Jan Aśnikowski
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
.jpg)
Jan Arnold Aśnikowski (właśc. Aśnik lub Asnyk, ur. ok. 1800 w Warszawie, zm. 14 stycznia 1849 w Wilnie)[1] – polski aktor i przedsiębiorca teatralny, dyrektor teatrów prowincjonalnych.
Kariera aktorska[edytuj | edytuj kod]
Debiutował w 1816 r. Początkowo był suflerem i odtwórcą drobnych ról w teatrze warszawskim. Był związany z teatrem warszawskim (sez. 1816/1817, 1820-1821, ), krakowskim (1818-1819, 1826-1827, sez. 1843/1844), kijowskim (1827), lubelskim (1822, 1824, 1828, 1845), lwowskim (1829-1831, 1842) i wileńskim (1834-1841) a także z zespołami teatrów prowincjonalnych: Jana Brzezińskiego[2], Kajetana Nowińskiego (1831), Tomasza Andrzeja Chełchowskiego (1845) i Wilhelma Schmidkoffa (1846). Częste zmiany zespołów teatralnych miały wynikać z jego kłótliwego charakteru. Wystąpił m.in. w rolach: Prezesa Zadzirnowskiego (Żydzi)[3], Jana (Wolny mularz), Organisty (Zabobon), Śpiochajły (Zamieszanie), Matoisa (Figle młodości), Klika (Korsykanin), Grzegorza (Kto kocha ten się kłóci), Szambelana (Pan Jowialski), Rotmistrza (Damy i huzary), Grzegorza (również Damy i huzary) i Lisiewicza (Pan Geldhab).[1]
Zarządzanie zespołami teatralnymi[edytuj | edytuj kod]
W 1828 r. przejął część zespołu Jana Brzezińskiego i wraz z nim dawał przedstawienia w Zamościu i Krasnymstawie. Repertuar obejmował pantominy czarodziejsko-baletowe[4]. Ponownie prowadził teatr lubelski w latach 1832-1834 i również dawał przedstawienia wyjazdowe.[1]
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Jan Aśnikowski był autorem przekładów i adaptacji utworów scenicznych, m.in.:
- Wójt sędzia prezydujący czyli Sprawa w Osieku (1824)
- Popiół Aśnikowskiego : śpiewki ulubione z opery: Chłop panem milionowym (1830)
- Karczma na granicy austriackiej czyli Podróż do Warszawy (1832)
- F. I. von Holbein, Gonitwy w Tenczynie czyli Trzy znaki (1838)
- E. Scribe, Korsykanin czyli Awantura (1840)
- A. Dumas, Saracen (1841)
- F. Halm, Syn puszczy (1843)
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był synem kowala. W 1823 r. poślubił Antoninę Piotrowską. Jego drugą żoną (od 1827) była aktorka i śpiewaczka Emilia Pacewicz[1][5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Aśnikowski Jan, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 11-12.
- ↑ Brzeziński Jan, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 70.
- ↑ Stanisław Dąbrowski, Dzieje sceniczne, [w:] Józef Korzeniowski, Komedie: Żydzi - Doktor Medycyny - Wąsy i peruka - Majątek albo imię, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1954, s. 365.
- ↑ Agnieszka Szykuła-Żygawska, Wędrowne trupy teatralne w XIX-wiecznym Krasnymstawie, „"Nestor : czasopismo artystyczne"” (nr 2), 2012, s. 24-25 [dostęp 2023-03-10].
- ↑ Aśnikowska Emilia z Pacewiczów, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 11.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jan Aśnikowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2023-02-21].
- Utwory Jana Aśnikowskiego [w:] Bibliotece Cyfrowej Polona [online] [dostęp 2023-02-21]