Новгород һәм аның тирәсендәге тарихи һәйкәлләр
| Новгород һәм аның тирәсендәге тарихи һәйкәлләр | |
.JPG) | |
| Дәүләт |
 Россия |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмлек | Новгород өлкәсе |
| Мирас статусы | Бөтендөнья мирасы |
| Бөтендөнья мирасы исемлегенә кертелү критерие | (ii)[d][1], (iv)[d][1] һәм (vi)[d][1] |
 | |
Новгород һәм аның тирәсендәге тарихи һәйкәлләр (ингл. Historic Monuments of Novgorod and Surroundings) — 1992 елда ЮНЕСКО Бөтендөнья мирасы объектлары исемлегенә кергән Новгород шәһәре (1999 елдан - Бөек Новгород) архитектура һәйкәлләренең җыелма атамасы.
| № | Рәсеме | Исеме | Координатлары |
|---|---|---|---|
| 604-001 |  |
Новгород детинецы | 58°31′18″ т. к. 31°16′34″ кч. о.HGЯO |
| 604-002 |  |
Ярослав Дворищесы, Знаменский соборы | 58°31′08″ т. к. 31°17′00″ кч. о.HGЯO |
| 604-003 |  |
Зверин монастыре | 58°32′10″ т. к. 31°16′34″ кч. о.HGЯO |
| 604-004 |  |
Антоний монастырь | 58°32′24″ т. к. 31°17′18″ кч. о.HGЯO |
| 604-005 | .JPG) |
Рождества Христова чиркәве | 58°31′25″ т. к. 31°18′37″ кч. о.HGЯO |
| 604-006 |  |
Спаса на Нередице чиркәве | 58°29′50″ т. к. 31°18′42″ кч. о.HGЯO |
| 604-007 |  |
Благовещения на Городище чиркәве | 58°29′39″ т. к. 31°17′53″ кч. о.HGЯO |
| 604-008 |  |
Перынский скиты | 58°28′22″ т. к. 31°16′25″ кч. о.HGЯO |
| 604-009 |  |
Юрьев монастыре | 58°29′13″ т. к. 31°17′04″ кч. о.HGЯO |
| 604-010 |  |
Иоанн Милостивый на Мячине чиркәве | 58°30′28″ т. к. 31°16′32″ кч. о.HGЯO 58°29′35″ т. к. 31°15′01″ кч. о.HGЯO |
| 604-011 |  |
Петр һәм Павел чиркәве | 58°30′34″ т. к. 31°15′32″ кч. о.HGЯO |
2009 елның 1 апрелендә Россия Үзәк банкы Бөек Новгород һәм шәһәр яны тарихи һәйкәлләре сурәтләнгән коллекцион һәм инвестицион әһәмияттәге кыйммәтле металллардан истәлекле тәңкәләр чыгарган. Тәңкәләр «ЮНЕСКО Бөтендөнья мәдәни мирасында Россия» сериясенә чыга һәм Бөек Новгородның 1150 еллыгына багышланган.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
IX һәм XV гасырлар арасында Новгород урта гасыр Русенең иң зур шәһәрләренең берсе була. Ул «варяглардан грекларга сәүдә юлы»нда ята һәм хәзерге Төньяк-Көнбатыш Русьнең зур өлешен үз эченә алган Новгород Республикасының үзәге була. XII гасырдан бу урта гасырлар республикасы үрнәге булып тора, анда карарлар шәһәр халкы җыелышы тарафыннан кабул ителә һәм кенәз сайлана. Аерым алганда, Новгородта XIV гасырда актив чиркәү төзелеше дәвам итә. Новгород архиепископ резиденциясе һәм мөһим мәдәни үзәк булган. Иң борынгы рус кулъязмалары Новгородта XI гасырда ясалган. Рус таш архитектурасы һәм рус рәсем сәнгате Новгород һәм Псковтан килеп чыккан. Урта гасыр рус рәссамнарының иң зурларыннан берсе Феофан Грек Новгородта актив эшләгән.[2]
Новгород архитектура мәктәбенең формалашуы XI гасыр урталарына, Новгородтагы София соборы төзелеше вакытына карый. Бу һәйкәлдә үк Новгород архитектурасының аерым үзенчәлекләре — монументальлек, артык декоративлык булмау сизелә.
Новгородның сәяси бүленеш чорындагы храмнары зур күләмле булмый, әмма аларда әлеге архитектура мәктәбенең төп сыйфатлары саклана. XII гасыр ахырында Синичий тавында Петр һәм Павел чиркәве (1185), Мячиндагы Фома ышанычы чиркәве (1195) төзелә. XII гасырда мәктәп үсешен тәмамлаган истәлекле һәйкәл булып Нередицтагы Спас чиркәве (1198) тора. Бер сезон эчендә Новгород кенәзе Ярослав Владимирович каршында төзелә.
Новгород архитектурасының чәчәк атуы XIV гасырның икенче яртысында, Новгород Республикасының максималь куәте чорында була. Бу чор архитектурасының иң югары һәм эталоны булып, Новгородтагы инеш буенча Федор Стратилат чиркәве тора. Чиркәү бинасы - кубик типтагы дүрт баскычлы бина. Фасадның кайбер урыннарын элек фрескалар белән бизәгәннәр.[3]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 http://whc.unesco.org/en/list/604
- ↑ архив күчермәсе (Russian). Комитет культуры Новгородской области. әлеге чыганактан 2012-05-02 архивланды. 16 April 2012 тикшерелгән.
- ↑ История русской архитектуры: [Учеб. для архит. спец. вузов] / В. И. Пилявская, А. А. Тиц, Ю. С. Ушаков. — Л.: Стройиздат., 1984. — 511 с.: ил.