Журнал фильтра правок

Фильтры правок (обсуждение) — это автоматизированный механизм проверок правок участников.
(Список | Последние изменения фильтров | Изучение правок | Журнал срабатываний)
Перейти к навигации Перейти к поиску
Подробности записи журнала 3 144 964

17:13, 29 января 2021: 99 «Кусок текста» 185.139.137.160 (обсуждение) на странице Linux, меры: нет (просмотреть | изм.)

Изменения, сделанные в правке

Linux
{{эта статья|о группе операционных систем|Ядро Linux|об одноимённом ядре ОС}}
Linux yadrosiga asoslangan operatsion tizimlar, shu jumladan GNU / Linux va Android
{{Карточка ОС}}
'''Linux''' ({{IPAc-en | audio=Linus-linux.ogg|ˈ|l|ɪ|n|ə|k|s}} {{МФА2|ˈ|l|ɪ|n|ə|k|s}}<ref>{{cite web |url=http://safalra.com/science/linguistics/linux-pronunciation/ |title=Pronunciation of ‘Linux’ |publisher=Safalra |date=2007-04-14 |accessdate=2009-09-15 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e63kXeN?url=http://safalra.com/science/linguistics/linux-pronunciation/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://foldoc.org/linux |title=Linux |publisher=Free On-Line Dictionary of Computing |date=2006-06 |accessdate=2009-09-15 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e64KAlQ?url=http://foldoc.org/linux |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref> или {{МФА2|ˈ|l|ɪ|n|ʊ|k|s|}}<ref>{{cite newsgroup|newsgroups=comp.os.linux |title=Re: How to pronounce ''Linux''? |id=1992Apr23.123216.22024@klaava.Helsinki.FI |date=1992-04-23 |accessdate=2007-01-09}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ |title=How to pronounce Linux? |accessdate=2006-12-17 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e64maxf?url=http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/SillySounds/ |title=Linus pronouncing Linux in English and Swedish |accessdate=2007-01-20 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e65HFTT?url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/SillySounds/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref>, ''Ли́нукс''; [[#GNU+Linux|в части случаев]] ''GNU/Linux'') — семейство [[Unix-подобная операционная система|Unix-подобных операционных систем]] на базе [[Ядро Linux|ядра Linux]], включающих тот или иной набор утилит и программ проекта [[GNU]], и, возможно, другие компоненты. Как и ядро Linux, системы на его основе как правило создаются и распространяются в соответствии с моделью разработки [[FOSS|свободного и открытого программного обеспечения]]. Linux-системы распространяются в основном бесплатно в виде различных [[Дистрибутив Linux|дистрибутивов]] — в форме, готовой для установки и удобной для сопровождения и обновлений, — и имеющих свой набор [[системное программное обеспечение|системных]] и [[Прикладное программное обеспечение|прикладных]] компонентов, как свободных, так, возможно, и собственнических.


Ushbu maqola operatsion tizimlar guruhi haqida; shu nomdagi OS yadrosi uchun Linux yadrosiga qarang.
Появившись как решения вокруг созданного в начале 1990-х годов ядра, уже с начала 2000-х годов системы Linux являются основными для [[суперкомпьютер]]ов и [[сервер (аппаратное обеспечение)|серверов]], расширяется применение их для [[Встраиваемая система|встраиваемых систем]] и [[Мобильные устройства|мобильных устройств]], некоторое распространение системы получили и для [[персональный компьютер|персональных компьютеров]]<ref>{{cite web|title=Linux system development on an embedded device|url=http://www-128.ibm.com/developerworks/library/l-embdev.html|author=Anand Santhanam, Vishal Kulkarni.|work=DeveloperWorks|publisher=IBM|date=2002-03-01|accessdate=2007-07-26|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lDmaig?url=http://www.ibm.com/developerworks/library/l-embdev/index.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref name=autogenerated1>{{cite web|author=Daniel Lyons.|title=Linux rules supercomputers|url=https://www.forbes.com/home/enterprisetech/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|accessdate=2007-02-22|publisher=Forbes|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e65hS8b?url=http://www.forbes.com/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name=autogenerated1 /><ref name="galli2007">{{cite web|author=Peter Galli.|title=Vista Aiding Linux Desktop, Strategist Says|date=2007-08-08|publisher=Ziff Davis Enterprise|url=http://www.eweek.com/c/a/Linux-and-Open-Source/Vista-Aiding-Linux-Desktop-Strategist-Says/|work=eWEEK|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e66K354?url=http://www.eweek.com/c/a/Linux-and-Open-Source/Vista-Aiding-Linux-Desktop-Strategist-Says/|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="paul2007">{{cite web|author=Ryan Paul|title=Linux market share set to surpass Win 98, OS X still ahead of Vista|date=2007-09-03|publisher=Ars Technica|url=https://arstechnica.com/news.ars/post/20070903-linux-marketshare-set-to-surpass-windows-98.html|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e67FDE2?url=http://arstechnica.com/apple/2007/09/linux-marketshare-set-to-surpass-windows-98/|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="beer2007">{{cite web|author=Stan Beer.|title=Vista to play second fiddle to XP until 2009: Gartner|date=2007-01-23|publisher=iTWire|url=http://www.itwire.com.au/content/view/8842/53/|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e67ty3N?url=http://www.itwire.com/itwire-latest-news|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="applications2007">{{cite web |url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=2&qpmr=15&qpdt=1&qpct=3&qptimeframe=Y |title=Operating System Marketshare for Year 2007 |accessdate=2007-11-19 |date=2007-11-19 |work=Market Share |publisher=Net Applications |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lF5mLL?url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=2 |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref><ref name="xitimonitor2007">{{cite web|title=Vista slowly continues its growth; Linux more aggressive than Mac OS during the summer|date=2007-09-24|publisher=AT Internet/XiTi.com|url=http://www.xitimonitor.com/en-us/internet-users-equipment/operating-systems-august-2007/index-1-2-7-107.html|work=XiTiMonitor|accessdate=2007-11-19|deadlink=unknown-host|archiveurl=https://www.webcitation.org/5mq1EAckZ?url=http://www.xitimonitor.com/en-us/internet-users-equipment/operating-systems-august-2007/index-1-2-7-107.html|archivedate=2010-01-17|deadurl=yes}}</ref><ref name="globalstats2007">{{cite web|url=http://www.w3counter.com/globalstats.php|title=Global Web Stats|accessdate=2007-11-19|date=2007-11-10|work=W3Counter|publisher=Awio Web Services LLC|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lG2HQo?url=http://www.w3counter.com/globalstats.php|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref name="zeitgeist2004">{{cite web|url=http://www.google.com/press/zeitgeist/zeitgeist-jun04.html|title=June 2004 Zeitgeist|accessdate=2007-11-19|date=2004-08-12|work=Google Press Center|publisher=Google Inc.|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lGfJeG?url=http://www.google.com/press/zeitgeist/zeitgeist-jun04.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>.
Linux (i / ˈlɪneks / [ˈlɪneks] yoki [ˈlɪneks], Linux; ba'zi hollarda GNU / Linux) - Linux yadrosi asosida yaratilgan Unixga o'xshash operatsion tizimlar oilasi, shu jumladan GNU ning u yoki bu dasturlari yoki dasturlari to'plami. loyiha va, ehtimol, boshqa tarkibiy qismlar. Linux yadrosi singari, unga asoslangan tizimlar odatda bepul va ochiq kodli dasturiy ta'minotni ishlab chiqish modeli bo'yicha yaratiladi va tarqatiladi. Linux tizimlari asosan bepul tarqatiladi, turli xil tarqatish shaklida - o'rnatishga tayyor va texnik xizmat ko'rsatish va yangilash uchun qulay shaklda - hamda o'zlarining tizim va dastur komponentlariga ega bo'lib, ular ham bepul, balki, ehtimol mulkiy xususiyatlarga ega.


Tezkor ma'lumotlar: Birinchi nashr asosida ...
За счёт использования свободного программного обеспечения и привлечения волонтёров каждая из систем Linux обладает значительными программными возможностями, трудно реализуемыми в прочих моделях разработки: например, в 2008 году расчёты показывали, что для того, чтобы «с нуля» разработать систему, аналогичную [[Fedora]] 9, потребовалось бы затратить $10,8 млрд<ref>[http://www.opennet.ru/opennews/art.shtml?num=18532 OpenNews:][[Себестоимость]] типичного Linux дистрибутива составила 10 миллиардов долларов</ref>, а совокупная себестоимость только ядра Linux оценивалась в сумму более $1,4 млрд, притом только за 2008 год она увеличилась на $315 млн, совокупный труд оценён в размере 73 тыс. [[человеко-год|человеко-лет]]<ref>[http://www.technologyacademy.fi/blog/2012/04/19/laureates/ Technology Academy Finland — Stem cell pioneer and open source software engineer are 2012 Millennium Technology Prize laureates] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120420125103/http://www.technologyacademy.fi/blog/2012/04/19/laureates/ |date=2012-04-20 }}</ref>.
1990-yillarning boshlarida yaratilgan yadro atrofida echimlar sifatida paydo bo'lgan, 2000-yillarning boshlaridan boshlab Linux tizimlari superkompyuterlar va serverlar uchun asosiy tizim bo'lib kelgan, ularning o'rnatilgan tizimlar va mobil qurilmalar uchun ishlatilishi kengaymoqda va tizimlar shaxsiy kompyuterlar uchun biroz keng tarqalmoqda. .


Bepul dasturiy ta'minotdan foydalanish va ko'ngillilarni jalb qilish orqali Linux tizimlarining har biri muhim dasturiy ta'minot qobiliyatiga ega bo'lib, ularni boshqa ishlab chiqish modellarida amalga oshirish qiyin: masalan, 2008 yilda hisob-kitoblar Fedora 9 ga o'xshash tizimni ishlab chiqish uchun ko'rsatdi "noldan" 10,8 milliard dollar sarf qilar edi va faqatgina Linux yadrosining umumiy qiymati 1,4 milliard dollardan oshiqroq baholandi, bundan tashqari, faqat 2008 yilda u 315 million dollarga oshdi, jami ishchi kuchi 73 ming odamni tashkil etadi - yil.
{{якорь|GNU+Linux}}

Семейство систем, включающих в качестве компонентов основные программы [[Проект GNU|проекта GNU]], такие как [[bash]], [[gcc]], [[glibc]], [[coreutils]], [[GNOME]] и ряд других, иногда идентифицируется как '''''GNU/Linux'''''. Так как традиционно большинство систем было именно таким, под «Linux» обычно подразумеваются именно они; притом существует [[спор об именовании GNU/Linux]]. Существует проект стандартизации внутренней структуры Linux-систем — [[Linux Standard Base]], часть документов которого зарегистрирована в качестве стандартов [[ISO]]; но далеко не все системы сертифицируются по нему, и в целом для Linux-систем не существует какой-либо общепризнанной стандартной комплектации или формальных условий включения в семейство. Однако есть ряд систем на базе ядра Linux, но не имеющих в основе зависимости от программ GNU, которые поэтому GNU/Linux не называют, в частности, таковы мобильные системы [[Android]] и [[FirefoxOS]].
GNU Loyihasining asosiy dasturlarini, masalan, bash, gcc, glibc, coreutils, GNOME va boshqalarni o'z ichiga olgan tizimlar oilasi ba'zan GNU / Linux sifatida aniqlanadi. An'anaviy ravishda ko'pchilik tizimlar shunday bo'lganligi sababli, "Linux" odatda ularga tegishli; GNU / Linux nomlanishi to'g'risida ham tortishuvlar mavjud. Linux tizimlarining ichki tuzilishini standartlashtirish bo'yicha loyiha mavjud - Linux Standard Base, uning bir qismi ISO standartlari sifatida ro'yxatdan o'tgan; ammo barcha tizimlar unga muvofiq sertifikatlanmagan va umuman Linux tizimlari uchun oilada qo'shilish uchun umumiy qabul qilingan standart konfiguratsiya yoki rasmiy shartlar mavjud emas. Biroq, Linux yadrosiga asoslangan bir qator tizimlar mavjud, ammo GNU dasturlariga bog'liqlikka asoslangan emas, shuning uchun ular GNU / Linux nomlarini bermaydilar, xususan, Android va FirefoxOS mobil tizimlari.
[[Файл:NewTux.svg|мини|120пкс|Пингвин [[Tux]]]]

Официальным [[логотип]]ом и [[талисман]]ом Linux является [[пингвин]] [[Tux]], созданный в 1996 году [[Юинг, Ларри|Ларри Юингом]]<ref>[http://archive.amaxskv.com/19/ История пингвина Tux] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110829065858/http://archive.amaxskv.com/19/ |date=2011-08-29 }}</ref>. Торговая марка «Linux» принадлежит создателю и основному разработчику ядра [[Торвальдс, Линус|Линусу Торвальдсу]]. При этом проект Linux в широком смысле не принадлежит какой-либо организации или частному лицу, вклад в его развитие и распространение осуществляют тысячи независимых разработчиков и компаний, одним из инструментов взаимодействия которых являются [[Группа пользователей Linux|группы пользователей Linux]]. Существует ряд некоммерческих объединений, ставящих основной целью развитие и продвижение Linux, наиболее крупное и влиятельное из них — основанный в 2007 году [[The Linux Foundation]]. Существует значительный рынок коммерческой технической поддержки Linux-систем, на котором с долей свыше 70 % (2017) доминирует корпорация [[Red Hat]] (поглощена [[IBM]] в 2019 году).

[[Файл:LinuxCon Europe Linus Torvalds 05.jpg|мини|[[Торвальдс, Линус|Линус Торвальдс]] — создатель и основной координатор проекта по разработке [[Ядро Linux|ядра Linux]]]]
Pingvin Tux
[[Файл:Portrait - Denmark DTU 2007-3-31.jpg|мини|[[Столлман, Ричард Мэттью|Ричард Столлман]] — основатель проекта [[GNU]]]]
Rasmiy Linux logotipi va maskoti 1996 yilda Larri Eving tomonidan yaratilgan Tux Penguinidir. Linux savdo belgisi yadro yaratuvchisi va asosiy ishlab chiquvchisi Linus Torvaldsga tegishli. Shu bilan birga, Linux loyihasi keng ma'noda biron bir tashkilotga yoki shaxsga tegishli emas; minglab mustaqil ishlab chiquvchilar va kompaniyalar uning rivojlanishi va tarqatilishiga o'z hissalarini qo'shmoqdalar, bu o'zaro ta'sir vositalaridan biri Linux foydalanuvchilari guruhlari. Linuxni rivojlantirish va targ'ib qilishning asosiy maqsadi bo'lgan bir qator notijorat uyushmalar mavjud, ularning eng yirik va eng ta'sirchanlari bu 2007 yilda tashkil etilgan Linux Foundation. Red Hat (2019 yilda IBM tomonidan sotib olingan) 70% dan ortiq ulushga ega bo'lgan tijorat Linux texnik ko'magi uchun muhim bozor mavjud (2017).


Linus Torvalds - Linux yadrosi loyihasini yaratuvchisi va bosh koordinatori

Richard Stallman - GNU loyihasining asoschisi
Dastlabki tarix
1991 yilda Xelsinki universitetida o'qiyotganida Linus Torvalds operatsion tizimlarga qiziqib qoldi va MINIX litsenziyasidan hafsalasi pir bo'ldi, chunki uni faqat ta'lim maqsadida ishlatishni chekladi (tijorat maqsadlarida foydalanish bundan mustasno), natijada u ishlay boshladi. oxir-oqibat Linuxga aylangan o'z operatsion tizimida ...

