи-батІиял архитектуриял проектаздаги, къануназул системаялдаги ва архиваздаги хадуб хал кколев[20]. Вилаятазул даражаялда, пачалихъ бикьун букІана 42, жидеда септал-ян абулеб букІараб, гьанжесеб къагІидаялда номал; ва жидер щибалъе нухмалъи гьабулев номархги вугев. Номархал рукІана вазирасда цере жавабияллъун ва гьесул юрисдикциялда гьоркье кколеллъун. КІудияб кІвар букІана кІалгІабазул; гьел рукІана диниял рукъзал гурелги ханасул бечелъи цІуниялъул жавабияллъунги, тІорщалил нахърателал цІунулел системабилъунги, буголъи цІунулеб бакІлъунги ва гьединго жидеца тІорщел ва цогидаб магІишат бикьулеб бакІлъунги.[21]

Социум[хисизабизе | код хисизабизе]

ЖамгІияб иерархия[хисизабизе | код хисизабизе]

ТІадегІанал гІадамал[хисизабизе | код хисизабизе]

КагІинал[хисизабизе | код хисизабизе]

Узденал[хисизабизе | код хисизабизе]

Лагъзал[хисизабизе | код хисизабизе]

Ханзабазул хемуу[хисизабизе | код хисизабизе]

Аскар[хисизабизе | код хисизабизе]

Къануназул система[хисизабизе | код хисизабизе]

КъватІисеб сиясат[хисизабизе | код хисизабизе]

Экономика[хисизабизе | код хисизабизе]

Росдал магІишат[хисизабизе | код хисизабизе]

БоцІи-панз хьихьи[хисизабизе | код хисизабизе]

ТІабигІиял сурсатал[хисизабизе | код хисизабизе]

Даран-базар[хисизабизе | код хисизабизе]

Халкъ[хисизабизе | код хисизабизе]

Генетика ва Раса[хисизабизе | код хисизабизе]

МацІ ва хъвай-хъвагІи[хисизабизе | код хисизабизе]

МацІалъул цебе тІей[хисизабизе | код хисизабизе]

Фонетика ва грамматика[хисизабизе | код хисизабизе]

Хъвай-хъвагІи[хисизабизе | код хисизабизе]

Дин ва мифология[хисизабизе | код хисизабизе]

Атонизм[хисизабизе | код хисизабизе]

РухІалъул хІакъалъулъ пикру[хисизабизе | код хисизабизе]

Хварал рукъиялъул гІадатал[хисизабизе | код хисизабизе]

ХІайваназул мумификация[хисизабизе | код хисизабизе]

Маданият ва искусство[хисизабизе | код хисизабизе]

РукІа-рахъин[хисизабизе | код хисизабизе]

Адабият[хисизабизе | код хисизабизе]

Музыка[хисизабизе | код хисизабизе]

Сурат бахъиялъулаб искусство[хисизабизе | код хисизабизе]

Архитектура[хисизабизе | код хисизабизе]

Скульптура[хисизабизе | код хисизабизе]

Квен-тІех[хисизабизе | код хисизабизе]

ГІелму[хисизабизе | код хисизабизе]

Паянс ва цІер[хисизабизе | код хисизабизе]

Гуми гьари[хисизабизе | код хисизабизе]

Математика[хисизабизе | код хисизабизе]

Астрономия[хисизабизе | код хисизабизе]

Медицина[хисизабизе | код хисизабизе]

Ирс[хисизабизе | код хисизабизе]

Археология[хисизабизе | код хисизабизе]

Балагье гьединго[хисизабизе | код хисизабизе]

ХІужжаби[хисизабизе | код хисизабизе]

