Авдышев Алексей Иванович

Эссэлэмэгэлэйкум уэ рэхмэтуллаhу уэ бэрэкэтуhy Кэзерле мухэрирзэр

Авдышев йәшәгән йортта иҫтәлек таҡтаһы (Петрозаводск), Куйбышев урамы, 14 йорт.

Алексей Иванович Авдышев (1928 йылдың 19 сентябре, Ленинград — 1997 йылдың 31 декабре, Петрозаводск) — рәссам-пейзажсы, графиксы, шағир, Карелия АССР атҡаҙанған сәнғәт эшлеклеһе, РСФСР атҡаҙанған рәссамы.

Биографияһы

Алексей Иванович Авдышев 1928 йылдың 19 сентябрендә Ленинград ҡалаһында, хәҙер Санкт-Петербург ҡалаһында эшселәр ғаиләһендә тыуа.

Мәктәп йылдарында Дәүләт Эрмитажы Йәш сәнғәт белгестәре студияһында шөғөлләнә. Уның беренсе шигырьләре 1930 йылдарҙа «Пионерская правда» гәзитендә баҫылып сыға.

Ленинград блокадаһы ваҡытында әтиһе вафат була, ә фронтта абайса һәләк була. 1942 йылда Ленинград блокадаһынан Ҡурған өлкәһенә эвакуациялана. Һигеҙ йыл мәктәпте тамамлағас ауылда йәшәй.

1945-1950 йылдарҙа Ленинград сәнғәт-график училищеһында уҡый. 1949 йылда «Смена» гәзитендә уның шигырьләре баҫыла.

1950-1952 йылдарҙа Совет Армияһы сафтарында хеҙмәт итә, Заполярьела, һуңынан Карелияла хеҙмәт итә.

Демобилизациянан һуң, 1952 йылда Петрозаводскҡа күсенә. «Йәш большевик» һәм «Патриот Родины» гәзиттәре редакцияһында әҙәби хеҙмәткәр, Петрозаводск халыҡ ижады йортонда һынлы сәнғәт һәм фольклор буйынса методист булып эшләй.

1956 йылда А.И. Авдышев СССР Яҙыусылар берлегенә ҡабул ителә.

Беренсе булһа кәрәк линогравюралары 1957 йылда Мәскәүҙә VI бөтә Донъя йәштәр һәм студенттар фестивале күргәҙмәһендә юғары баһа ала, ә А.И. Авдышев СССР Рәссамдар берлегенә ҡабул ителә.

Алексей Иванович Авдышев 1997 йылдың 31 декабрендә Карелия Республикаһының Петрозаводск ҡалаһында вафат була.

Ғаиләһе

Ҡатыны - Валентина Михайловна Авдышева (1931-1975) - рәссам, график, сценограф, Карелия АССР Рәссамдар союзы рәйесе.

Улы Андрей, ҡыҙы Елена.

Рәссам әҫәрҙәре

«Пасмурный вечер» (1954), «Васильевская часовня» (1955), «В ночном» (1956), «Бессонов окно», «Часовня в Понедельника», «Пасмурное утро» (1957), «Из окна мастерской», «Рыбья пристань» (1958), «Ветреный день», «дождь В. Расписание» (1958), «Будни порта» (1960), «Валаам. Часовня», «В порту. На закате» (1961), «В старинном северном селе» (1963), «Светлый Север», «Волковская часовня» (1964), «Заозерье мое», «В заполярный бухты» (1965), серия «Моя Карелия» (1966-1969), альбомы гравюр: «Киске альбом» (1966), «Валаам» (1971), «Карелия» (род. 1986); сериялары: «На онежские ветрах» (1978), «Усинск» (1985-1986), «Мой светлый Север» (1986-1988); «Весенний разлив» (1976), акварель сериялары (1978).

Алексей Ивановичтың ҙур һәм күп ҡырлы ижади тормошо дауамында күп кенә китаптар нәшер ителә, унда шигырьләр һәм гравюралары бер-берһен тулыландыра: «Красные снега», «Заонежье», «Возвращенная весна», «Сердце мое», «И свет, и тень»

Рәссамдың әҫәрҙәре Третьяков Дәүләт галереяһында, Рус Дәүләт музейында, Карелия Республикаһы Һынлы сәнғәт музейында, Карелия Республикаһы Милли музейында, Россияла һәм сит илдәрҙә шәхси коллекцияларҙа һәм йыйылыштарҙа урынлашҡан.

Хәтер

Петрозаводск ҡалаһының Көньяҡ Куковка районында Авдышевтар рәссамдары юлы урынлашҡан, Петрозаводск ҡалаһында, Куйбышев урамы 14 йортта йәшәгән йортта мемориаль таҡта ҡуйылған. Рәссамдың архивы Карелия Республикаһының «Карелия Республикаһы Милли архивы» дәүләт бюджет учреждениеһында һаҡлана.

Күргәҙмәләре

• Бөтөнрәсәй (1954-1955, 1957, 1958, 1961, 1965, 1967, 1969, 1970, 1979, 1982)
• Бөтөнрәсәй (1957, 1960, 1965, 1967, 1970, 1975, 1980, 1984, 1985)
• Мәскәүҙә (1959, 1980), Ленинградта (1972, 1980), ГДР (1962, 1977, 1983, 1985), Финляндияла (1966, 1968, 1976), Швецияла (1971), Италияла (1964))
• Шәхси: Петрозаводск (1968, 1978, 1983, 1986), Сыктывкар (1969), Мәскәү (1964, 1984, Род. 1986), Финляндия (1991).

Сығанаҡтар

• Карелия: энциклопедия: в 3 т. / гл. ред. А. Ф. Титов. Т. 1: А — Й. — Петрозаводск: «Петротрест», 2007. — 400 с.: ил., ир. — С. 113 ISBN 978-5-8430-0123-0 (т. 1)
• Писатели Карелии: библиографический словарь/Карельский научный центр РАН; [сост. Ю. И. Дюжев]. — Петрозаводск: «Острова», 2006. — 306 с. — С. 116-118. ISBN 5-98686-006-3