Torvalds MINIX-da Linux yadrosini ishlab chiqishni boshladi va unga bir qator dasturlarni joylashtirdi. Keyinchalik, Linux ma'lum bir etuklikka erishgach, Linuxni o'zi asosida rivojlanishni davom ettirish mumkin bo'ldi. Tez orada GNU dasturlari MINIX dasturlarini almashtirdi, chunki erkin foydalanish mumkin bo'lgan GNU kodi yosh operatsion tizimda foydalanish uchun qulayroq edi (GNU GPL bo'yicha litsenziyalangan manba kodi, agar ular bir xil yoki mos litsenziya ostida chiqarilgan bo'lsa, boshqa loyihalarda ham foydalanish mumkin., Linuxni tijorat maqsadlarida foydalanish uchun Torvalds o'zining asl GNU GPL litsenziyasidan ko'chib o'tishni boshladi). Ishlab chiquvchilar GNU komponentlarini Linux bilan to'liq birlashtirib, to'liq ishlaydigan va bepul operatsion tizim (Linux) yaratish uchun ish olib bordilar.

Model
Linux tizimlari 1970 va 1980 yillarda Unixda yaratilgan modulli printsiplar, standartlar va konventsiyalar yordamida amalga oshiriladi. Bunday tizimda jarayonlar, tarmoq funktsiyalari, tashqi qurilmalar va fayl tizimiga kirishni boshqaradigan monolit yadro ishlatiladi. Qurilma drayverlari to'g'ridan-to'g'ri yadroga birlashtirilgan yoki ish vaqtida yuklangan modul sifatida qo'shilgan.

Shaxsiy dasturlar yadro bilan o'zaro aloqada bo'lib, yuqori darajadagi tizim funktsiyalarini ta'minlaydi. Masalan, GNU maxsus komponentlari ko'pgina Linux tizimlarining muhim qismidir, shu jumladan C kutubxonasining eng keng tarqalgan dasturlari, operatsion tizimning mashhur qobiqlari va operatsion tizimning ko'plab asosiy vazifalarini bajaradigan boshqa ko'plab Unix vositalari.

Ko'pgina Linux tizimlarida grafik foydalanuvchi interfeysi (yoki GUI) X oyna tizimining yuqori qismida qurilgan.

Foydalanuvchi interfeysi
Linux tizimlarida foydalanuvchilar buyruq satri interfeysi (CLI), grafik foydalanuvchi interfeysi (GUI) yoki o'rnatilgan tizimlar holatida tegishli apparatni boshqarish vositalari orqali ishlaydi. Ish stoli tizimlari odatda buyruq satri terminal emulyatori oynasi yoki alohida virtual konsol orqali mavjud bo'lgan grafik foydalanuvchi interfeysiga ega. Past darajadagi Linux komponentlarining aksariyati, shu jumladan GNU maxsus komponentlari faqat buyruq satridan foydalanadi. Buyruqning satri, ayniqsa takrorlanadigan yoki kechiktirilgan vazifalarni avtomatlashtirish uchun juda mos keladi va juda oddiy protsesslararo aloqa mexanizmini ta'minlaydi. Linux ish stolidan buyruq satriga kirish uchun ko'pincha grafik terminal emulyatori dasturi ishlatiladi.

Serverlar uchun maxsus mo'ljallangan tarqatmalar buyruq satrini yagona interfeys sifatida ishlatishi mumkin. Ish stolida eng mashhur foydalanuvchi interfeyslari KDE Plasma Desktop, GNOME va Xfce ish stoli muhiti hisoblanadi, ammo boshqa bir qator foydalanuvchi interfeyslari ham mavjud. Eng mashhur foydalanuvchi interfeyslari tarmoqning shaffofligini ta'minlaydigan va bitta kompyuterda ishlaydigan grafik dasturlarning foydalanuvchi ular bilan o'zaro aloqada bo'lishi mumkin bo'lgan boshqa kompyuterda paydo bo'lishiga imkon beruvchi X Window tizimiga asoslangan.

FVWM, Enlightenment va Window Maker - bu oddiy X Window System oyna menejerlari, bu ish stoli muhitini minimal funktsiyalar bilan ta'minlaydi. Oyna menejeri individual dastur oynalarining joylashishi va ko'rinishini boshqarish vositalarini taqdim etadi va X Window tizimi bilan o'zaro aloqada bo'ladi. Ish stoli muhiti standart o'rnatishning bir qismi sifatida oyna menejerlarini o'z ichiga oladi: 2011 yildan beri GNOME uchun Mutter, 2000 yildan beri KDE uchun KWin, 1998 yildan beri Xfce uchun Xfwm, garchi foydalanuvchi xohlasa boshqa oyna menejerini tanlashi mumkin.

Amalga oshirish
Linux x86, x86-64, PowerPC, ARM, Alpha AXP, SPARC, Motorola 680x0, SuperH, IBM System / 390, MIPS, PA-RISC, AXIS CRIS, Renesas M32R, Atmel AVR32, kabi turli xil arxitekturalarning ko'plab protsessorlarida ishlaydi. Renesas H8 / 300, NEC V850, Tensilica Xtensa, Elbrus va boshqalar.

Windows yoki macOS kabi tijorat tizimlaridan farqli o'laroq, Linuxda geografik rivojlanish markazi mavjud emas. Ushbu tizimga egalik qiluvchi tashkilot ham yo'q. Linux minglab loyihalarning natijasidir. Ushbu loyihalarning ba'zilari markazlashtirilgan, ba'zilari firmalarda to'plangan. Ko'pgina loyihalar butun dunyo bo'ylab faqat yozishmalar bilan tanish bo'lgan xakerlarni birlashtiradi. Har kim o'z loyihasini yaratishi yoki mavjud loyihaga qo'shilishi mumkin va agar muvaffaqiyatli bo'lsa, ish natijalari millionlab foydalanuvchilarga ma'lum bo'ladi. Foydalanuvchilar bepul dasturiy ta'minotni sinovdan o'tkazishda ishtirok etadilar, ishlab chiquvchilar bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa qiladilar, bu ularga xatolarni tezda topish va ularni tuzatish va yangi xususiyatlarni amalga oshirish imkonini beradi.


UNIX tizimlarining rivojlanish tarixi. Linux UNIX-ga mos keladi, lekin o'zining manba kodiga asoslangan
Boshqa tomondan, ochiq manba Linux uchun yopiq tizimlarni ishlab chiqish xarajatlarini sezilarli darajada pasaytiradi va foydalanuvchi uchun echim narxini pasaytirishga imkon beradi, natijada Linux ko'pincha Oracle Database, DB2 kabi mahsulotlar uchun tavsiya etilgan platformaga aylandi. , Informix, Adaptive Server Enterprise, SAP R / 3, Domino.

Linux dasturlash
GNU Compiler Collection (GCC) ko'pgina Linux tizimlari uchun standart kompilyatorlar oilasidir. Bundan tashqari, GCC C, C ++, Java uchun oldingi qismni taqdim etadi. Aksariyat tarqatmalar Bash, Perl, Python va boshqa skript tillari uchun o'rnatilgan tarjimonlarni o'z ichiga oladi.

Bir qator rivojlanish muhiti (IDE) mavjud: KDevelop, Eclipse, NetBeans, Lazarus, IntelliJ IDEA, Code :: Blocks va boshqalar; Emacs va Vim kabi an'anaviy matn muharrirlari ham mavjud.

Qt va GTK + grafik foydalanuvchi interfeyslarini yaratish uchun ikkita keng tarqalgan ingl.

Ilova
2011 yil aprel oyida Linux yadrosiga asoslangan operatsion tizimlar oilasi World Wide Web (shu jumladan, mobil telefonlar) mijozlari orasida dunyoda to'rtinchi o'rinda turadi. Turli manbalarga ko'ra, ularning mashhurligi 1,5 dan 5% gacha. Linux veb-serverlar bozorining 32% ulushiga ega (64,1% Unix ro'yxatiga kiritilgan). Linux dunyoning barcha Top500 superkompyuterlarida qo'llaniladi.

2010-yillarning o'rtalariga kelib, Linux tizimlari server bozorlarida etakchilik qilmoqda (60%), korporativ va korporativ ma'lumotlar markazlarida ustunlik qiladi (Linux Foundation ma'lumotlariga ko'ra), ichki bozorning yarmini tashkil qiladi, netbuklar bozorida sezilarli ulushga ega (32). 2009 yilda%). Shaxsiy kompyuterlar bozorida Linux doimiy ravishda uchinchi o'rinni egallaydi (turli manbalarga ko'ra, 1% dan 5% gacha). Goldman Sachs tadqiqotiga ko'ra, umuman olganda, Linux elektron qurilmalarning 42 foiz bozor ulushiga ega.

DigitalOcean kabi bulutli xizmatlar Linux-ning har xil turlari uchun maxsus serverlarini taqdim etadi: Ubuntu, Debian, FreeBSD, centOS.

Serverlar, ish stantsiyalari va superkompyuterlar
Linux distributivlari uzoq vaqtdan beri server operatsion tizimlari sifatida ishlatilib kelinmoqda va ushbu bozorda katta ulushga ega; 2014 yil fevral oyidagi Netcraft ma'lumotlariga ko'ra, eng ishonchli Internet-xosting kompaniyalarining ettitasi veb-serverlarida Linux-dan foydalanadi.

Linux - bu LAMP server dasturiy ta'minot to'plamining (Linux, Apache, MariaDB / MySQL, Perl / PHP / Python) asosiy komponenti bo'lib, veb-ishlab chiquvchilar orasida mashhurlikka erishdi va eng keng tarqalgan veb-saytlarni joylashtirish platformalaridan biriga aylandi.

Portativlik qulayligi va qisman narx tufayli Linux asosiy kompyuterlarda tobora ommalashib bormoqda, chunki 2009 yil oxiridan boshlab IBM (asosiy meynfreym ishlab chiqaruvchisi) mframe liniyasiga faqat z / Linux-ni qo'llab-quvvatlaydigan bir qator tizimlarni qo'shdi.

Linux dağıtımları superkompyuterlarning operatsion tizimi sifatida ham keng qo'llaniladi: 2015 yil noyabr holatiga ko'ra, 500 ta eng kuchli kompyuterlarning 98,8% Linuxning turli xil variantlarini ishlatgan. Eng qudratli zamonaviy superkompyuter - Summit operatsion tizimi Red Hat Enterprise Linux hisoblanadi.

O'yin pristavkalari
2013 yil 9-yanvar kuni Valve studiyada ishlab chiqarilgan Steam Machine PC konsolida Linux-ga asoslangan SteamOS-ni ishga tushirishini e'lon qildi. Linux dağıtımlarını ba'zi o'yin konsollarına o'rnatish mumkin (masalan, Sony PlayStation 2, Sony PlayStation 3, Sony PlayStation 4, XBOX 360).

O'rnatilgan tizimlar
Ochiq manba tufayli Linux ko'plab apparat arxitekturalariga to'g'ridan-to'g'ri apparat ishlab chiqaruvchilari yoki bunday uskunalar uchun dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchilari tomonidan ko'chiriladi, bu esa Linux Embedded-ni cheklangan xotira resurslari bo'lgan disksiz mikroprotsessor platformalarida o'rnatilgan dasturlar uchun kuchli platforma qiladi, bu avtomatlashtirish tizimlarida, tarmoq protsessorlar bilan jihozlangan maishiy texnika jihozlari modullari, shu jumladan "narsalar Internet" va "aqlli uy" kontseptsiyasi doirasida birlashtirilgan qurilmalar.

O'rnatilgan Linux maqsadli platformasining resurslari cheklanganligi sababli, maqsadli platformada dastur ishlab chiqish vositalarini o'rnatish umuman mumkin emas. Shuning uchun o'zaro faoliyat Linux dasturlari ishlab chiqiladi, bu erda Linux o'rnatilgan dasturlarni ishlab chiqarish vositalari ish stoli kompyuterda, odatda Ubuntu yoki Debian operatsion tizimida o'rnatiladi. O'zaro ishlab chiqish vositalari yordamida dastur kodini o'zaro kompilyatsiya qilish va dasturni masofadan disk raskadrovka qilish amalga oshiriladi, unda kompilyatsiya qilingan dastur maqsadli platformada ishga tushiriladi va kodlarni tahlil qilish o'rnatilgan dastur ishlab chiqish dasturi yordamida amalga oshiriladi. ish stoli kompyuter.

Davlat idoralarida qo'llash
Linux turli xil hukumat va mahalliy hukumatlar tomonidan mashhur: Braziliya federal hukumati Linuxni qo'llab-quvvatlashi bilan mashhur. Hindistonning Kerala shtati hukumati shtatdagi barcha maktablarni Linuxdan foydalanishga o'tkazish to'g'risida ko'rsatma chiqardi. Texnologik mustaqillikni ta'minlash uchun Xitoy o'zining Loongson protsessorlarida faqat Linuxdan foydalanadi. Ispaniyaning bir nechta mintaqalari o'zlarining Linux tarqatishlarini ishlab chiqdilar, ular ta'lim va davlat boshqaruvida qo'llaniladi, masalan Extremadura shahridagi gnuLinEx va Andalusiyada Guadalinex. Portugaliya, shuningdek, Magalhães netbuki va hukumatning elektron ta'lim dasturi uchun mo'ljallangan Caixa Mágica o'z distribyutorligini boshqaradi. Frantsiya va Germaniya Linuxdan foydalanishni kengaytirish uchun bir qator choralarni ko'rmoqda.

Rossiya Mudofaa vazirligining buyrug'i bilan Linux MSVS tarqatish to'plami ishlab chiqildi, u 2002 yilda asosiy maqsadli platformaga aylandi. 2013 yilda Mudofaa vazirligi etkazib berishni qabul qildi va Astra Linux operatsion tizimini asta-sekin joriy qila boshladi va vaqt o'tishi bilan bo'limning barcha ofis kompyuterlari va aloqa vositalarini uning nazorati ostida ishlashga o'tkazish rejalashtirilmoqda. Federal sud ijro etuvchi xizmati tizimida Goslinux taqsimotidan ham keng foydalanish mavjud.

Qrim Respublikasidagi Astra Linux Special Edition operatsion tizimi asosida FIS FRDO loyihasining eng yirik mintaqaviy segmenti ("Ta'lim va (yoki) malaka, o'quv hujjatlari to'g'risidagi ma'lumotlarning federal reestri" federal axborot tizimi) yaratildi. , unga 353 ta ta'lim muassasalari respublikalar bog'langan.

Linux tarqatish
Asosiy maqola: Linux tarqatish ro'yxati

Linux tarqatmalarini ishlab chiqish
Linuxni o'rnatadigan foydalanuvchilarning aksariyati nafaqat dasturlar to'plamini o'z ichiga olgan, balki paketlarni o'rnatish, boshqarish va yangilash, sozlash va qo'llab-quvvatlash uchun yagona tizimlar bilan birlashtirilgan bir qator texnik xizmat vazifalarini hal qiladigan tarqatmalardan foydalanadilar.

Dunyoda eng keng tarqalgan tarqatmalar (2017): Linux Mint, Ubuntu, Debian, Mageia, Fedora, OpenSUSE, ArchLinux, CentOS, PCLinuxOS, Slackware, Gentoo. Ko'pgina tarqatmalar bir-biri bilan bog'liq bo'lib, ular ozmi-ko'pi mos keladi, xususan, Ubuntu Debian-ga asoslangan va Mint tarqatish ham Ubuntu-ga, ham Debian-ga (LMDE) asoslangan va ular bilan to'liq mos keladi, shuningdek qo'shimcha dasturlarni ham o'z ichiga oladi standart Java, Adobe Flash va boshqa ba'zi bir xususiy komponentlarni qo'llab-quvvatlaydi va CentOS tijorat Red Hat Enterprise Linux tarqatish to'plamining manba kodiga asoslangan (faqat pullik obunachilar uchun ikkilik yig'ilishda mavjud) va shu bilan birga to'liq ikkilik mos keladi u.