Комментариял
  1. Белал вас, жив инсуца цин ГІарабистаналда тарав. Гьев ватІа гьавизе кколаЭгиптил цІаргІахьал васгун, жив Эгиптил данаидал сабаблъун хварав 50 вас-египтиадида гьоркьоса цоявлъун кколев.
  2. Буссинабизе бегьула хадусел къагІидабазги: ПтахІил каялъул кІалгІа, ПтахІил каялъул рукІел, ПтахІил каялъул рукІелалъул къед.
  3. Литературияб гІараб мацІалда — Миср, Египеталъул мацІалъул свериялда — Маср.
  4. НекІсияб ТІасияб Египеталъул («Расалъиялъул») гІага-шагарго ругел гІурхъалабилъун рукІине бегьула гьанжесел Къагьир ва Асван шагьарал. Къагьиралдаса Асваналде щвезегІан бугеб маххул нухалъул халалъи буго 892 км.
  5. НекІсияб Гъоркьияб Египеталъул («Дельтаялъул») гІага-шагарго жанубияб рахъалдаса шималияб рахъалде ругел гІурхъалабилъун рукІине бегьула гьанжесел Алискандерия ва Къагьир шагьарал. Алискандериялдаса Къагьиралде щвезегІан бугеб маххул нухалъул халалъи буго 201 км.
Иццал
  1. ЦІияб ханлъиялъул заманалда
  2. Dodson (2004) p. 46
  3. "Chronology". Digital Egypt for Universities, University College London. Архивация оригиналалдаса (16 March 2008). Халагьи 25 March 2008. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= and |archivedate= (квеки)
  4. Clayton (1994) p. 217
  5. James (2005) p. 8
  6. Manuelian (1998) pp. 6–7
  7. Eternal Egypt. Pierre Montet.
  8. Цитатинабиялъул гъалатӀ:Мекъаб тег <ref>; мурад баян гьабун хъвалеб AIA -лъе текст бихьизабун гьечІо
  9. Clayton (1994) p. 153
  10. James (2005) p. 84
  11. 11,0 11,1 Aegyptus // Реальный словарь классических древностей : [пер. с нем.] / авт.-сост. Ф. Любкер ; Под редакцией членов Общества классической филологии и педагогики Ф. Гельбке, Л. Георгиевского, Ф. Зелинского, В. Канского, М. Куторги и П. Никитина. — СПб., 1885.
  12. Аполлодор. Мифологическая библиотека / Изд. подгот. В. Г. Борухович ; отв. ред. Я. М. Боровский. — Л. : Наука, 1972. — кн. II, ч. I, абз. 4–5. — С. 25. — 216 с.
  13. Гесиод. Перечень женщин, фр. 127 // Полное собрание текстов / вступ. ст. В. Н. Ярхо ; комм. О. П. Цыбенко и В. Н. Ярхо. — М. : Лабиринт, 2001. — С. 128. — 256 с.
  14. Гекатей Милетский. фр.19 Якоби = Схолии к Еврипиду. Орест 872.
  15. Павсаний. Описание Эллады VII 21, 13.
  16. Древний Египет : Энциклопедия / Сост. и ред. В. В. Солкин. — М. : Арт-Родник, 2008. — 480 с. — ISBN 978-5-9794-0100-3.
  17. 17,0 17,1 Морэ, А. Нил и Египетская цивилизация. — М. : Центрполиграф, 2007. — 504 с.
  18. A Brief History of Alchemy : [арх. 25 август 2013] // Alchemy. — Univercity of Bristol School of Chemistry. (Хал гьабун буго 21 август 2008)
  19. Rosalie, D. Pyramid Builders of Ancient Egypt : A Modern Investigation of Pharaoh's Workforce. — Routledge, 1997. — P. 18. — 304 p. — ISBN 0-41515-292-5.
  20. Manuelian (1998) p. 358
  21. Manuelian (1998) p. 363

Адабият[хисизабизе | код хисизабизе]

гІурус мацІалда:

  • Авдиев, В. И. Военная история древнего Египта : в 2 т. — М. : Советская наука, 1948—1959. — Т. 1 : Возникновение и развитие завоевательной политики до эпохи крупных войн XVI—XV вв. до н. э. ; Т. 2 : Период крупных войн в Передней Азии и Нубии в XVI—XV вв. до н. э.
  • Александров, Б. Е. Изображение и текст : два языка древнеегипетской культуры / Б. Е. Александров, А. О. Большаков // Вестник древней истории. — 2003. — № 4 [251]. — С. 3—20.
  • Альдред, Сирил. Египтяне. Великие строители пирамид / Пер. с англ. М. К. Якушиной. — М. : ЗАО «Центрполиграф», 2004. — 190 с. — (Загадки древних цивилизаций). — ISBN 5-9524-1267-X.
  • Ассман, Я. Египет : теология и благочестие ранней цивилизации. — М. : Присцельс, 1999. — 369 с. — ISBN 5-85324-058-7.
  • Банщикова, А. А. Женские образы в художественных произведениях древнего Египта. — М. : Либроком, 2014. — С. 168. — ISBN 978-5-397-04577-3.
  • Банщикова, А. А. Переломные эпохи в исторической традиции и сознании древних египтян : По источникам конца II тыс. до н. э. — I тыс. н. э.. — Изд. стереотип. — М. : ЛЕНАНД, 2015. — 208 с. — ISBN 978-5-9710-1511-6.
  • Берлев, О. Д. Общественные отношения в Египте эпохи Среднего царства. — М. : Наука, 1978. — 364 с.
  • Берлев, О. Д. Трудовое население Египта в эпоху Среднего царства. — М. : Наука, 1972. — 368 с.
  • Берлев, О. Д. Скульптура древнего Египта в собрании ГМИИ им. A. C. Пушкина : каталог / О. Д. Берлев, С. И. Ходжаш. — М. : Восточная литература, 2004. — 568 с. — ISBN 5-02-018364-4.
  • Богословский, Е. С. «Слуги» фараонов, богов и частных лиц : к социальной истории Египта XVI—XIV вв. до н. э. / Е. С. Богословский ; [отв. ред. М. А. Коростовцев] ; Акад. наук СССР, Ин-т востоковедения. — М. : Наука : Гл. ред. вост. лит., 1979. — 236 с.
  • Богословский, Е. С. Древнеегипетские мастера : по материалам из Дер-эль-Медина / Е. С. Богословский ; [отв. ред. Ю. Я. Перепелкин] ; Акад. наук СССР, Ин-т востоковедения. — М. : Наука : Гл. ред. вост. лит., 1983. — 365,[2] с.
  • Богословский, Е. С. О системе древнеегипетского общества второй половины II тысячелетия до н. э. // Восток (Oriens). — 1991. — № 6. — С. 85.
  • Богословский, Е. С. Повседневная жизнь в древнем Египте // Восток (Oriens). — 1995. — № 4. — С. 139—147.
  • Большаков, А. О. Человек и его двойник : изобразительность и мировоззрение в Египте Среднего царства. — СПб. : Алетейя, 2001. — 288 с. — ISBN 5-89329-357-6.
  • Большаков, А. О. Герой и общество в древнем Египте / А. О. Большаков, А. Г. Сущевский // Вестник древней истории. — 1991. — № 3. — С. 3—27.
  • Большаков, В. А. Дочь Ра Хатшепсут. — М. : РУДН, 2009. — 184 с. — ISBN 978-5-209-03154-3.
  • Брэстед, Дж. Г. История Египта с древнейших времён до персидского завоевания : в 2 т. — М. : Изд-во М. и С. Сабашниковых, 1915.
  • Геродот. История в девяти книгах / Пер. и коммент. Г. А. Стратановского. — М. : АСТ : Ладомир, 2002. — 752 с. — (Классическая мысль). — ISBN 5-17-005085-2.
  • Густерин, П. В. Египетский музей : История создания // Мир музея. — 2011. — № 6. — С. 40—47.
  • Демидчик, А. Е. Безымянная пирамида : государственная доктрина древнеегипетской Гераклеопольской монархии. — СПб. : Алетея, 2005. — 272 с. — ISBN 5-89329-765-2.
  • Древние цивилизации / С. С. Аверинцев, В. П. Алексеев, В. Г. Ардзинба [и др.] ; Под общ. ред. Г. М. Бонгард-Левина. — М. : Мысль, 1989. — Гл. III : Древняя цивилизация Египта. — С. 37—69. — 479 с.
  • Древний Восток : учеб. пособие для вузов / Российская академия наук ; Государственный университет гуманитарных наук ; Научно-образовательный центр по истории; Н. В. Александрова, И. А. Ладынин, А. А. Немировский [и др.] ; рук. проекта А. О. Чубарьян. — М. : Астрель : АСТ, 2008. — Гл. 1 : Древний Египет. — ISBN 978-5-17-045827-1.
  • Егер, Оскар. Всемирная история : Т. 1. Древний мир. — СПб. : Полигон, 2010. — 672 с. — ISBN 978-5-17-050157-1.