Ko'rsatilgan tarqatishlarning aksariyati OS optik diskdan yoki flesh-diskdan o'rnatilmasdan ishga tushirilganda LiveCD-ning chiqarilish shakli bilan tavsiflanadi. Ushbu holatdan siz tizimni statsionar holatga keltirishingiz yoki kompyuter o'chirilgunga qadar shu tarzda ishlashingiz mumkin - bu maqsadlar uchun alohida "mobil" tarqatmalar mavjud bo'lib, ulardan eng mashhurlari Knoppix hisoblanadi. Puppy Linux tarqatish eski va unchalik kuchli bo'lmagan kompyuterlar uchun maxsus ishlab chiqilgan.

Distribyutorlarning alohida klassi - komponentlarning hammasini yoki bir qismini manba kodlaridan o'z-o'zidan yig'ishni nazarda tutadigan, Linux qurilmalari haqida ma'lumot olishga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan, ular orasida - LFS, Gentoo, CRUX.

Shuningdek, mintaqaviy xususiyatlarga ega tarqatmalar mavjud, masalan, Rossiyada ROSA, ALT Linux, ASPLinux (2011 yilda yopilgan), NauLinux, Calculate Linux, Runtu, Rosinka, RED OS, Astra Linux asosan mahalliy ishlab chiqaruvchilarga mo'ljallangan. bozor. Germaniyada LiMux - "Myunxen Linux" davlat mintaqaviy tarqatish to'plami mavjud edi.

Ish stoli operatsion tizimining roliga mos keladi
Linux ilgari ish stoli kompyuterlarda noqulayligi uchun tanqid qilingan, xususan, mashhur dasturlarning to'liq versiyalari yo'qligi (ayniqsa, ofis to'plamlari) va apparatni qo'llab-quvvatlash bilan bog'liq muammolar, chunki ular odatda noutbuk foydalanuvchilari uchun jiddiy muammo tug'dirdi, chunki ular odatda juda ko'p xususiy komponentlardan foydalaning. Также проблемой являлась сложность изучения в Linux того, что выходит за рамки повседневного использования, и трудности в настройке оборудования. Более того, Linux обвиняли в «неидеальности» для многих опытных пользователей.

Новые дистрибутивы Linux целенаправленно сконцентрировались на этом вопросе и значительно улучшили положение Linux среди настольных операционных систем:
Linux быстро приобрёл популярность среди малого бизнеса и домашних пользователей. В этом огромная заслуга Gutsy Gibbon (кодовое название Ubuntu 7.10 фирмы Canonical). Наряду с такими дистрибутивами, как Linspire, Mint, Xandros, OpenSUSE и gOS, Ubuntu (вместе с родственными ему Kubuntu, Edubuntu и Xubuntu) сгладил большинство острых углов Linux и отшлифовал для применения в настольных системах. Без сомнения, Gutsy Gibbon — самый стабильный, полный и дружелюбный дистрибутив Linux на сегодня. Установить и настроить его теперь проще, чем Windows.

— The Economist, декабрь 2007
Рабочее окружение дистрибутивов Linux не сложнее, чем Windows и OS X. Современные десктоп-ориентированные дистрибутивы имеют графический инсталлятор, предоставляющий возможность автоматической разметки диска, устанавливающий готовую к эксплуатации операционную систему, снабжённую интернет-браузером, музыкальным и видео проигрывателями, офисным пакетом, просмотрщиком документов различных форматов и т. д; также присутствует механизм (программа), облегчающий установку проприетарных драйверов оборудования. На данный момент можно совсем обходиться без терминала, что и делают многие пользователи, а для остальных пользователей «использование терминала» в большинстве случаев сводится к копированию команды из готовой пошаговой инструкции при помощи мышки, а не изучению множества команд. Степень поддержки оборудования очень высока, зачастую выше, чем у последних версий Microsoft Windows, страдающих от отсутствия драйверов для оборудования, снятого с производства до выхода Windows 7, однако имеются проблемы со свежим железом.

Критическая кампания
Microsoft пыталась критиковать Linux, развернув обширную маркетинговую кампанию «Get the Facts», утверждая о большей надёжности и защищённости своего семейства операционных систем. Корпорация опубликовала различные исследования-кейсы, однако их достоверность ставится под сомнение различными авторами, заявляющими о фальсификации этих сравнений со стороны Microsoft.

В частности, при сравнении количества уязвимостей, Microsoft приводила данные об уязвимостях во множестве программных продуктов, в том числе пользовательского уровня, поставляемых в составе некоторых дистрибутивов Linux, при этом сравнивая это количество с уязвимостями лишь самой операционной системы Windows, которая сама по себе не имеет такого количества приложений, и, разумеется, никогда не используется в подобном «голом» виде.

При сравнении стоимости владения Майкрософт ссылается на цены поддержки Red Hat Linux серверных решений, приводя в качестве примера самую дорогую подписку (Premium Subscription, круглосуточная поддержка по телефону или через веб-интерфейс). Кроме того, при сравнении используется неодинаковое аппаратное обеспечение — дешёвое для Windows и дорогое для Linux.

Эта и подобная критика кампании «Get the Facts» заставила Microsoft официально свернуть её и перейти к скрытым формам агитации.

Примечания
Литература
Ссылки
ОБ ЭТОЙ СТАТЬЕ
Просмотр истории изменений
many=Обновлено 2 дней назад
Страница обсуждения
Обсудить улучшения этой статьи
ПОДРОБНЕЕ
История Linux
Linspire
Linspire — операционная система, коммерческий дистрибутив Linux, основанный на Debian Linux, а позднее на Ubuntu Linux. Распространялась компанией Linspire. Проект фокусировался на простоте в использовании среднестатистическим пользователем компьютера и улучшенной совместимостью с Microsoft Windows. Название Linspire состоит из слов «Linux» и «англ. inspire» — вдохновлять, воодушевлять.
Extensible Firmware Interface
Extensible Firmware Interface — интерфейс между операционной системой и микропрограммами, управляющими низкоуровневыми функциями оборудования, его основное предназначение: корректно инициализировать оборудование при включении системы и передать управление загрузчику операционной системы. EFI предназначен для замены BIOS — интерфейса, который традиционно используется всеми IBM PC-совместимыми персональными компьютерами. Первая спецификация EFI была разработана Intel, позднее от первого названия отказались и последняя версия стандарта носит название Unified Extensible Firmware Interface. В настоящее время разработкой UEFI занимается Unified EFI Forum.
Содержимое доступно по лицензии CC BY-SA 3.0
Просмотреть статью в браузере