  • Халип:Книга:Советская военная энциклопедия
  • Жак, Кристиан. Египет великих фараонов. История и легенда. — М. : Наука, Главная редакция восточной литературы, 1992. — 326 с. — (По следам исчезнувших культур Востока). — ISBN 5-02-016654-5.
  • Историография истории древнего Востока : учебное пособие : в 2 т. / В. И. Кузищин, М. А. Дандамаев, Н. В. Козырева и др. ; Под ред. В. И. Кузищина. — М. : Высшая школа, 2008. — Т. 1, разд. II : Древний Египет. — С. 17—275. — 719 с. — ISBN 987-5-06-005240-4.
  • История древнего мира / Под ред. И. М. Дьяконова, В. Д. Нероновой, И. С. Свенцицкой. — Изд. 3-е, испр. и доп. — М. : Гл. ред. вост. лит-ры изд-ва «Наука», 1989. — Т. 1 : Ранняя Древность. — С. 97.
  • Кацнельсон, И. С. Напата и Мероэ — древние царства Судана. — М. : Наука, 1970. — 452 с.
  • Картер, Г. Гробница Тутанхамона / [Вступ. статья И. С. Кацнельсона, с. 7—25] ; Акад. наук СССР. Ин-т востоковедения. — М. : Изд-во вост. лит., 1959. — 262 с.
  • Кеес, Г. Заупокойные верования древних египтян : от истоков и до исхода Сред. Царства / Пер. И. В. Богданова. — СПб. : Журн. «Нева», 2005. — 489,[6] с. — (Александрийская библиотека. Серия Египет). — ISBN 5-87516-055-1 (с).
  • Кинк, Х. А. Египет до фараонов : По памятникам материальной культуры / Акад. наук СССР. Ин-т народов Азии. — М. : Наука, 1964. — 196 с.
  • Кинк, Х. А. Как строились египетские пирамиды. — М. : Наука, 1967. — 110 с. — (По следам исчезнувших культур Востока).
  • Кинк, Х. А. Древнеегипетский храм / АН СССР, Ин-т востоковедения. — М. : Наука, 1979. — 199 с.
  • Кормышева, Э. Е. Религия Куша / Э. Е. Кормышева; АН СССР, Ин-т востоковедения. — М. : Наука, 1984. — 264 с.
  • Кормышева, Э. Е. Мир богов Мероэ. — М. : ИВ РАН ; СПб. : Лет. сад, 2000. — 364,[3] с. — ISBN 5-89282-148-X (ИВ РАН).
  • Коростовцев, М. А. Путешествие Ун-Амуна в Библ : Египетский папирус № 120 Гос. музея изобразит. искусств им. А. С. Пушкина в Москве / Изд. текста и исследование М. А. Коростовцева ; [Отв. ред. В. В. Струве]. — М. : Изд-во вост. лит., 1960. — 134 с. — (Памятники литературы народов Востока. Большая серия / Акад. наук СССР, Ин-т востоковедения; Гос. музей изобразит. искусств им. А. С. Пушкина 4). — Библиогр.: с. 115—116.
  • Коростовцев, М. А. Египетский иератический папирус № 167 Государственного Музея Изобразительных Искусств им. А. С. Пушкина в Москве // Древний Египет : Сб. статей. — М., 1960.
  • Коростовцев, М. А. Писцы древнего Египта / Акад. наук СССР, Ин-т народов Азии. — М. : Изд-во вост. лит., 1962. — 175 с. — Библиогр.: с. 170—172.
  • Коростовцев, М. А. Религия древнего Египта / М. А. Коростовцев; АН СССР, Ин-т востоковедения. — М. : Наука, 1976. — 336 с.
  • Котрелл, Л. Во времена фараонов / Леонард Котрелл; АН СССР, Ин-т востоковедения ; [Авт. вступ. ст. И. С. Кацнельсон, с. 3—21]. — М. : Наука, 1982. — 380 с. — (По следам исчезнувших культур Востока). — Библиогр.: с. 359—360. Библиогр. в примеч.: с. 356—358.
  • Красноморский мир в древности / [Э. Е. Кормышева, О. В. Томашевич, Т. Н. Савельева и др.]. — РГГУ, 2012. — 484 с.
  • Культура древнего Египта / [В. В. Струве, И. С. Кацнельсон, Т. Н. Савельева и др.] ; [Отв. ред. И. С. Кацнельсон] ; АН СССР, Ин-т востоковедения. — М. : Наука, 1976. — 444 с.
  • Культурное наследие Египта и Христианский Восток = Cultural heritage of Egypt and Christian Orient : [сборник] / Ин-т востоковедения Рос. акад. наук, Рос. гос. гуманитар. ун-т ; [отв. ред. Кормышева Э. Е.]. — М., 2002–2004. — Вып. 1–2.
  • Ладынин, И. А. Сакрализация царской власти в древнем Египте в конце IV–начале II тыс. до н.э. // Сакрализация власти в истории цивилизаций / Рос. акад. наук, Центр цивилизац. и регион. исслед. ; [отв. ред. Л. А. Андреева, А. В. Коротаев]. — М. : Ин-т Африки: Центр цивилизац. и регион. исслед., 2005. — Ч. 1 : Сакрализация власти в доосевых цивилизациях. — (Цивилизационное измерение ; т. 12). — ISBN 5-201-04781-5.
  • Лирика древнего Египта / Пер. с египетского А. Ахматовой и В. Потаповой ; Сост., вступ. статья, подстроч. переводы и примеч. И. Кацнельсона ; Ил.: Ф. Константинов. — М. : Худож. лит., 1965. — 158 с.
  • Лурье, И. М. Очерки древнеегипетского права XVI—X веков до н.э.. — Л., 1960.
  • Масперо, Г. К. Ш. Египет / Г. Масперо, чл. ин-та, дир. музея древностей в Каире ; Авториз. пер. Н. Д. Гальперина, под ред. А. М. Эфроса. — М. : «Пробл. эстетики» (М. Марек), 1915. — [4], 401, II с. — (Ars-una species-mille. Всеобщая история искусств). — Библиогр. в конце глав.
  • Матье, М. Э. Древнеегипетские мифы / М. Э. Матье; Акад. наук СССР, Музей истории религии и атеизма. — М. ; Л. : Изд-во Акад. наук СССР, 1956. — 173 с.
  • Матье, М. Э. Избранные труды по мифологии и идеологии древнего Египта / М. Э. Матье; Сост. и авт. вступ. ст., с. 8—22, А. О. Большаков; Рос. акад. наук, Ин-т востоковедения. — М., 1996. — 325,[1] с. — ISBN 5-02-017823-3 (В пер.).
  • Матье, М. Э. Искусство древнего Египта. — СПб. : Журн. Нева : Лет. сад, 2001. — 798,[1] с. — (Александрийская библиотека. Серия Египет). — ISBN 5-87516-213-9 (Журн. Нева).
  • Малых, С. Е. Вотивная керамика Египта эпохи Древнего царства. — М. : Ин-т востоковедения РАН, 2010. — 319 с. — ISBN 978-5-8125-1540-9.
  • Максимов, Е. Н. Папирус № 1115 из собрания государственного Эрмитажа : Перевод и некоторые замечания // Древний Египет и древняя Африка : Сборник статей, посвящ. памяти акад. В. В. Струве / АН СССР, Ин-т народов Азии ; Отв. ред. И. С. Кацнельсон. — М. : Наука, 1967. — 147 с.
  • Мертц, Барбара. Красная земля, Чёрная земля. Древний Египет: легенды и факты / Пер. с англ. А. И. Коршунова. — М. : ЗАО «Центрполиграф», 2001. — 458 с. — ISBN 5-227-01199-0.
  • Мертц, Барбара. Древний Египет. Храмы, гробницы, иероглифы / Пер. с англ. Б. Э. Верпаховского. — М. : ЗАО «Центрполиграф», 2003. — 364 с. — (Загадки Древнего Египта). — ISBN 5-227-01932-0.
  • Монте, Пьер. Египет Рамсесов. Повседневная жизнь египтян во времена великих фараонов. — М. : Наука, 1989. — 376 с. — (По следам исчезнувших культур Востока).
  • Морэ, А. Во времена фараонов. — М. : Алетейа, 1998. — 236 с. — (Vita Memoriae).
  • Морэ, А. Цари и боги Египта. — М. : Алетейа, 1998. — 240 с. — (Vita Memoriae).
  • Морэ, А. Нил и Египетская цивилизация. — М. : ЗАО «Центрполиграф», 2007. — 480 с. — (Загадки Древнего Египта).
  • Морэ, А. Египетские мистерии. — М. : Новый Акрополь, 2009. — 192 с. — (Традиция, религия, культура).
  • Мюррей Маргарет. Величие Древнего Египта / Пер. с англ. Л. А. Игоревского. — М. : ЗАО «Центрполиграф», 2009. — 320 с. — (Загадки Древнего Египта). — ISBN 978-5-9524-4482-9.
  • Нуреев, Р. М. Всемирная история экономической мысли : в 6 т. / Гл. ред. В. Н. Черковец. — М. : Мысль, 1987. — Т. 1 : От зарождения экономической мысли до первых теоретических систем политической жизни, гл. 1 : Древний Египет. — С. 35—50. — 606 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-244-00038-1.
  • Павлова, О. И. Амон Фиванский : Ранняя история культа (V—XVII династии) / АН СССР, Ин-т востоковедения. — М. : Наука, 1984. — 143 с.
  • Перепёлкин, Ю. Я. Частная собственность в представлениях египтян Старого царства // Палестинский зборник / Отв. ред. Н. В. Пигулевская. — М.-Л. : Наука, 1966. — Вып. 16 (79).
  • Перепёлкин, Ю. Я. Переворот Амен-хотпа IV : Часть 1. — М. : Наука, 1967.
  • Перепёлкин, Ю. Я. Переворот Амен-хотпа IV : Часть 2. — М. : Наука, 1984.
  • Перепёлкин, Ю. Я. Кейэ и Сенмехкерэ : К исходу солнцепоклоннического переворота в древнем Египте. — М. : Наука, 1979.
  • Перепёлкин, Ю. Я. Хозяйство староегипетских вельмож. — М. : Наука, 1988.