== Ранняя история ==
== Ранняя история ==

Параметры действия

ПеременнаяЗначение
Число правок участника ($1) (user_editcount)
null
Имя учётной записи ($1) (user_name)
'185.139.137.160'
Возраст учётной записи ($1) (user_age)
0
Группы (включая неявные) в которых состоит участник ($1) (user_groups)
[ 0 => '*' ]
Права, которые есть у участника ($1) (user_rights)
[ 0 => 'createaccount', 1 => 'read', 2 => 'edit', 3 => 'createpage', 4 => 'createtalk', 5 => 'writeapi', 6 => 'viewmywatchlist', 7 => 'editmywatchlist', 8 => 'viewmyprivateinfo', 9 => 'editmyprivateinfo', 10 => 'editmyoptions', 11 => 'abusefilter-log-detail', 12 => 'centralauth-merge', 13 => 'abusefilter-view', 14 => 'abusefilter-log', 15 => 'vipsscaler-test', 16 => 'flow-hide' ]
Редактирует ли пользователь через мобильное приложение ($1) (user_app)
true
Редактирует ли участник через мобильный интерфейс ($1) (user_mobile)
false
ID страницы ($1) (page_id)
1391
Пространство имён страницы ($1) (page_namespace)
0
Название страницы (без пространства имён) ($1) (page_title)
'Linux'
Полное название страницы ($1) (page_prefixedtitle)
'Linux'
Последние десять редакторов страницы ($1) (page_recent_contributors)
[ 0 => 'Kosta1974', 1 => 'Magnit1993', 2 => 'MBHbot', 3 => 'Ssr', 4 => 'CyberNik01', 5 => '31.173.243.62', 6 => 'D6194c-1cc', 7 => '176.101.115.44', 8 => 'AVRS', 9 => 'Bezik' ]
Возраст страницы (в секундах) ($1) (page_age)
548435645
Действие ($1) (action)
'edit'
Описание правки/причина ($1) (summary)
'/* Linux */ другой язык'
Старая модель содержимого ($1) (old_content_model)
'wikitext'
Новая модель содержимого ($1) (new_content_model)
'wikitext'
Вики-текст старой страницы до правки ($1) (old_wikitext)
'{{эта статья|о группе операционных систем|Ядро Linux|об одноимённом ядре ОС}} {{Карточка ОС}} '''Linux''' ({{IPAc-en | audio=Linus-linux.ogg|ˈ|l|ɪ|n|ə|k|s}} {{МФА2|ˈ|l|ɪ|n|ə|k|s}}<ref>{{cite web |url=http://safalra.com/science/linguistics/linux-pronunciation/ |title=Pronunciation of ‘Linux’ |publisher=Safalra |date=2007-04-14 |accessdate=2009-09-15 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e63kXeN?url=http://safalra.com/science/linguistics/linux-pronunciation/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://foldoc.org/linux |title=Linux |publisher=Free On-Line Dictionary of Computing |date=2006-06 |accessdate=2009-09-15 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e64KAlQ?url=http://foldoc.org/linux |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref> или {{МФА2|ˈ|l|ɪ|n|ʊ|k|s|}}<ref>{{cite newsgroup|newsgroups=comp.os.linux |title=Re: How to pronounce ''Linux''? |id=1992Apr23.123216.22024@klaava.Helsinki.FI |date=1992-04-23 |accessdate=2007-01-09}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ |title=How to pronounce Linux? |accessdate=2006-12-17 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e64maxf?url=http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/SillySounds/ |title=Linus pronouncing Linux in English and Swedish |accessdate=2007-01-20 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e65HFTT?url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/SillySounds/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref>, ''Ли́нукс''; [[#GNU+Linux|в части случаев]] ''GNU/Linux'') — семейство [[Unix-подобная операционная система|Unix-подобных операционных систем]] на базе [[Ядро Linux|ядра Linux]], включающих тот или иной набор утилит и программ проекта [[GNU]], и, возможно, другие компоненты. Как и ядро Linux, системы на его основе как правило создаются и распространяются в соответствии с моделью разработки [[FOSS|свободного и открытого программного обеспечения]]. Linux-системы распространяются в основном бесплатно в виде различных [[Дистрибутив Linux|дистрибутивов]] — в форме, готовой для установки и удобной для сопровождения и обновлений, — и имеющих свой набор [[системное программное обеспечение|системных]] и [[Прикладное программное обеспечение|прикладных]] компонентов, как свободных, так, возможно, и собственнических. Появившись как решения вокруг созданного в начале 1990-х годов ядра, уже с начала 2000-х годов системы Linux являются основными для [[суперкомпьютер]]ов и [[сервер (аппаратное обеспечение)|серверов]], расширяется применение их для [[Встраиваемая система|встраиваемых систем]] и [[Мобильные устройства|мобильных устройств]], некоторое распространение системы получили и для [[персональный компьютер|персональных компьютеров]]<ref>{{cite web|title=Linux system development on an embedded device|url=http://www-128.ibm.com/developerworks/library/l-embdev.html|author=Anand Santhanam, Vishal Kulkarni.|work=DeveloperWorks|publisher=IBM|date=2002-03-01|accessdate=2007-07-26|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lDmaig?url=http://www.ibm.com/developerworks/library/l-embdev/index.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref name=autogenerated1>{{cite web|author=Daniel Lyons.|title=Linux rules supercomputers|url=https://www.forbes.com/home/enterprisetech/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|accessdate=2007-02-22|publisher=Forbes|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e65hS8b?url=http://www.forbes.com/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name=autogenerated1 /><ref name="galli2007">{{cite web|author=Peter Galli.|title=Vista Aiding Linux Desktop, Strategist Says|date=2007-08-08|publisher=Ziff Davis Enterprise|url=http://www.eweek.com/c/a/Linux-and-Open-Source/Vista-Aiding-Linux-Desktop-Strategist-Says/|work=eWEEK|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e66K354?url=http://www.eweek.com/c/a/Linux-and-Open-Source/Vista-Aiding-Linux-Desktop-Strategist-Says/|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="paul2007">{{cite web|author=Ryan Paul|title=Linux market share set to surpass Win 98, OS X still ahead of Vista|date=2007-09-03|publisher=Ars Technica|url=https://arstechnica.com/news.ars/post/20070903-linux-marketshare-set-to-surpass-windows-98.html|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e67FDE2?url=http://arstechnica.com/apple/2007/09/linux-marketshare-set-to-surpass-windows-98/|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="beer2007">{{cite web|author=Stan Beer.|title=Vista to play second fiddle to XP until 2009: Gartner|date=2007-01-23|publisher=iTWire|url=http://www.itwire.com.au/content/view/8842/53/|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e67ty3N?url=http://www.itwire.com/itwire-latest-news|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="applications2007">{{cite web |url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=2&qpmr=15&qpdt=1&qpct=3&qptimeframe=Y |title=Operating System Marketshare for Year 2007 |accessdate=2007-11-19 |date=2007-11-19 |work=Market Share |publisher=Net Applications |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lF5mLL?url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=2 |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref><ref name="xitimonitor2007">{{cite web|title=Vista slowly continues its growth; Linux more aggressive than Mac OS during the summer|date=2007-09-24|publisher=AT Internet/XiTi.com|url=http://www.xitimonitor.com/en-us/internet-users-equipment/operating-systems-august-2007/index-1-2-7-107.html|work=XiTiMonitor|accessdate=2007-11-19|deadlink=unknown-host|archiveurl=https://www.webcitation.org/5mq1EAckZ?url=http://www.xitimonitor.com/en-us/internet-users-equipment/operating-systems-august-2007/index-1-2-7-107.html|archivedate=2010-01-17|deadurl=yes}}</ref><ref name="globalstats2007">{{cite web|url=http://www.w3counter.com/globalstats.php|title=Global Web Stats|accessdate=2007-11-19|date=2007-11-10|work=W3Counter|publisher=Awio Web Services LLC|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lG2HQo?url=http://www.w3counter.com/globalstats.php|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref name="zeitgeist2004">{{cite web|url=http://www.google.com/press/zeitgeist/zeitgeist-jun04.html|title=June 2004 Zeitgeist|accessdate=2007-11-19|date=2004-08-12|work=Google Press Center|publisher=Google Inc.|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lGfJeG?url=http://www.google.com/press/zeitgeist/zeitgeist-jun04.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. За счёт использования свободного программного обеспечения и привлечения волонтёров каждая из систем Linux обладает значительными программными возможностями, трудно реализуемыми в прочих моделях разработки: например, в 2008 году расчёты показывали, что для того, чтобы «с нуля» разработать систему, аналогичную [[Fedora]] 9, потребовалось бы затратить $10,8 млрд<ref>[http://www.opennet.ru/opennews/art.shtml?num=18532 OpenNews:][[Себестоимость]] типичного Linux дистрибутива составила 10 миллиардов долларов</ref>, а совокупная себестоимость только ядра Linux оценивалась в сумму более $1,4 млрд, притом только за 2008 год она увеличилась на $315 млн, совокупный труд оценён в размере 73 тыс. [[человеко-год|человеко-лет]]<ref>[http://www.technologyacademy.fi/blog/2012/04/19/laureates/ Technology Academy Finland — Stem cell pioneer and open source software engineer are 2012 Millennium Technology Prize laureates] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120420125103/http://www.technologyacademy.fi/blog/2012/04/19/laureates/ |date=2012-04-20 }}</ref>. {{якорь|GNU+Linux}} Семейство систем, включающих в качестве компонентов основные программы [[Проект GNU|проекта GNU]], такие как [[bash]], [[gcc]], [[glibc]], [[coreutils]], [[GNOME]] и ряд других, иногда идентифицируется как '''''GNU/Linux'''''. Так как традиционно большинство систем было именно таким, под «Linux» обычно подразумеваются именно они; притом существует [[спор об именовании GNU/Linux]]. Существует проект стандартизации внутренней структуры Linux-систем — [[Linux Standard Base]], часть документов которого зарегистрирована в качестве стандартов [[ISO]]; но далеко не все системы сертифицируются по нему, и в целом для Linux-систем не существует какой-либо общепризнанной стандартной комплектации или формальных условий включения в семейство. Однако есть ряд систем на базе ядра Linux, но не имеющих в основе зависимости от программ GNU, которые поэтому GNU/Linux не называют, в частности, таковы мобильные системы [[Android]] и [[FirefoxOS]]. [[Файл:NewTux.svg|мини|120пкс|Пингвин [[Tux]]]] Официальным [[логотип]]ом и [[талисман]]ом Linux является [[пингвин]] [[Tux]], созданный в 1996 году [[Юинг, Ларри|Ларри Юингом]]<ref>[http://archive.amaxskv.com/19/ История пингвина Tux] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110829065858/http://archive.amaxskv.com/19/ |date=2011-08-29 }}</ref>. Торговая марка «Linux» принадлежит создателю и основному разработчику ядра [[Торвальдс, Линус|Линусу Торвальдсу]]. При этом проект Linux в широком смысле не принадлежит какой-либо организации или частному лицу, вклад в его развитие и распространение осуществляют тысячи независимых разработчиков и компаний, одним из инструментов взаимодействия которых являются [[Группа пользователей Linux|группы пользователей Linux]]. Существует ряд некоммерческих объединений, ставящих основной целью развитие и продвижение Linux, наиболее крупное и влиятельное из них — основанный в 2007 году [[The Linux Foundation]]. Существует значительный рынок коммерческой технической поддержки Linux-систем, на котором с долей свыше 70 % (2017) доминирует корпорация [[Red Hat]] (поглощена [[IBM]] в 2019 году). [[Файл:LinuxCon Europe Linus Torvalds 05.jpg|мини|[[Торвальдс, Линус|Линус Торвальдс]] — создатель и основной координатор проекта по разработке [[Ядро Linux|ядра Linux]]]] [[Файл:Portrait - Denmark DTU 2007-3-31.jpg|мини|[[Столлман, Ричард Мэттью|Ричард Столлман]] — основатель проекта [[GNU]]]] == Ранняя история == В 1991 году во время обучения в [[Хельсинкский университет|Хельсинкском университете]] [[Линус Торвальдс]] заинтересовался операционными системами<ref>{{cite newsgroup |title = What would you like to see most in minix? |newsgroup=comp.os.minix |id=1991Aug25.205708.9541@klaava.Helsinki.FI |url=http://groups.google.com/group/comp.os.minix/msg/b813d52cbc5a044b |author=[[Торвальдс, Линус|Linus Torvalds]] |accessdate=2006-09-09}}</ref> и был разочарован лицензией [[MINIX]], которая ограничивала её использование только образовательными целями (что исключало любое коммерческое использование), вследствие чего начал работать над своей собственной операционной системой, которая в итоге стала Linux. Торвальдс начал разработку ядра Linux на MINIX, и перенёс на него ряд приложений. Позже, когда Linux достиг определённой зрелости, появилась возможность продолжать разработку уже на базе самого Linux<ref>{{cite newsgroup|title=Chicken and egg: How was the first linux gcc binary created??|newsgroup=comp.os.minix|url=http://groups.google.com/group/comp.os.linux/msg/4ae6db18d3f49b0e }}</ref>. Приложения GNU вскоре заменили приложения MINIX, так как [[исходный код|код]] GNU, находящийся в свободном доступе, был более удобен для применения в молодой операционной системе (исходный код под лицензией [[GNU GPL]] может быть использован в других проектах, если они также выпускаются под той же или совместимой лицензией, для того чтобы сделать Linux доступным для коммерческого использования, Торвальдс начал переходить от своей первоначальной лицензии на GNU GPL)<ref>{{cite web|title=Release notes for Linux v0.12|author=[[Торвальдс, Линус|Linus Torvalds]] |url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/Historic/old-versions/RELNOTES-0.12| date=1992-01-05|accessdate=2007-07-23|publisher=Linux Kernel Archives|quote=The Linux copyright will change: I've had a couple of requests to make it compatible with the GNU copyleft, removing the “you may not distribute it for money” condition. I agree. I propose that the copyright be changed so that it confirms to GNU ─ pending approval of the persons who have helped write code. I assume this is going to be no problem for anybody: If you have grievances ("I wrote that code assuming the copyright would stay the same") mail me. Otherwise The GNU copyleft takes effect since the first of February. If you do not know the gist of the GNU copyright ─ read it.