  • Перепёлкин, Ю. Я. История Древнего Египта. — СПб. : Летний сад, 2000. — 549 с. — ISBN 5-89740-011-3.
  • Повесть Петеисе III : Древнеегипетская проза / Пер. М. А. Коростовцева. — М. : Худож. лит., 1978. — 304 с.
  • Прусаков, Д. Б. Природа и человек в древнем Египте. — М. : Моск. лицей, 1999. — 240 с. — (Социоестественная история ; вып. 14). — Библиогр.: с. 199—229. — ISBN 5-7611-0210-2.
  • Прусаков, Д. Б. Раннее государство в древнем Египте. — М. : Ин-т востоковедения, 2001. — 176 с.
  • Прусаков, Д. Б. Древний Египет : Почва цивилизации : Этюд о неолитической революции. — М. : Либроком, 2009. — 152 с.
  • Рубинштейн, Р. И. Поучение гераклеопольского царя своему сыну : Эрмитажный папирус № 1116 А // Вестник древней истории. — 1950. — № 2. — С. 122—133.
  • Рэй, Дж. Д. Египет в период с 525 до 404 г. до н. э. // Кембриджская история Древнего мира : в 14 т. — М. : Ладомир, 2011–. — Т. 4 : Персия, Греция и Западное Средиземноморье ок. 525—479 гг. до н. э. — С. 309—346. — ISBN 978-5-86218-496-9.
  • Савельева, Т. Н. Надписи из гробницы Мечена : Перевод и комментарий // Древний Египет и древняя Африка : сборник статей, посвящённый памяти академика В. В. Струве / отв. ред. И. С. Кацнельсон ; АН СССР. — М. : Наука, 1967. — С. 113—132. — 148 с.
  • Савельева, Т. Н. Как жили египтяне во времена строительства пирамид / Т. Н. Савельева. — М. : Наука, 1971. — 118 с.
  • Савельева, Т. Н. Храмовые хозяйства Египта времени Древнего царства : III–VIII династии / Т. Н. Савельева. — М. : Наука, 1992. — 179 с.
  • Сказки и повести древнего Египта / Пер. и комм. И. Г. Лившица. — СПб. : Наука, 2004. — 288 с. — ISBN 5-02-026987-5.
  • Сказки древнего Египта / Сост. Г. А. Белова, Т. А. Шерковой. — М. : Алетейа, 1998. — 352 с. — ISBN 5-89321-012-3.
  • Солкин, В. В. Египет: Вселенная фараонов. — М. : Алетейа-Новый Акрополь, 2001. — 448 с. — (Сокровенная история цивилизаций). — ISBN 5-89321-065-4.
  • Струве В. В. Речение Ипувера : Лейденский папирус № 344 : Социальный переворот в Египте в конце Среднего царства / В. В. Струве. — М. ; Л., 1935. — 56 с.
  • Стучевский, И. А. Земледельцы государственного хозяйственного хозяйства древнего Египта эпохи Рамессидов / И. А. Стучевский. — М. : Наука, 1982. — 256 с.
  • Стучевский, И. А. Рамсес II и Херихор : Из истории древнего Египта эпохи Рамессидов / И. А. Стучевский. — М. : Наука, 1984. — 247 с.
  • Стучевский, И. А. Храмовая форма царского хозяйства древнего Египта / И. А. Стучевский ; АН СССР, Ин-т народов Азии. — М. : Наука, 1962. — 127 с.
  • Тилдесли, Джойс. Египет. Возвращение утерянной цивилизации / Пер. с англ. М. А. Павловой. — М. : Столица-Принт, 2007. — 344 с. — (Non-fiction). — ISBN 978-5-98132-085-9.
  • Тураев, Б. А. Бог Тот : Опыт исслед. в области истории древ.-египет. культуры. — Лейпциг : тип. Ф.А. Брокгауза, 1898. — VIII, 182 с.
  • Тураев, Б. А. Египетская литература. — М. : Изд. М. и С. Сабашниковых, 1920. — Т. 1 : Исторический очерк древне-египетской литературы. — 279 с.
  • Тураев, Б. А. История Древнего Востока : в 2 т. / Б. А. Тураев. — Л. : Социально-экономическое изд-во Ленинградское отд., 1935.
  • Томсинов В. А. Государство и право Древнего Египта. — М.: Зерцало-М, 2011. — 512 с.
  • Хрестоматия по истории древнего мира / Под ред. Струве В. В.. — М., 1951. — Том I.
  • Чегодаев М. А. Папирусная графика Древнего Египта. — М., 2004.
  • Шампольон Ж.-Ф. О египетском иероглифическом алфавите. — М., 1950.
  • Шоу Я. Древний Египет / Пер. с англ. И. Сергеевой. — М.: ООО «АСТ»; Астрель, 2006. — 206 с.: ил. — ISBN 5-17-031742-5.
  • Эмери У. Б. Архаический Египет. — СПб.: Журнал Нева; Летний Сад, 2001. — 384 с. — (Александрийская библиотека). — ISBN 5-87516-230-9.
  • Aegyptiaca Rossica: сб. ст. / Под редакцией М. А. Чегодаева, Н. В. Лаврентьевой. — Вып. 1. — М., 2013; Вып. 2. — М., 2014

ингилис мацІалда:

  • Aldred, C. Akhenaten, King of Egypt. — L. : Thames and Hudson, 1988. — ISBN 0-500-05048-1.
  • Allen, J. P. Middle Egyptian : An Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs. — Cambridge, UK : Cambridge University Press, 2000. — ISBN 0-521-77483-7.
  • Badawy, A. A History of Egyptian Architecture. — Berkeley, California : University of California Press, 1968. — Vol. III. — ISBN 0-520-00057-9.
  • Billard, J. B. Ancient Egypt : Discovering its Splendors. — Washington D.C. : National Geographic Society, 1978.
  • Cerny, J. Egypt from the Death of Ramesses III to the End of the Twenty-First Dynasty' in The Middle East and the Aegean Region c.1380–1000 н. щ.. — Cambridge, UK : Cambridge University Press, 1975. — ISBN 0-521-08691-4.
  • Clarke, S. Ancient Egyptian Construction and Architecture / S. Clarke, R. Engelbach. — N. Y. : Dover Publications, 1990. — 242 p. — ISBN 0-486-26485-8.
  • Clayton, P. A. Chronicle of the Pharaohs : The Reign-By-Reign Record of the Rulers and Dynasties of Ancient Egypt. — L. : Thames and Hudson, 1994. — 224 p. — ISBN 0-500-05074-0.
  • Cline, E. H. Amenhotep III : Perspectives on His Reign / E. H. Cline, D. K. O'Connor. — Ann Arbor, Michigan : University of Michigan Press. — P. 273. — 448 p. — ISBN 0-472-08833-5.
  • Dodson, Aidan (1991). Egyptian Rock Cut Tombs. Buckinghamshire, UK: Shire Publications Ltd. ISBN 0-7478-0128-2.
  • Dodson, Aidan (2004). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. London, England: Thames & Hudson. ISBN 0-500-05128-3. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthor= ignored (|author= suggested) (квеки)
  • El-Daly, Okasha (2005). Egyptology: The Missing Millennium. London, England: UCL Press. ISBN 1-84472-062-4.
  • Encyclopedia of Archaeology / Editor-in-chief Deborah M. Pearsall. — Elsevier Inc., 2008. — 2233 p. — ISBN 978-0-12-373962-9.
  • Encyclopedia of Archaeology of Ancient Egypt / Edited by Kathryn A. Bard. — Routledge, 1999. — 1227 p. — ISBN 978-0-415-18589-9.
  • Filer, Joyce (1996). Disease. Austin, Texas: University of Texas Press. ISBN 0-292-72498-5.
  • Gardiner, Sir Alan (1957). Egyptian Grammar: Being an Introduction to the Study of Hieroglyphs. Oxford, England: Griffith Institute. ISBN 0-900416-35-1.
  • Hayes, W. C. Most Ancient Egypt: Chapter III. The Neolithic and Chalcolithic Communities of Northern Egypt (en) // No. 4 : journal. — 1964. — October (vol. 23). — P. 217—272.
  • Imhausen, Annette (2007). The Mathematics of Egypt, Mesopotamia, China, India, and Islam: A Sourcebook. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0-691-11485-4. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (квеки)
  • James, T.G.H. (2005). The British Museum Concise Introduction to Ancient Egypt. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-03137-6.
  • Kemp, Barry (1991). Ancient Egypt: Anatomy of a Civilization. London, England: Routledge. ISBN 0-415-06346-9.
  • Lichtheim, Miriam (1975). Ancient Egyptian Literature, vol 1. London, England: University of California Press. ISBN 0-520-02899-6.
  • Lichtheim, Miriam (1980). Ancient Egyptian Literature, A Book of Readings. Vol III: The Late Period. Berkeley, California: University of California Press.
  • Loprieno, Antonio (1995a). Ancient Egyptian: A linguistic introduction. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-44849-2.
  • Loprieno, Antonio (1995b). "Ancient Egyptian and other Afroasiatic Languages". Sasson, J. M. (ред.). Civilizations of the Ancient Near East. Vol. 4. New York, New York: Charles Scribner. гь. 2137–2150. ISBN 1-56563-607-4.
  • Loprieno, Antonio (2004). "Ancient Egyptian and Coptic". Woodward, Roger D. (ред.). The Cambridge Encyclopedia of the World's Ancient Languages. Cambridge, UK: Cambridge University Press. гь. 160–192. ISBN 0-521-56256-2.