|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lDKhno?url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/Historic/old-versions/RELNOTES-0.12|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. Разработчики работали над полной интеграцией компонентов GNU с Linux с целью создания полнофункциональной и свободной операционной системы (Linux). == Модель == Linux-системы реализуются на модульных принципах, стандартах и соглашениях, заложенных в Unix в течение 1970-х и 1980-х годов. Такая система использует [[монолитное ядро]], которое управляет процессами, сетевыми функциями, [[Периферийное устройство|периферией]] и доступом к [[файловая система|файловой системе]]. [[драйвер устройства|Драйверы устройств]] либо интегрированы непосредственно в ядро, либо добавлены в виде [[Модуль ядра Linux|модулей]], загружаемых во время работы системы. Отдельные программы, взаимодействуя с ядром, обеспечивают функции системы более высокого уровня. Например, [[Пространство пользователя|пользовательские компоненты]] GNU являются важной частью большинства Линукс-систем, включающей в себя наиболее распространённые реализации [[Стандартная библиотека языка Си|библиотеки языка Си]], популярных [[Оболочка операционной системы|оболочек операционной системы]], и многих других общих [[Программы UNIX-подобных операционных систем|инструментов Unix]], которые выполняют многие основные задачи операционной системы. [[Графический интерфейс пользователя]] (или GUI) в большинстве систем Linux построен на основе [[X Window System]]. === Интерфейс пользователя === В Linux-системах пользователи работают через [[интерфейс командной строки]] (CLI), [[графический интерфейс пользователя]] (GUI), или, в случае [[Встраиваемая система|встраиваемых систем]], через элементы управления соответствующих аппаратных средств. Настольные системы, как правило, имеют [[Графический интерфейс пользователя|графический пользовательский интерфейс]], в котором командная строка доступна через окно [[эмулятор терминала|эмулятора терминала]] или в отдельной [[виртуальная консоль|виртуальной консоли]]. Большинство низкоуровневых компонентов Линукс, включая [[Пространство пользователя|пользовательские компоненты]] GNU, используют исключительно командную строку. Командная строка особенно хорошо подходит для автоматизации повторяющихся или отложенных задач, а также предоставляет очень простой механизм [[Межпроцессное взаимодействие|межпроцессного взаимодействия]]. Программа графического [[эмулятор терминала|эмулятора терминала]] часто используется для доступа к командной строке с [[рабочий стол|рабочего стола]] Linux. Дистрибутивы, специально разработанные для серверов, могут использовать командную строку в качестве единственного интерфейса. На настольных системах наибольшей популярностью пользуются пользовательские интерфейсы, основанные на таких [[среда рабочего стола|средах рабочего стола]] как [[Plasma (KDE)|KDE Plasma Desktop]], [[GNOME]] и [[Xfce]]<ref>{{cite web|title=Debian popularity-contest program information|url=http://times.debian.net/1092-30000-popcon-submissions|archiveurl=https://www.webcitation.org/659e3inNq?url=http://times.debian.net/1092-30000-popcon-submissions|archivedate=2012-02-02|deadurl=yes}}</ref>, хотя также существует целый ряд других пользовательских интерфейсов. Самые популярные пользовательские интерфейсы основаны на [[X Window System]], которая предоставляет [[прозрачность сети]] и позволяет графическим приложениям, работающим на одном компьютере, отображаться на другом компьютере, на котором пользователь может взаимодействовать с ними<ref name="manX">Manual page for «X» (xorg-docs 1:1.4-4 on Debian)</ref>. [[FVWM]], [[Enlightenment]] и [[Window Maker]] — простые [[Менеджер окон X Window System|менеджеры окон X Window System]], которые предоставляют окружение рабочего стола с минимальной функциональностью. Оконный менеджер предоставляет средства для управления размещением и внешним видом отдельных окон приложений, а также взаимодействует с X Window System. Окружение рабочего стола включает в себя оконные менеджеры, как часть стандартной установки: [[Mutter (оконный менеджер)|Mutter]] для GNOME<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-02-02|title = Projects/GnomeShell/Technology - GNOME Wiki! |url=https://wiki.gnome.org/Projects/GnomeShell/Technology|publisher = wiki.gnome.org}}</ref> c 2011 года<ref>{{Cite web |accessdate=2016-02-02 |lang=en |title=GNOME 3.0 Has Arrived |url=https://www.gnome.org/news/2011/04/gnome-3-0-has-arrived/ |publisher=GNOME}}</ref>, [[KWin]] для KDE c 2000 года<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-02-04|title = KDE - KDE 2.0 Release Announcement |url=https://www.kde.org/announcements/announce-2.0.php |publisher=kde.org}}</ref>, [[Xfce#Xfwm|Xfwm]] для Xfce с 1998 года<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-02-05|title = XFce3: Now 100% Free Software! LG #43|url = http://www.tldp.org/LDP/LG/issue43/jacobowitz.xfce.html|publisher = Linux Gazette|date=1999-07 |author=Norman M. Jacobowitz}}</ref>, хотя пользователь при желании может выбрать другой менеджер окон<ref name="manX" />. == Реализация == Linux работает на множестве [[процессор]]ов различных [[Архитектура набора команд|архитектур]], таких как [[x86]], [[x86-64]], [[PowerPC]], [[ARM (архитектура)|ARM]], [[Alpha AXP]], [[SPARC]], [[Motorola 680x0]], [[SuperH]], [[IBM System/390]], [[MIPS (архитектура)|MIPS]], [[PA-RISC]], AXIS CRIS, Renesas M32R, [[Atmel]] [[AVR32]], Renesas H8/300, NEC V850, Tensilica Xtensa, «[[Эльбрус (процессоры)|Эльбрус]]» и многих других. В отличие от коммерческих систем, таких как [[Windows]] или [[macOS]], Linux не имеет географического центра разработки. Нет и организации, которая владела бы этой системой. Linux — результат работы тысяч проектов. Некоторые из этих проектов централизованы<ref>[http://sourceforge.net/ SourceForge.net: Download and Develop Open Source Software for Free]</ref><ref>[http://www.berlios.de/ BerliOS — The Open Source Mediator]</ref>, некоторые сосредоточены в фирмах. Многие проекты объединяют [[хакер]]ов<ref>Тут имеется в виду слово «[[хакер]]» в его первоначальном понимании — чрезвычайно квалифицированный ИТ-специалист.</ref> со всего света, которые знакомы только по переписке. Создать свой проект или присоединиться к уже существующему может любой и, в случае успеха, результаты работы станут известны миллионам пользователей. Пользователи принимают участие в [[тестирование программного обеспечения|тестировании]] [[свободное программное обеспечение|свободных программ]], общаются с разработчиками напрямую, что позволяет быстро находить и исправлять ошибки и реализовывать новые возможности. [[Файл:Unix history.en.svg|thumb|250px|История развития UNIX-систем. Linux является UNIX-совместимой, однако основывается на собственном исходном коде]] С другой стороны, [[Открытое программное обеспечение|открытый код]] значительно снижает себестоимость разработки закрытых систем для Linux и позволяет снизить цену решения для пользователя, в результате Linux стала платформой, часто рекомендуемой для таких продуктов, как [[Oracle Database]], [[DB2]], [[Informix]], [[Adaptive Server Enterprise]], [[SAP R/3]], [[Lotus Domino|Domino]]. == Программирование в Linux == [[GNU Compiler Collection]] (GCC) является стандартным семейством [[компилятор]]ов для большинства Linux-систем. Кроме того, GCC обеспечивает front-end для [[Язык программирования Си|C]], [[C++]], [[Java]]. Большинство дистрибутивов включают в себя установленные [[интерпретатор]]ы [[Bash]], [[Perl]], [[Python]] и других [[Сценарный язык|сценарных языков]]. Существует ряд [[Интегрированная среда разработки|сред для разработки]] (IDE): [[KDevelop]], [[Eclipse (среда разработки)|Eclipse]], [[NetBeans]], [[Lazarus]], [[IntelliJ IDEA]], [[Code::Blocks]] и другие; также доступны и традиционные текстовые редакторы, как [[Emacs]] и [[Vim]]. Двумя распространёнными библиотеками визуальных элементов для создания [[Графический интерфейс пользователя|графических интерфейсов пользователя]] являются [[Qt]] и [[GTK+]]. == Применение == В апреле 2011 года семейство операционных систем на базе ядра Linux — четвёртое по популярности в мире среди клиентов Всемирной паутины (включая мобильные телефоны). По разным данным, их популярность составляет от 1,5 до 5 %<ref>{{Cite web |url = http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=8&qptimeframe=M&qpsp=152&qpmr=100&qpdt=1&qpct=3&qpf=1 |title = Operating System Market Share |description = В апреле 2011 года рыночная доля [[Microsoft Windows]] в мире на рынке настольных компьютеров составляла 88,91 %, [[Mac OS X]] — 5,40 %, iOS — 2,24 %, Java ME — 1,01 %, ОС на базе Linux — 0,94 % |publisher = [[Net Applications]] |lang = en |accessdate = 23 мая 2011 |archiveurl = https://www.webcitation.org/616lP45HJ?url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=8 |archivedate = 2011-08-21 |deadurl = yes }}</ref><ref>{{Cite web |url = http://www.w3schools.com/browsers/browsers_os.asp |title = OS Platform Statistics |publisher = W3Schools |archiveurl = https://www.webcitation.org/616lPWIjX?url=http://www.w3schools.com/browsers/browsers_os.asp |archivedate = 2011-08-21 |deadurl = yes }}</ref>. На рынке [[веб-сервер]]ов доля Linux порядка 32 % (64,1 % указаны как доля Unix)<ref>{{Cite web |url = http://w3techs.com/technologies/details/os-linux/all/all |title = Usage of Linux for websites |description = По данным на май 2011 года, Linux-системы используются на 32 % веб-сайтов в интернете. |publisher = W3 Techs |lang = en |accessdate = 23 мая 2011 |archiveurl = https://www.webcitation.org/616XXWFzG?url=http://w3techs.com/technologies/details/os-linux/all/all |archivedate = 2011-08-21 |deadurl = yes }}</ref>. Linux используется во всех входящих в список [[Top500]] [[суперкомпьютер]]ах планеты<ref name="top500">{{cite web|url=http://www.top500.org/statistics/details/osfam/1|title=Operating system Family / Linux|publisher=TOP500|lang=en|accessdate=2014-03-06}}</ref>. По состоянию на середину 2010-х годов системы Linux лидируют на рынках [[Сервер (аппаратное обеспечение)|серверов]] (60 %), являются превалирующими в [[дата-центр]]ах предприятий и организаций (согласно [[Linux Foundation]]), занимают половину рынка [[Встраиваемая система|встраиваемых систем]]<ref>{{cite web|url=http://www.opennet.ru/opennews/art.shtml?num=36277|title=OpenNews: Linux занял половину рынка встраиваемых систем|accessdate=2013-03-06|deadurl=yes}}</ref>, имеют значительную долю рынка [[нетбук]]ов (32 % на 2009 год<ref>[http://www.oszone.net/10890/Linux Доля рынка нетбуков Linux сравняется с долей Windows в 2013 году]</ref>). На рынке персональных компьютеров Linux стабильно занимает 3-е место (по разным данным, от 1 до 5 %). Согласно исследованию [[Goldman Sachs]], в целом, рыночная доля Linux среди электронных устройств составляет около 42 %<ref>[http://www.tomshardware.com/news/linux-windows-microsoft-android-ios,20220.html Linux Now Has «Double» the Market Share of Windows]</ref>. Облачные сервисы наподобие [[DigitalOcean]] предоставляют выделенные сервера разных видов Linux: [[Ubuntu]], [[Debian]], [[FreeBSD]], [[centOS]]. === Серверы, рабочие станции и суперкомпьютеры === Дистрибутивы Linux уже давно используются в качестве [[Сервер (программное обеспечение)|серверных]] операционных систем<ref>[Серверное применение Linux. — 3 изд. — БХВ-Петербург, 2011. — 528 с.]</ref> и заняли значительную долю этого рынка; по данным компании [[Netcraft]] на февраль 2014 года, семь из десяти самых надёжных интернет-компаний, предоставляющих [[хостинг]], используют Linux на своих веб-серверах<ref>{{cite web |url=http://news.netcraft.com/archives/2014/03/04/most-reliable-hosting-company-sites-in-february-2014.html |title=Most Reliable Hosting Company Sites in February 2014 |date=2014-03-04 |publisher=''Netcraft'' |lang=e n|accessdate=2014-03-06}}</ref>. Linux является ключевым компонентом комплекса серверного комплекта программного обеспечения [[LAMP]] (Linux, [[Apache HTTP Server|Apache]], [[MariaDB]]/[[MySQL]], [[Perl]]/[[PHP]]/[[Python]]), который приобрёл популярность среди веб-разработчиков и стал одной из наиболее распространённых платформ для хостинга веб-сайтов<ref>{{cite web|url=http://www.securityspace.com/s_survey/data/201005/index.html |title=Web Server Survey |date=2010-06-01 |publisher=''SecuritySpace''|lang=en|accessdate=2014-03-06}}</ref>. Linux становится всё более популярными на [[мейнфрейм]]ах, как благодаря удобству переноса программного обеспечения, так отчасти из-за цены<ref>{{cite web |url=https://www.forbes.com/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|title=Linux Rules Supercomputers |author=Daniel Lyons |date=2005-03-15 |publisher=''[[Forbes]]''|lang=en |accessdate=2014-03-06}}</ref>, с конца 2009 года [[IBM]] (основной производитель мейнфреймов) добавила к линейке мейнфреймов ряд систем, поддерживающих только {{iw|z/Linux}}<ref>{{cite web|url=https://www.theregister.co.uk/2009/12/11/ibm_linux_only_mainframe/|title=IBM punts Linux-only mainframes|author=Timothy Prickett Morgan|date=11.12.2009|publisher=''The Register''|lang=en|accessdate=2014-03-06}}</ref>. Также дистрибутивы Linux широко используются в качестве операционной системы [[суперкомпьютер]]ов: по данным на ноябрь 2015, 98,8 % компьютеров из списка [[TOP500|500 самых мощных]] работали под управлением различных вариантов Linux<ref name="top500"/>. Операционной системой самого мощного современного суперкомпьютера — [[Summit (суперкомпьютер)|Summit]] — является [[Red Hat Enterprise Linux]].<ref>{{Cite news|accessdate=2019-12-09|date=2018-06-11|title=В США разработали самый мощный в мире суперкомпьютер|url=https://www.bbc.com/russian/news-44438389}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.top500.org/system/179397|title=Summit - IBM Power System AC922, IBM POWER9 22C 3.07GHz, NVIDIA Volta GV100, Dual-rail Mellanox EDR Infiniband {{!}} TOP500 Supercomputer Sites|publisher=www.top500.org|accessdate=2019-12-09}}</ref> === Игровые приставки === 9 января 2013 года компания [[Valve]] объявила, что разрабатываемая студией ПК-консоль [[Steam Machines|Steam Machine]] будет работать под управлением [[SteamOS]], базирующейся на Linux<ref name="Valve confirms it's building a Linux-based Steam Box that will act as a local gaming server for all your screens">{{cite web|url=https://www.theverge.com/2013/1/8/3852692/valve-linux-steam-box-local-gaming-server|title=Valve confirms it's building a Linux-based Steam Box that will act as a local gaming server for all your screens|publisher=www.theverge.com|author=T.C. Sottek|datepublished=8 января 2013 года|accessdate=17 января 2013|archiveurl=https://www.webcitation.org/6DnKh3UkM?url=http://www.theverge.com/2013/1/8/3852692/valve-linux-steam-box-local-gaming-server|archivedate=2013-01-19}}</ref>. Также существует возможность установки дистрибутивов Linux на некоторые игровые приставки (например, [[Sony PlayStation 2]], [[Sony PlayStation 3]]<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-02-06|title = Open Platform for PLAYSTATION®3 |url=https://www.playstation.com/ps3-openplatform/ |publisher=playstation.com}}</ref>, [[PlayStation 4|Sony PlayStation 4]]<ref>{{Cite web |accessdate=2016-02-06 |title=На PlayStation 4 сумели запустить Linux |url=https://xakep.ru/2016/01/04/linux-on-ps4/ |publisher=«Хакер»}}</ref>, [[XBOX 360]]).<ref>{{Cite web|url=https://www.opennet.ru/opennews/art.shtml?num=19946 |title=Обновлен Linux дистрибутив Gentoox, созданный для игровой приставки XBox |author=Opennet |date=2009-01-26 |accessdate=2019-11-11}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Xbox_Linux |title=Xbox Linux |author=Wikipedia the free encyclopedia |accessdate=2019-11-11}}</ref><ref>{[[PlayStation 2 Linux]]}}</ref> === Встраиваемые системы === Благодаря открытому исходному коду Linux портируется на многие аппаратные архитектуры непосредственно разработчиками оборудования или разработчиками программного обеспечения для такого оборудования, что превращает Linux Embedded в мощную платформу для встраиваемых приложений на бездисковых микропроцессорных платформах с ограниченными ресурсами памяти, которые находят применение в системах автоматики, модулях сетевого оборудования, оснащённых процессорами бытовых приборах, в том числе устройств, интегрируемых в рамках концепции «[[интернет вещей]]» и «[[Домашняя автоматизация|умный дом]]».<ref>{{Cite web|url=http://refeteka.ru/r-100804.html|title=Вопросы успешного применения ОС Linux во встраиваемых системах|author=|website=|date=|publisher=refeteka.ru|accessdate=2019-05-12}}</ref> Из-за ограниченных ресурсов целевой платформы встроенного Linux установка средств разработки приложений на конечной платформы как правило исключена. Поэтому применяется кросс-разработка приложений Linux, при которой средства разработки встроенного приложения Linux устанавливаются на десктопном компьютере, обычно с операционной системой [[Ubuntu]] или [[Debian]]. С помощью инструментов кросс-разработки производится кросс-компиляция кода приложения и удалённая отладка приложения, при которой скомпилированное приложение запускается на целевой платформе, а анализ кода производится с помощью программы разработки, установленной на десктопном компьютере.<ref>{{Cite web|url=https://vuzlit.ru/996540/linux_vstraivaemye_sistemy|title=Linux и встраиваемые системы|author=|website=|date=|publisher=vuzlit.ru|accessdate=2019-05-12}}</ref> == Применение в госструктурах == Linux пользуются популярностью у различных государственных и муниципальных структур: Федеральное правительство [[Бразилия|Бразилии]] хорошо известно своей поддержкой Linux<ref>{{cite web|url=http://news.cnet.com/Brazils-love-of-Linux/2009-1042_3-6245409.html|title=Brazil's love of Linux|accessdate=2009-02-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lHCmMU?url=http://news.cnet.com/Brazils-love-of-Linux/2009-1042_3-6245409.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/3445805.stm|title=Brazil falls in love with Linux|accessdate=2009-02-21|publisher=[[Би-би-си]]|date=2004-02-01|author=Mark Ashurst.|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e68yQL4?url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/3445805.stm|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref>. Правительство индийского штата [[Керала]] выпустило предписание о переходе всех школ штата на использование Linux<ref>{{cite web|url=http://www.businessweek.com/globalbiz/content/sep2006/gb20060921_463452.htm|title=Linux Spreads its Wings in India|accessdate=2009-02-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lJ26n2?url=http://www.businessweek.com/globalbiz/content/sep2006/gb20060921_463452.htm|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.indianexpress.com/news/kerala-shuts-windows-schools-to-use-only-linux/280323/0|title=Kerala shuts windows, schools to use only Linux|accessdate=2009-06-22|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lJd68m?url=http://www.indianexpress.com/news/kerala-shuts-windows-schools-to-use-only-linux/280323/0|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. Для обеспечения технологической независимости [[Китайская Народная Республика|Китай]] использует только Linux на своих процессорах [[Loongson]]<ref>{{cite web |url=http://www.mdronline.com/watch/watch_Issue.asp?Volname=Issue+%23110308&on=1 |title=China’s Microprocessor Dilemma |accessdate=2009-04-15 |publisher=[[Microprocessor Report]] |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lLKJkr?url=http://www.mpronline.com/index.php?Volname=Issue+ |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref>. Некоторые регионы [[Испания|Испании]] разработали свои собственные дистрибутивы Linux, которые используются в образовании и госуправлении, например, такие как [[gnuLinEx]] в [[Эстремадура|Эстремадуре]] и [[Guadalinex]] в [[Андалусия|Андалусии]]. [[Португалия]] также пользуется своим собственным дистрибутивом [[Caixa Mágica]], разработанным для нетбука Magalhães<ref>{{cite web |url=http://www.caixamagica.pt/pag/f_notc00.php?id=213 |title=Magalhães equipped with Linux Caixa Mágica |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lLrSAz?url=http://www.caixamagica.pt/pag/f_notc00.php?id=213 |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref> и государственной программы электронного образования<ref>{{cite web|url=http://www.caixamagica.pt/pag/f_notc00.php?id=204|title=Oferta CM no programa e-Escolas surpreende o mercado|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lN5Crb?url=http://www.caixamagica.pt/pag/f_notc00.php?id=204|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. [[Франция]] и [[Германия]] предпринимают ряд шагов по увеличению использования Linux<ref>{{cite web |url=http://seattlepi.com/business/48925_linuxop01.shtml |title=Some countries are choosing Linux systems over Microsoft |accessdate=2009-02-21 |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lO8TZ9?url=http://www.seattlepi.com/business/article/Some-countries-are-choosing-Linux-systems-over-1073338.php |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref>. По заказу [[Министерство обороны Российской Федерации|Минобороны России]] был разработан [[МСВС|дистрибутив Линукс]] [[Мобильная система Вооружённых Сил|МСВС]], который в 2002 году стал основной платформой общего назначения<ref>{{Cite news|title=Российское системное ПО все еще существует|author=Мартиросян, Самвел|url=https://www.cnews.ru/articles/rossijskoe_sistemnoe_po_vse_eshche_sushchestvuet|website=CNews|date=06.09.2006|accessdate=26.01.2021}}</ref>. В 2013 году в Министерстве обороны была принята на снабжение и начала поэтапно внедряться [[Astra Linux|ОС Astra Linux]], а со временем планируется перевод всех служебных компьютеров и средств коммуникации ведомства на работу под её управлением<ref>{{Cite news|title=Военные сказали Windows «прощай»|author=Круглов А., Рамм А.|url=https://iz.ru/688478/aleksandr-kruglov-aleksei-ramm/voennye-skazali-windows-proshchai|website=[[Известия]]|date=9 января 2018|accessdate=26.01.2021}}</ref>. Также имеет место массовое использование дистрибутива [[ГосЛинукс|Goslinux]] в системе [[Федеральная служба судебных приставов|Федеральной службы судебных приставов]]. На базе операционной системы Astra Linux Special Edition в [[Республика Крым|Республике Крым]] создан крупнейший в России региональный сегмент проекта ФИС ФРДО (федеральная информационная система «Федеральный реестр сведений документов об образовании и (или) о квалификации, документах об обучении»), к которому подключены 353 учебных заведения республики<ref>{{Cite web|url=https://astralinux.ru/news/category-news/2019/sistema-obrazovaniya-respubliki-kryim-rabotaet-na-os-astra-linux/|title=Система образования Республики Крым работает на ОС Astra Linux|author=АО «НПО [[РусБИТех]]»|publisher=Astra Linux|lang=ru|accessdate=2019-05-11}}</ref>. == Дистрибутивы Linux == {{main|Список дистрибутивов Linux}} [[Файл:Linux Distribution Timeline Dec. 2020.svg|мини|1203x1203пкс|Развитие дистрибутивов Linux]] Большинство пользователей для установки Linux используют [[дистрибутив операционной системы|дистрибутивы]], включающие не только набор программ, но и решающие ряд задач по обслуживанию, объединённых едиными системами установки, управления и обновления пакетов, настройки и поддержки. Самые распространённые в мире дистрибутивы (2017)<ref>[http://distrowatch.com/dwres.php?resource=major distrowatch.com]</ref>: [[Linux Mint]], [[Ubuntu]], [[Debian]], [[Mageia]], [[Fedora]], [[OpenSUSE]], [[ArchLinux]], [[CentOS]], [[PCLinuxOS]], [[Slackware]], [[Gentoo Linux|Gentoo]]. Многие из дистрибутивов связаны друг с другом и в той или иной степени совместимы, в частности, Ubuntu основан на Debian, а дистрибутивы Mint основаны как на Ubuntu, так и Debian (LMDE) и полностью с ними совместимы, но при этом включают дополнительно поддержку по умолчанию [[Java Virtual Machine|Java]], [[Adobe Flash]] и некоторых других проприетарных компонентов, а CentOS основан на исходных текстах коммерческого дистрибутива [[Red Hat Enterprise Linux]] (доступного в бинарной сборке только платным подписчикам) и при этом полностью бинарно совместимый с ним. Для многих упомянутых дистрибутивов характерна форма выпуска [[LiveCD]], когда ОС запускается без установки с оптического диска или флеш-накопителя. Из этого состояния можно поставить систему стационарно либо работать таким образом до выключения компьютера — для этих целей существуют обособленные «мобильные» дистрибутивы, наиболее популярен из которых [[Knoppix]]. Дистрибутив [[Puppy Linux]] предназначен специально для устаревших и маломощных компьютеров. Отдельный класс дистрибутивов — предполагающие самостоятельную сборку всех или части компонентов из [[исходный код|исходных кодов]], предназначенные для пользователей, заинтересованных в изучении устройства Linux, среди таковых — [[Linux From Scratch|LFS]], [[Gentoo]], [[CRUX (дистрибутив Linux)|CRUX]]. Существуют также дистрибутивы с региональной спецификой, например, в России создаются нацеленные в основном на внутренний рынок дистрибутивы [[Rosa Linux|ROSA]], [[Дистрибутивы ALT Linux|ALT Linux]], [[ASPLinux]] (закрыт в 2011 году), [[НауЛинукс]], [[Calculate Linux]], [[Runtu]], [[Rosinka]], [[РЕД ОС]], [[Astra Linux]]. В [[ФРГ]] существовал государственный региональный дистрибутив LiMux — «[[Мюнхен]]ский Линукс». === Приспособленность к роли настольной операционной системы === Linux ранее критиковалась за неудобство использования в настольных компьютерах, в частности, из-за ощутимой нехватки полноценных версий популярных программ (особенно офисных пакетов) и проблем с поддержкой оборудования<ref>{{cite web|url=http://news.zdnet.co.uk/software/0,1000000121,39217113,00.htm|author=Andy McCue.|publisher=[[ZDNet]]|date=2005-09-09|title=Gartner sounds desktop Linux warning|accessdate=2007-04-15|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lQYWy1?url=http://www.zdnet.co.uk/news/application-development/2005/09/09/gartner-sounds-desktop-linux-warning-39217113/|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>, что представляло серьёзную проблему для пользователей ноутбуков, так как они обычно используют множество [[Проприетарное программное обеспечение|проприетарных]] комплектующих. Также проблемой являлась сложность изучения в Linux того, что выходит за рамки повседневного использования, и трудности в настройке оборудования. Более того, Linux обвиняли в «неидеальности» для многих опытных пользователей<ref>{{cite web|publisher=[[Computerworld]]-Australia|url=http://www.computerworld.com.au/index.php/id;1462899608;fp;4194304;fpid;1|title=Living (and dying) with Linux in the workplace — A brief foray into Linux for the enterprise|author=Sharon Machlis|date=2007-03-22|accessdate=2007-04-15|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lRekRx?url=http://www.computerworld.com.au/article/177461/living_dying_linux_workplace?fp=4194304|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.linuxplanet.com/linuxplanet/reports/5401/1/ |title=Linux criticism revs up — backlash against success |publisher=[[Linux Planet]] |author=Ron Miller |accessdate=2007-04-08 |date=2004-05-20 |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lU0KBP?url=http://www.linuxplanet.com/linuxplanet/reports/5401/1/ |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.eetimes.com/article/showArticle.jhtml?articleId=18900949 |publisher=EE Times |title=Green Hills calls Linux «insecure» for defense |author=Alexander Wolfe |date=2004-04-09 |accessdate=2007-04-18 |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lUoY3U?url=http://www.eetimes.com/electronics-news/4048562/Green-Hills-calls-Linux-insecure-for-defense |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref>. Новые дистрибутивы Linux целенаправленно сконцентрировались на этом вопросе и значительно улучшили положение Linux среди настольных операционных систем: {{начало цитаты}} Linux быстро приобрёл популярность среди малого бизнеса и домашних пользователей. В этом огромная заслуга Gutsy Gibbon (кодовое название [[Ubuntu]] 7.10 фирмы [[Canonical]]). Наряду с такими дистрибутивами, как [[Linspire]], [[Linux Mint|Mint]], [[Xandros]], [[OpenSUSE]] и [[gOS]], Ubuntu (вместе с родственными ему [[Kubuntu]], [[Edubuntu]] и [[Xubuntu]]) сгладил большинство острых углов Linux и отшлифовал для применения в настольных системах. Без сомнения, Gutsy Gibbon — самый стабильный, полный и дружелюбный дистрибутив Linux на сегодня. Установить и настроить его теперь проще, чем [[Windows]]. {{конец цитаты|источник=[[The Economist]], декабрь 2007}} Рабочее окружение дистрибутивов Linux не сложнее, чем Windows и OS X. Современные десктоп-ориентированные дистрибутивы имеют графический инсталлятор, предоставляющий возможность автоматической разметки диска, устанавливающий готовую к эксплуатации операционную систему, снабжённую интернет-браузером, музыкальным и видео проигрывателями, офисным пакетом, просмотрщиком документов различных форматов и т. д; также присутствует механизм (программа), облегчающий установку проприетарных драйверов оборудования. На данный момент можно совсем обходиться без терминала, что и делают многие пользователи, а для остальных пользователей «использование терминала» в большинстве случаев сводится к копированию команды из готовой пошаговой инструкции при помощи мышки, а не изучению множества команд. Степень поддержки оборудования очень высока, зачастую выше, чем у последних версий Microsoft Windows, страдающих от отсутствия драйверов для оборудования, снятого с производства до выхода Windows 7, однако имеются проблемы со свежим железом. == Критическая кампания == [[Microsoft]] пыталась критиковать Linux, развернув обширную [[маркетинг]]овую кампанию «[[Get the Facts]]»<ref>{{cite web|url=http://www.microsoft.com/windowsserver/facts/default.mspx|work=[[Microsoft]]|title=Get the Facts Home|accessdate=2007-04-14|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lYsM3w?url=http://www.microsoft.com/windowsserver/facts/default.mspx|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>, утверждая о большей надёжности и защищённости своего семейства операционных систем. Корпорация опубликовала различные исследования-[[Метод кейсов|кейсы]], однако их достоверность ставится под сомнение различными авторами, заявляющими о фальсификации этих сравнений со стороны Microsoft<ref>{{cite web|url=http://www.linux.com/feature/45925|author=Joe Barr.|date=24 июня 2005|title=The facts behind the «Get the Facts» ad campaign|publisher=[[Newsforge]]|accessdate=14 апреля 2007|archiveurl=https://www.webcitation.org/616laOOnx?url=http://www.linux.com/archive/feature/45925|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. В частности, при сравнении количества уязвимостей, Microsoft приводила данные об уязвимостях во множестве программных продуктов, в том числе пользовательского уровня, поставляемых в составе некоторых дистрибутивов Linux, при этом сравнивая это количество с уязвимостями лишь самой операционной системы Windows, которая сама по себе не имеет такого количества приложений, и, разумеется, никогда не используется в подобном «голом» виде. При сравнении стоимости владения Майкрософт ссылается на цены поддержки Red Hat Linux серверных решений, приводя в качестве примера самую дорогую подписку (Premium Subscription, круглосуточная поддержка по телефону или через веб-интерфейс). Кроме того, при сравнении используется неодинаковое аппаратное обеспечение — дешёвое для Windows и дорогое для Linux. Эта и подобная критика кампании «Get the Facts» заставила Microsoft официально свернуть<ref>{{cite web|url=http://itua.info/news/advertising/10725.html|title=Microsoft прекратила рекламную кампанию Get the Facts|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lc4NSd?url=http://itua.info/business/10725.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref> её и перейти к скрытым формам агитации. == Примечания == {{примечания|2}} == Литература == * {{книга |автор = Уорд Б. |заглавие = Внутреннее устройство Linux |оригинал = |место = СПб |издательство = [[Питер (издательство)|Питер]] |год = 2016 |страниц = 384 |isbn = 978-5-496-01952-1 |ref= }} * {{книга |автор=Роберт Лав |заглавие=Ядро Linux: описание процесса разработки |издание=3-е изд |оригинал=Linux Kernel Development |страниц=496 |год=2012 |место=М. |издательство=[[Вильямс (издательство)|Вильямс]] |isbn=978-5-8459-1779-9}} * {{книга |автор=[[Кетов, Дмитрий Владимирович|Дмитрий Кетов]] |заглавие=Linux. Внутреннее устройство |ответственный=Анна Кузьмина |место=СПб. |издательство=[[БХВ-Петербург (издательство)|БХВ]] |год=2017 |том= |страницы= |страниц=320 |тираж= |isbn=978-5-9775-3580-9 |ref= }} * {{cite web |author=Костромин В. А. |url=http://rus-linux.net/kos.php?name=/papers/history/lh-05.html |title=Свободная система для свободных людей (обзор истории операционной системы Linux) |lang=ru |publisher=rus-linux.net |date=2005-05-10 |accessdate=2017-01-10}} * {{Статья |автор=Нейл Ботвик, Энди Ченнел |заглавие=Many happy return()s! Долгих лет тебе, Linux! |ссылка=http://www.linuxformat.ru/download/86.pdf |язык=русский |издание=[[Linux Format]] |тип=журнал |место={{СПб.}} |год=2006 |месяц=12 |число= |том= |номер=12 (86) |страницы=[http://wiki.linuxformat.ru/wiki/LXF86:15years 22-33] |issn=}} == Ссылки == {{Навигация |Портал = Свободное программное обеспечение |Викиучебник = Полка:Linux |Проект = Информационные технологии }} * [http://ibm.com/developerworks/ru/linux/ IBM developerWorks. Раздел по Linux. Статьи, обзоры, учебные пособия] * [http://www.yolinux.com/TUTORIALS/LinuxTutorialC++.html Linux Tutorial: C++ Software Development]{{ref-en}} * [http://distrowatch.com/ Путеводитель по дистрибутивам Linux]{{ref-en}} {{Внешние ссылки}} {{Linux}} {{Ядро Linux}} {{Дистрибутивы Линукс}} {{Операционные системы}} [[Категория:GNU|*]] [[Категория:Linux|*]] [[Категория:Свободные операционные системы]] [[Категория:Изобретения Финляндии]] [[Категория:Операционные системы суперкомпьютеров]]'
Вики-текст новой страницы после правки ($1) (new_wikitext)