  • Lucas, Alfred (1962). Ancient Egyptian Materials and Industries, 4th Ed. London, England: Edward Arnold Publishers. ISBN 1-85417-046-5.
  • Mallory-Greenough, Leanne M. The Geographical, Spatial, and Temporal Distribution of Predynastic and First Dynasty Basalt Vessels (en) // The Journal of Egyptian Archaeology : journal. — London, England: Egypt Exploration Society, 2002. — Vol. 88. — P. 67—93. — doi:10.2307/3822337.
  • Manuelian, Peter Der (1998). Egypt: The World of the Pharaohs. Bonner Straße, Cologne Germany: Könemann Verlagsgesellschaft mbH. ISBN 3-89508-913-3.
  • McDowell, A. G. (1999). Village life in ancient Egypt: laundry lists and love songs. Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 0-19-814998-0.
  • Meskell, Lynn (2004). Object Worlds in Ancient Egypt: Material Biographies Past and Present (Materializing Culture). Oxford, England: Berg Publishers. ISBN 1-85973-867-2.
  • Midant-Reynes, Béatrix (2000). The Prehistory of Egypt: From the First Egyptians to the First Pharaohs. Oxford, England: Blackwell Publishers. ISBN 0-631-21787-8.
  • Nicholson, Paul T. (2000). Ancient Egyptian Materials and Technology. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-45257-0. {{cite book}}: Invalid |display-authors=1 (квеки); Unknown parameter |author-separator= ignored (квеки)
  • Oakes, Lorna (2003). Ancient Egypt: An Illustrated Reference to the Myths, Religions, Pyramids and Temples of the Land of the Pharaohs. New York, New York: Barnes & Noble. ISBN 0-7607-4943-4.
  • Robins, Gay (2000). The Art of Ancient Egypt. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-00376-4.
  • Russian Archaeological Mission at Giza, Eastern plateau : 2012 Expedition Report // Institute of Oriental Studies of the Russian Academy of Sciences : [official web]. — 2013.
  • Kim Ryholt (1997). The Political Situation in Egypt During the Second Intermediate Period. Copenhagen, Denmark: Museum Tusculanum. ISBN 87-7289-421-0. {{cite book}}: Unknown parameter |month= ignored (квеки)
  • Parkinson R. B. Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection. — London: Continuum International Publishing Group, 2002. — 352 p. — ISBN 0826456375.
  • Scheel, Bernd (1989). Egyptian Metalworking and Tools. Haverfordwest, Great Britain: Shire Publications Ltd. ISBN 0-7478-0001-4.
  • Shaw, Ian (2003). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 0-19-280458-8.
  • Siliotti, Alberto (1998). The Discovery of Ancient Egypt. Edison, New Jersey: Book Sales, Inc. ISBN 0-7858-1360-8.
  • Strouhal, Eugen (1989). Life in Ancient Egypt. Norman, Oklahoma: University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2475-X.
  • Tyldesley, Joyce A. (2001). Ramesses: Egypt's greatest pharaoh. Harmondsworth, England: Penguin. гь. 76–77. ISBN 0-14-028097-9.
  • Vittman, G. Zum koptischen Sprachgut im Ägyptisch-Arabisch (und) // Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes. — Vienna, Austria: Institut für Orientalistik, Vienna University, 1991. — Т. 81. — С. 197—227.
  • Walbank, Frank William (1984). The Cambridge ancient history. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-23445-X.
  • Wasserman, James; Faulkner, Raymond Oliver; Goelet, Ogden; Von Dassow, Eva (1994). The Egyptian Book of the dead, the Book of going forth by day: being the Papyrus of Ani. San Francisco, California: Chronicle Books. ISBN 0-8118-0767-3.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  • Wilkinson, R. H. (2000). The Complete Temples of Ancient Egypt. London, England: Thames and Hudson. ISBN 0-500-05100-3.

МугъчІваял[хисизабизе | код хисизабизе]

Халип:НекІсияб Египет