'Linux Linux yadrosiga asoslangan operatsion tizimlar, shu jumladan GNU / Linux va Android Ushbu maqola operatsion tizimlar guruhi haqida; shu nomdagi OS yadrosi uchun Linux yadrosiga qarang. Linux (i / ˈlɪneks / [ˈlɪneks] yoki [ˈlɪneks], Linux; ba'zi hollarda GNU / Linux) - Linux yadrosi asosida yaratilgan Unixga o'xshash operatsion tizimlar oilasi, shu jumladan GNU ning u yoki bu dasturlari yoki dasturlari to'plami. loyiha va, ehtimol, boshqa tarkibiy qismlar. Linux yadrosi singari, unga asoslangan tizimlar odatda bepul va ochiq kodli dasturiy ta'minotni ishlab chiqish modeli bo'yicha yaratiladi va tarqatiladi. Linux tizimlari asosan bepul tarqatiladi, turli xil tarqatish shaklida - o'rnatishga tayyor va texnik xizmat ko'rsatish va yangilash uchun qulay shaklda - hamda o'zlarining tizim va dastur komponentlariga ega bo'lib, ular ham bepul, balki, ehtimol mulkiy xususiyatlarga ega. Tezkor ma'lumotlar: Birinchi nashr asosida ... 1990-yillarning boshlarida yaratilgan yadro atrofida echimlar sifatida paydo bo'lgan, 2000-yillarning boshlaridan boshlab Linux tizimlari superkompyuterlar va serverlar uchun asosiy tizim bo'lib kelgan, ularning o'rnatilgan tizimlar va mobil qurilmalar uchun ishlatilishi kengaymoqda va tizimlar shaxsiy kompyuterlar uchun biroz keng tarqalmoqda. . Bepul dasturiy ta'minotdan foydalanish va ko'ngillilarni jalb qilish orqali Linux tizimlarining har biri muhim dasturiy ta'minot qobiliyatiga ega bo'lib, ularni boshqa ishlab chiqish modellarida amalga oshirish qiyin: masalan, 2008 yilda hisob-kitoblar Fedora 9 ga o'xshash tizimni ishlab chiqish uchun ko'rsatdi "noldan" 10,8 milliard dollar sarf qilar edi va faqatgina Linux yadrosining umumiy qiymati 1,4 milliard dollardan oshiqroq baholandi, bundan tashqari, faqat 2008 yilda u 315 million dollarga oshdi, jami ishchi kuchi 73 ming odamni tashkil etadi - yil. GNU Loyihasining asosiy dasturlarini, masalan, bash, gcc, glibc, coreutils, GNOME va boshqalarni o'z ichiga olgan tizimlar oilasi ba'zan GNU / Linux sifatida aniqlanadi. An'anaviy ravishda ko'pchilik tizimlar shunday bo'lganligi sababli, "Linux" odatda ularga tegishli; GNU / Linux nomlanishi to'g'risida ham tortishuvlar mavjud. Linux tizimlarining ichki tuzilishini standartlashtirish bo'yicha loyiha mavjud - Linux Standard Base, uning bir qismi ISO standartlari sifatida ro'yxatdan o'tgan; ammo barcha tizimlar unga muvofiq sertifikatlanmagan va umuman Linux tizimlari uchun oilada qo'shilish uchun umumiy qabul qilingan standart konfiguratsiya yoki rasmiy shartlar mavjud emas. Biroq, Linux yadrosiga asoslangan bir qator tizimlar mavjud, ammo GNU dasturlariga bog'liqlikka asoslangan emas, shuning uchun ular GNU / Linux nomlarini bermaydilar, xususan, Android va FirefoxOS mobil tizimlari. Pingvin Tux Rasmiy Linux logotipi va maskoti 1996 yilda Larri Eving tomonidan yaratilgan Tux Penguinidir. Linux savdo belgisi yadro yaratuvchisi va asosiy ishlab chiquvchisi Linus Torvaldsga tegishli. Shu bilan birga, Linux loyihasi keng ma'noda biron bir tashkilotga yoki shaxsga tegishli emas; minglab mustaqil ishlab chiquvchilar va kompaniyalar uning rivojlanishi va tarqatilishiga o'z hissalarini qo'shmoqdalar, bu o'zaro ta'sir vositalaridan biri Linux foydalanuvchilari guruhlari. Linuxni rivojlantirish va targ'ib qilishning asosiy maqsadi bo'lgan bir qator notijorat uyushmalar mavjud, ularning eng yirik va eng ta'sirchanlari bu 2007 yilda tashkil etilgan Linux Foundation. Red Hat (2019 yilda IBM tomonidan sotib olingan) 70% dan ortiq ulushga ega bo'lgan tijorat Linux texnik ko'magi uchun muhim bozor mavjud (2017). Linus Torvalds - Linux yadrosi loyihasini yaratuvchisi va bosh koordinatori Richard Stallman - GNU loyihasining asoschisi Dastlabki tarix 1991 yilda Xelsinki universitetida o'qiyotganida Linus Torvalds operatsion tizimlarga qiziqib qoldi va MINIX litsenziyasidan hafsalasi pir bo'ldi, chunki uni faqat ta'lim maqsadida ishlatishni chekladi (tijorat maqsadlarida foydalanish bundan mustasno), natijada u ishlay boshladi. oxir-oqibat Linuxga aylangan o'z operatsion tizimida ... Torvalds MINIX-da Linux yadrosini ishlab chiqishni boshladi va unga bir qator dasturlarni joylashtirdi. Keyinchalik, Linux ma'lum bir etuklikka erishgach, Linuxni o'zi asosida rivojlanishni davom ettirish mumkin bo'ldi. Tez orada GNU dasturlari MINIX dasturlarini almashtirdi, chunki erkin foydalanish mumkin bo'lgan GNU kodi yosh operatsion tizimda foydalanish uchun qulayroq edi (GNU GPL bo'yicha litsenziyalangan manba kodi, agar ular bir xil yoki mos litsenziya ostida chiqarilgan bo'lsa, boshqa loyihalarda ham foydalanish mumkin., Linuxni tijorat maqsadlarida foydalanish uchun Torvalds o'zining asl GNU GPL litsenziyasidan ko'chib o'tishni boshladi). Ishlab chiquvchilar GNU komponentlarini Linux bilan to'liq birlashtirib, to'liq ishlaydigan va bepul operatsion tizim (Linux) yaratish uchun ish olib bordilar. Model Linux tizimlari 1970 va 1980 yillarda Unixda yaratilgan modulli printsiplar, standartlar va konventsiyalar yordamida amalga oshiriladi. Bunday tizimda jarayonlar, tarmoq funktsiyalari, tashqi qurilmalar va fayl tizimiga kirishni boshqaradigan monolit yadro ishlatiladi. Qurilma drayverlari to'g'ridan-to'g'ri yadroga birlashtirilgan yoki ish vaqtida yuklangan modul sifatida qo'shilgan. Shaxsiy dasturlar yadro bilan o'zaro aloqada bo'lib, yuqori darajadagi tizim funktsiyalarini ta'minlaydi. Masalan, GNU maxsus komponentlari ko'pgina Linux tizimlarining muhim qismidir, shu jumladan C kutubxonasining eng keng tarqalgan dasturlari, operatsion tizimning mashhur qobiqlari va operatsion tizimning ko'plab asosiy vazifalarini bajaradigan boshqa ko'plab Unix vositalari. Ko'pgina Linux tizimlarida grafik foydalanuvchi interfeysi (yoki GUI) X oyna tizimining yuqori qismida qurilgan. Foydalanuvchi interfeysi Linux tizimlarida foydalanuvchilar buyruq satri interfeysi (CLI), grafik foydalanuvchi interfeysi (GUI) yoki o'rnatilgan tizimlar holatida tegishli apparatni boshqarish vositalari orqali ishlaydi. Ish stoli tizimlari odatda buyruq satri terminal emulyatori oynasi yoki alohida virtual konsol orqali mavjud bo'lgan grafik foydalanuvchi interfeysiga ega. Past darajadagi Linux komponentlarining aksariyati, shu jumladan GNU maxsus komponentlari faqat buyruq satridan foydalanadi. Buyruqning satri, ayniqsa takrorlanadigan yoki kechiktirilgan vazifalarni avtomatlashtirish uchun juda mos keladi va juda oddiy protsesslararo aloqa mexanizmini ta'minlaydi. Linux ish stolidan buyruq satriga kirish uchun ko'pincha grafik terminal emulyatori dasturi ishlatiladi. Serverlar uchun maxsus mo'ljallangan tarqatmalar buyruq satrini yagona interfeys sifatida ishlatishi mumkin. Ish stolida eng mashhur foydalanuvchi interfeyslari KDE Plasma Desktop, GNOME va Xfce ish stoli muhiti hisoblanadi, ammo boshqa bir qator foydalanuvchi interfeyslari ham mavjud. Eng mashhur foydalanuvchi interfeyslari tarmoqning shaffofligini ta'minlaydigan va bitta kompyuterda ishlaydigan grafik dasturlarning foydalanuvchi ular bilan o'zaro aloqada bo'lishi mumkin bo'lgan boshqa kompyuterda paydo bo'lishiga imkon beruvchi X Window tizimiga asoslangan. FVWM, Enlightenment va Window Maker - bu oddiy X Window System oyna menejerlari, bu ish stoli muhitini minimal funktsiyalar bilan ta'minlaydi. Oyna menejeri individual dastur oynalarining joylashishi va ko'rinishini boshqarish vositalarini taqdim etadi va X Window tizimi bilan o'zaro aloqada bo'ladi. Ish stoli muhiti standart o'rnatishning bir qismi sifatida oyna menejerlarini o'z ichiga oladi: 2011 yildan beri GNOME uchun Mutter, 2000 yildan beri KDE uchun KWin, 1998 yildan beri Xfce uchun Xfwm, garchi foydalanuvchi xohlasa boshqa oyna menejerini tanlashi mumkin. Amalga oshirish Linux x86, x86-64, PowerPC, ARM, Alpha AXP, SPARC, Motorola 680x0, SuperH, IBM System / 390, MIPS, PA-RISC, AXIS CRIS, Renesas M32R, Atmel AVR32, kabi turli xil arxitekturalarning ko'plab protsessorlarida ishlaydi. Renesas H8 / 300, NEC V850, Tensilica Xtensa, Elbrus va boshqalar. Windows yoki macOS kabi tijorat tizimlaridan farqli o'laroq, Linuxda geografik rivojlanish markazi mavjud emas. Ushbu tizimga egalik qiluvchi tashkilot ham yo'q. Linux minglab loyihalarning natijasidir. Ushbu loyihalarning ba'zilari markazlashtirilgan, ba'zilari firmalarda to'plangan. Ko'pgina loyihalar butun dunyo bo'ylab faqat yozishmalar bilan tanish bo'lgan xakerlarni birlashtiradi. Har kim o'z loyihasini yaratishi yoki mavjud loyihaga qo'shilishi mumkin va agar muvaffaqiyatli bo'lsa, ish natijalari millionlab foydalanuvchilarga ma'lum bo'ladi. Foydalanuvchilar bepul dasturiy ta'minotni sinovdan o'tkazishda ishtirok etadilar, ishlab chiquvchilar bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa qiladilar, bu ularga xatolarni tezda topish va ularni tuzatish va yangi xususiyatlarni amalga oshirish imkonini beradi. UNIX tizimlarining rivojlanish tarixi. Linux UNIX-ga mos keladi, lekin o'zining manba kodiga asoslangan Boshqa tomondan, ochiq manba Linux uchun yopiq tizimlarni ishlab chiqish xarajatlarini sezilarli darajada pasaytiradi va foydalanuvchi uchun echim narxini pasaytirishga imkon beradi, natijada Linux ko'pincha Oracle Database, DB2 kabi mahsulotlar uchun tavsiya etilgan platformaga aylandi. , Informix, Adaptive Server Enterprise, SAP R / 3, Domino. Linux dasturlash GNU Compiler Collection (GCC) ko'pgina Linux tizimlari uchun standart kompilyatorlar oilasidir. Bundan tashqari, GCC C, C ++, Java uchun oldingi qismni taqdim etadi. Aksariyat tarqatmalar Bash, Perl, Python va boshqa skript tillari uchun o'rnatilgan tarjimonlarni o'z ichiga oladi. Bir qator rivojlanish muhiti (IDE) mavjud: KDevelop, Eclipse, NetBeans, Lazarus, IntelliJ IDEA, Code :: Blocks va boshqalar; Emacs va Vim kabi an'anaviy matn muharrirlari ham mavjud. Qt va GTK + grafik foydalanuvchi interfeyslarini yaratish uchun ikkita keng tarqalgan ingl. Ilova 2011 yil aprel oyida Linux yadrosiga asoslangan operatsion tizimlar oilasi World Wide Web (shu jumladan, mobil telefonlar) mijozlari orasida dunyoda to'rtinchi o'rinda turadi. Turli manbalarga ko'ra, ularning mashhurligi 1,5 dan 5% gacha. Linux veb-serverlar bozorining 32% ulushiga ega (64,1% Unix ro'yxatiga kiritilgan). Linux dunyoning barcha Top500 superkompyuterlarida qo'llaniladi. 2010-yillarning o'rtalariga kelib, Linux tizimlari server bozorlarida etakchilik qilmoqda (60%), korporativ va korporativ ma'lumotlar markazlarida ustunlik qiladi (Linux Foundation ma'lumotlariga ko'ra), ichki bozorning yarmini tashkil qiladi, netbuklar bozorida sezilarli ulushga ega (32). 2009 yilda%). Shaxsiy kompyuterlar bozorida Linux doimiy ravishda uchinchi o'rinni egallaydi (turli manbalarga ko'ra, 1% dan 5% gacha). Goldman Sachs tadqiqotiga ko'ra, umuman olganda, Linux elektron qurilmalarning 42 foiz bozor ulushiga ega. DigitalOcean kabi bulutli xizmatlar Linux-ning har xil turlari uchun maxsus serverlarini taqdim etadi: Ubuntu, Debian, FreeBSD, centOS. Serverlar, ish stantsiyalari va superkompyuterlar Linux distributivlari uzoq vaqtdan beri server operatsion tizimlari sifatida ishlatilib kelinmoqda va ushbu bozorda katta ulushga ega; 2014 yil fevral oyidagi Netcraft ma'lumotlariga ko'ra, eng ishonchli Internet-xosting kompaniyalarining ettitasi veb-serverlarida Linux-dan foydalanadi. Linux - bu LAMP server dasturiy ta'minot to'plamining (Linux, Apache, MariaDB / MySQL, Perl / PHP / Python) asosiy komponenti bo'lib, veb-ishlab chiquvchilar orasida mashhurlikka erishdi va eng keng tarqalgan veb-saytlarni joylashtirish platformalaridan biriga aylandi. Portativlik qulayligi va qisman narx tufayli Linux asosiy kompyuterlarda tobora ommalashib bormoqda, chunki 2009 yil oxiridan boshlab IBM (asosiy meynfreym ishlab chiqaruvchisi) mframe liniyasiga faqat z / Linux-ni qo'llab-quvvatlaydigan bir qator tizimlarni qo'shdi. Linux dağıtımları superkompyuterlarning operatsion tizimi sifatida ham keng qo'llaniladi: 2015 yil noyabr holatiga ko'ra, 500 ta eng kuchli kompyuterlarning 98,8% Linuxning turli xil variantlarini ishlatgan. Eng qudratli zamonaviy superkompyuter - Summit operatsion tizimi Red Hat Enterprise Linux hisoblanadi. O'yin pristavkalari 2013 yil 9-yanvar kuni Valve studiyada ishlab chiqarilgan Steam Machine PC konsolida Linux-ga asoslangan SteamOS-ni ishga tushirishini e'lon qildi. Linux dağıtımlarını ba'zi o'yin konsollarına o'rnatish mumkin (masalan, Sony PlayStation 2, Sony PlayStation 3, Sony PlayStation 4, XBOX 360). O'rnatilgan tizimlar Ochiq manba tufayli Linux ko'plab apparat arxitekturalariga to'g'ridan-to'g'ri apparat ishlab chiqaruvchilari yoki bunday uskunalar uchun dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchilari tomonidan ko'chiriladi, bu esa Linux Embedded-ni cheklangan xotira resurslari bo'lgan disksiz mikroprotsessor platformalarida o'rnatilgan dasturlar uchun kuchli platforma qiladi, bu avtomatlashtirish tizimlarida, tarmoq protsessorlar bilan jihozlangan maishiy texnika jihozlari modullari, shu jumladan "narsalar Internet" va "aqlli uy" kontseptsiyasi doirasida birlashtirilgan qurilmalar. O'rnatilgan Linux maqsadli platformasining resurslari cheklanganligi sababli, maqsadli platformada dastur ishlab chiqish vositalarini o'rnatish umuman mumkin emas. Shuning uchun o'zaro faoliyat Linux dasturlari ishlab chiqiladi, bu erda Linux o'rnatilgan dasturlarni ishlab chiqarish vositalari ish stoli kompyuterda, odatda Ubuntu yoki Debian operatsion tizimida o'rnatiladi. O'zaro ishlab chiqish vositalari yordamida dastur kodini o'zaro kompilyatsiya qilish va dasturni masofadan disk raskadrovka qilish amalga oshiriladi, unda kompilyatsiya qilingan dastur maqsadli platformada ishga tushiriladi va kodlarni tahlil qilish o'rnatilgan dastur ishlab chiqish dasturi yordamida amalga oshiriladi. ish stoli kompyuter. Davlat idoralarida qo'llash Linux turli xil hukumat va mahalliy hukumatlar tomonidan mashhur: Braziliya federal hukumati Linuxni qo'llab-quvvatlashi bilan mashhur. Hindistonning Kerala shtati hukumati shtatdagi barcha maktablarni Linuxdan foydalanishga o'tkazish to'g'risida ko'rsatma chiqardi. Texnologik mustaqillikni ta'minlash uchun Xitoy o'zining Loongson protsessorlarida faqat Linuxdan foydalanadi. Ispaniyaning bir nechta mintaqalari o'zlarining Linux tarqatishlarini ishlab chiqdilar, ular ta'lim va davlat boshqaruvida qo'llaniladi, masalan Extremadura shahridagi gnuLinEx va Andalusiyada Guadalinex. Portugaliya, shuningdek, Magalhães netbuki va hukumatning elektron ta'lim dasturi uchun mo'ljallangan Caixa Mágica o'z distribyutorligini boshqaradi. Frantsiya va Germaniya Linuxdan foydalanishni kengaytirish uchun bir qator choralarni ko'rmoqda. Rossiya Mudofaa vazirligining buyrug'i bilan Linux MSVS tarqatish to'plami ishlab chiqildi, u 2002 yilda asosiy maqsadli platformaga aylandi. 2013 yilda Mudofaa vazirligi etkazib berishni qabul qildi va Astra Linux operatsion tizimini asta-sekin joriy qila boshladi va vaqt o'tishi bilan bo'limning barcha ofis kompyuterlari va aloqa vositalarini uning nazorati ostida ishlashga o'tkazish rejalashtirilmoqda. Federal sud ijro etuvchi xizmati tizimida Goslinux taqsimotidan ham keng foydalanish mavjud. Qrim Respublikasidagi Astra Linux Special Edition operatsion tizimi asosida FIS FRDO loyihasining eng yirik mintaqaviy segmenti ("Ta'lim va (yoki) malaka, o'quv hujjatlari to'g'risidagi ma'lumotlarning federal reestri" federal axborot tizimi) yaratildi. , unga 353 ta ta'lim muassasalari respublikalar bog'langan. Linux tarqatish Asosiy maqola: Linux tarqatish ro'yxati Linux tarqatmalarini ishlab chiqish Linuxni o'rnatadigan foydalanuvchilarning aksariyati nafaqat dasturlar to'plamini o'z ichiga olgan, balki paketlarni o'rnatish, boshqarish va yangilash, sozlash va qo'llab-quvvatlash uchun yagona tizimlar bilan birlashtirilgan bir qator texnik xizmat vazifalarini hal qiladigan tarqatmalardan foydalanadilar. Dunyoda eng keng tarqalgan tarqatmalar (2017): Linux Mint, Ubuntu, Debian, Mageia, Fedora, OpenSUSE, ArchLinux, CentOS, PCLinuxOS, Slackware, Gentoo. Ko'pgina tarqatmalar bir-biri bilan bog'liq bo'lib, ular ozmi-ko'pi mos keladi, xususan, Ubuntu Debian-ga asoslangan va Mint tarqatish ham Ubuntu-ga, ham Debian-ga (LMDE) asoslangan va ular bilan to'liq mos keladi, shuningdek qo'shimcha dasturlarni ham o'z ichiga oladi standart Java, Adobe Flash va boshqa ba'zi bir xususiy komponentlarni qo'llab-quvvatlaydi va CentOS tijorat Red Hat Enterprise Linux tarqatish to'plamining manba kodiga asoslangan (faqat pullik obunachilar uchun ikkilik yig'ilishda mavjud) va shu bilan birga to'liq ikkilik mos keladi u. Ko'rsatilgan tarqatishlarning aksariyati OS optik diskdan yoki flesh-diskdan o'rnatilmasdan ishga tushirilganda LiveCD-ning chiqarilish shakli bilan tavsiflanadi. Ushbu holatdan siz tizimni statsionar holatga keltirishingiz yoki kompyuter o'chirilgunga qadar shu tarzda ishlashingiz mumkin - bu maqsadlar uchun alohida "mobil" tarqatmalar mavjud bo'lib, ulardan eng mashhurlari Knoppix hisoblanadi. Puppy Linux tarqatish eski va unchalik kuchli bo'lmagan kompyuterlar uchun maxsus ishlab chiqilgan. Distribyutorlarning alohida klassi - komponentlarning hammasini yoki bir qismini manba kodlaridan o'z-o'zidan yig'ishni nazarda tutadigan, Linux qurilmalari haqida ma'lumot olishga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan, ular orasida - LFS, Gentoo, CRUX. Shuningdek, mintaqaviy xususiyatlarga ega tarqatmalar mavjud, masalan, Rossiyada ROSA, ALT Linux, ASPLinux (2011 yilda yopilgan), NauLinux, Calculate Linux, Runtu, Rosinka, RED OS, Astra Linux asosan mahalliy ishlab chiqaruvchilarga mo'ljallangan. bozor. Germaniyada LiMux - "Myunxen Linux" davlat mintaqaviy tarqatish to'plami mavjud edi. Ish stoli operatsion tizimining roliga mos keladi Linux ilgari ish stoli kompyuterlarda noqulayligi uchun tanqid qilingan, xususan, mashhur dasturlarning to'liq versiyalari yo'qligi (ayniqsa, ofis to'plamlari) va apparatni qo'llab-quvvatlash bilan bog'liq muammolar, chunki ular odatda noutbuk foydalanuvchilari uchun jiddiy muammo tug'dirdi, chunki ular odatda juda ko'p xususiy komponentlardan foydalaning. Также проблемой являлась сложность изучения в Linux того, что выходит за рамки повседневного использования, и трудности в настройке оборудования. Более того, Linux обвиняли в «неидеальности» для многих опытных пользователей. Новые дистрибутивы Linux целенаправленно сконцентрировались на этом вопросе и значительно улучшили положение Linux среди настольных операционных систем: Linux быстро приобрёл популярность среди малого бизнеса и домашних пользователей. В этом огромная заслуга Gutsy Gibbon (кодовое название Ubuntu 7.10 фирмы Canonical). Наряду с такими дистрибутивами, как Linspire, Mint, Xandros, OpenSUSE и gOS, Ubuntu (вместе с родственными ему Kubuntu, Edubuntu и Xubuntu) сгладил большинство острых углов Linux и отшлифовал для применения в настольных системах. Без сомнения, Gutsy Gibbon — самый стабильный, полный и дружелюбный дистрибутив Linux на сегодня. Установить и настроить его теперь проще, чем Windows. — The Economist, декабрь 2007 Рабочее окружение дистрибутивов Linux не сложнее, чем Windows и OS X. Современные десктоп-ориентированные дистрибутивы имеют графический инсталлятор, предоставляющий возможность автоматической разметки диска, устанавливающий готовую к эксплуатации операционную систему, снабжённую интернет-браузером, музыкальным и видео проигрывателями, офисным пакетом, просмотрщиком документов различных форматов и т. д; также присутствует механизм (программа), облегчающий установку проприетарных драйверов оборудования. На данный момент можно совсем обходиться без терминала, что и делают многие пользователи, а для остальных пользователей «использование терминала» в большинстве случаев сводится к копированию команды из готовой пошаговой инструкции при помощи мышки, а не изучению множества команд. Степень поддержки оборудования очень высока, зачастую выше, чем у последних версий Microsoft Windows, страдающих от отсутствия драйверов для оборудования, снятого с производства до выхода Windows 7, однако имеются проблемы со свежим железом. Критическая кампания Microsoft пыталась критиковать Linux, развернув обширную маркетинговую кампанию «Get the Facts», утверждая о большей надёжности и защищённости своего семейства операционных систем. Корпорация опубликовала различные исследования-кейсы, однако их достоверность ставится под сомнение различными авторами, заявляющими о фальсификации этих сравнений со стороны Microsoft. В частности, при сравнении количества уязвимостей, Microsoft приводила данные об уязвимостях во множестве программных продуктов, в том числе пользовательского уровня, поставляемых в составе некоторых дистрибутивов Linux, при этом сравнивая это количество с уязвимостями лишь самой операционной системы Windows, которая сама по себе не имеет такого количества приложений, и, разумеется, никогда не используется в подобном «голом» виде. При сравнении стоимости владения Майкрософт ссылается на цены поддержки Red Hat Linux серверных решений, приводя в качестве примера самую дорогую подписку (Premium Subscription, круглосуточная поддержка по телефону или через веб-интерфейс). Кроме того, при сравнении используется неодинаковое аппаратное обеспечение — дешёвое для Windows и дорогое для Linux. Эта и подобная критика кампании «Get the Facts» заставила Microsoft официально свернуть её и перейти к скрытым формам агитации. Примечания Литература Ссылки ОБ ЭТОЙ СТАТЬЕ Просмотр истории изменений many=Обновлено 2 дней назад Страница обсуждения Обсудить улучшения этой статьи ПОДРОБНЕЕ История Linux Linspire Linspire — операционная система, коммерческий дистрибутив Linux, основанный на Debian Linux, а позднее на Ubuntu Linux. Распространялась компанией Linspire. Проект фокусировался на простоте в использовании среднестатистическим пользователем компьютера и улучшенной совместимостью с Microsoft Windows. Название Linspire состоит из слов «Linux» и «англ. inspire» — вдохновлять, воодушевлять. Extensible Firmware Interface Extensible Firmware Interface — интерфейс между операционной системой и микропрограммами, управляющими низкоуровневыми функциями оборудования, его основное предназначение: корректно инициализировать оборудование при включении системы и передать управление загрузчику операционной системы. EFI предназначен для замены BIOS — интерфейса, который традиционно используется всеми IBM PC-совместимыми персональными компьютерами. Первая спецификация EFI была разработана Intel, позднее от первого названия отказались и последняя версия стандарта носит название Unified Extensible Firmware Interface. В настоящее время разработкой UEFI занимается Unified EFI Forum. Содержимое доступно по лицензии CC BY-SA 3.0 Просмотреть статью в браузере == Ранняя история == В 1991 году во время обучения в [[Хельсинкский университет|Хельсинкском университете]] [[Линус Торвальдс]] заинтересовался операционными системами<ref>{{cite newsgroup |title = What would you like to see most in minix? |newsgroup=comp.os.minix |id=1991Aug25.205708.9541@klaava.Helsinki.FI |url=http://groups.google.com/group/comp.os.minix/msg/b813d52cbc5a044b |author=[[Торвальдс, Линус|Linus Torvalds]] |accessdate=2006-09-09}}</ref> и был разочарован лицензией [[MINIX]], которая ограничивала её использование только образовательными целями (что исключало любое коммерческое использование), вследствие чего начал работать над своей собственной операционной системой, которая в итоге стала Linux. Торвальдс начал разработку ядра Linux на MINIX, и перенёс на него ряд приложений. Позже, когда Linux достиг определённой зрелости, появилась возможность продолжать разработку уже на базе самого Linux<ref>{{cite newsgroup|title=Chicken and egg: How was the first linux gcc binary created??|newsgroup=comp.os.minix|url=http://groups.google.com/group/comp.os.linux/msg/4ae6db18d3f49b0e }}</ref>. Приложения GNU вскоре заменили приложения MINIX, так как [[исходный код|код]] GNU, находящийся в свободном доступе, был более удобен для применения в молодой операционной системе (исходный код под лицензией [[GNU GPL]] может быть использован в других проектах, если они также выпускаются под той же или совместимой лицензией, для того чтобы сделать Linux доступным для коммерческого использования, Торвальдс начал переходить от своей первоначальной лицензии на GNU GPL)<ref>{{cite web|title=Release notes for Linux v0.12|author=[[Торвальдс, Линус|Linus Torvalds]] |url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/Historic/old-versions/RELNOTES-0.12| date=1992-01-05|accessdate=2007-07-23|publisher=Linux Kernel Archives|quote=The Linux copyright will change: I've had a couple of requests to make it compatible with the GNU copyleft, removing the “you may not distribute it for money” condition. I agree. I propose that the copyright be changed so that it confirms to GNU ─ pending approval of the persons who have helped write code. I assume this is going to be no problem for anybody: If you have grievances ("I wrote that code assuming the copyright would stay the same") mail me. Otherwise The GNU copyleft takes effect since the first of February. If you do not know the gist of the GNU copyright ─ read it.|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lDKhno?url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/Historic/old-versions/RELNOTES-0.12|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. Разработчики работали над полной интеграцией компонентов GNU с Linux с целью создания полнофункциональной и свободной операционной системы (Linux). == Модель == Linux-системы реализуются на модульных принципах, стандартах и соглашениях, заложенных в Unix в течение 1970-х и 1980-х годов. Такая система использует [[монолитное ядро]], которое управляет процессами, сетевыми функциями, [[Периферийное устройство|периферией]] и доступом к [[файловая система|файловой системе]]. [[драйвер устройства|Драйверы устройств]] либо интегрированы непосредственно в ядро, либо добавлены в виде [[Модуль ядра Linux|модулей]], загружаемых во время работы системы. Отдельные программы, взаимодействуя с ядром, обеспечивают функции системы более высокого уровня. Например, [[Пространство пользователя|пользовательские компоненты]] GNU являются важной частью большинства Линукс-систем, включающей в себя наиболее распространённые реализации [[Стандартная библиотека языка Си|библиотеки языка Си]], популярных [[Оболочка операционной системы|оболочек операционной системы]], и многих других общих [[Программы UNIX-подобных операционных систем|инструментов Unix]], которые выполняют многие основные задачи операционной системы. [[Графический интерфейс пользователя]] (или GUI) в большинстве систем Linux построен на основе [[X Window System]]. === Интерфейс пользователя === В Linux-системах пользователи работают через [[интерфейс командной строки]] (CLI), [[графический интерфейс пользователя]] (GUI), или, в случае [[Встраиваемая система|встраиваемых систем]], через элементы управления соответствующих аппаратных средств. Настольные системы, как правило, имеют [[Графический интерфейс пользователя|графический пользовательский интерфейс]], в котором командная строка доступна через окно [[эмулятор терминала|эмулятора терминала]] или в отдельной [[виртуальная консоль|виртуальной консоли]]. Большинство низкоуровневых компонентов Линукс, включая [[Пространство пользователя|пользовательские компоненты]] GNU, используют исключительно командную строку. Командная строка особенно хорошо подходит для автоматизации повторяющихся или отложенных задач, а также предоставляет очень простой механизм [[Межпроцессное взаимодействие|межпроцессного взаимодействия]]. Программа графического [[эмулятор терминала|эмулятора терминала]] часто используется для доступа к командной строке с [[рабочий стол|рабочего стола]] Linux. Дистрибутивы, специально разработанные для серверов, могут использовать командную строку в качестве единственного интерфейса. На настольных системах наибольшей популярностью пользуются пользовательские интерфейсы, основанные на таких [[среда рабочего стола|средах рабочего стола]] как [[Plasma (KDE)|KDE Plasma Desktop]], [[GNOME]] и [[Xfce]]<ref>{{cite web|title=Debian popularity-contest program information|url=http://times.debian.net/1092-30000-popcon-submissions|archiveurl=https://www.webcitation.org/659e3inNq?url=http://times.debian.net/1092-30000-popcon-submissions|archivedate=2012-02-02|deadurl=yes}}</ref>, хотя также существует целый ряд других пользовательских интерфейсов. Самые популярные пользовательские интерфейсы основаны на [[X Window System]], которая предоставляет [[прозрачность сети]] и позволяет графическим приложениям, работающим на одном компьютере, отображаться на другом компьютере, на котором пользователь может взаимодействовать с ними<ref name="manX">Manual page for «X» (xorg-docs 1:1.4-4 on Debian)</ref>. [[FVWM]], [[Enlightenment]] и [[Window Maker]] — простые [[Менеджер окон X Window System|менеджеры окон X Window System]], которые предоставляют окружение рабочего стола с минимальной функциональностью. Оконный менеджер предоставляет средства для управления размещением и внешним видом отдельных окон приложений, а также взаимодействует с X Window System. Окружение рабочего стола включает в себя оконные менеджеры, как часть стандартной установки: [[Mutter (оконный менеджер)|Mutter]] для GNOME<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-02-02|title = Projects/GnomeShell/Technology - GNOME Wiki! |url=https://wiki.gnome.org/Projects/GnomeShell/Technology|publisher = wiki.gnome.org}}</ref> c 2011 года<ref>{{Cite web |accessdate=2016-02-02 |lang=en |title=GNOME 3.0 Has Arrived |url=https://www.gnome.org/news/2011/04/gnome-3-0-has-arrived/ |publisher=GNOME}}</ref>, [[KWin]] для KDE c 2000 года<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-02-04|title = KDE - KDE 2.0 Release Announcement |url=https://www.kde.org/announcements/announce-2.0.php |publisher=kde.org}}</ref>, [[Xfce#Xfwm|Xfwm]] для Xfce с 1998 года<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-02-05|title = XFce3: Now 100% Free Software! LG #43|url = http://www.tldp.org/LDP/LG/issue43/jacobowitz.xfce.html|publisher = Linux Gazette|date=1999-07 |author=Norman M. Jacobowitz}}</ref>, хотя пользователь при желании может выбрать другой менеджер окон<ref name="manX" />. == Реализация == Linux работает на множестве [[процессор]]ов различных [[Архитектура набора команд|архитектур]], таких как [[x86]], [[x86-64]], [[PowerPC]], [[ARM (архитектура)|ARM]], [[Alpha AXP]], [[SPARC]], [[Motorola 680x0]], [[SuperH]], [[IBM System/390]], [[MIPS (архитектура)|MIPS]], [[PA-RISC]], AXIS CRIS, Renesas M32R, [[Atmel]] [[AVR32]], Renesas H8/300, NEC V850, Tensilica Xtensa, «[[Эльбрус (процессоры)|Эльбрус]]» и многих других. В отличие от коммерческих систем, таких как [[Windows]] или [[macOS]], Linux не имеет географического центра разработки. Нет и организации, которая владела бы этой системой. Linux — результат работы тысяч проектов. Некоторые из этих проектов централизованы<ref>[http://sourceforge.net/ SourceForge.net: Download and Develop Open Source Software for Free]</ref><ref>[http://www.berlios.de/ BerliOS — The Open Source Mediator]</ref>, некоторые сосредоточены в фирмах. Многие проекты объединяют [[хакер]]ов<ref>Тут имеется в виду слово «[[хакер]]» в его первоначальном понимании — чрезвычайно квалифицированный ИТ-специалист.</ref> со всего света, которые знакомы только по переписке. Создать свой проект или присоединиться к уже существующему может любой и, в случае успеха, результаты работы станут известны миллионам пользователей. Пользователи принимают участие в [[тестирование программного обеспечения|тестировании]] [[свободное программное обеспечение|свободных программ]], общаются с разработчиками напрямую, что позволяет быстро находить и исправлять ошибки и реализовывать новые возможности. [[Файл:Unix history.en.svg|thumb|250px|История развития UNIX-систем. Linux является UNIX-совместимой, однако основывается на собственном исходном коде]] С другой стороны, [[Открытое программное обеспечение|открытый код]] значительно снижает себестоимость разработки закрытых систем для Linux и позволяет снизить цену решения для пользователя, в результате Linux стала платформой, часто рекомендуемой для таких продуктов, как [[Oracle Database]], [[DB2]], [[Informix]], [[Adaptive Server Enterprise]], [[SAP R/3]], [[Lotus Domino|Domino]]. == Программирование в Linux == [[GNU Compiler Collection]] (GCC) является стандартным семейством [[компилятор]]ов для большинства Linux-систем. Кроме того, GCC обеспечивает front-end для [[Язык программирования Си|C]], [[C++]], [[Java]]. Большинство дистрибутивов включают в себя установленные [[интерпретатор]]ы [[Bash]], [[Perl]], [[Python]] и других [[Сценарный язык|сценарных языков]]. Существует ряд [[Интегрированная среда разработки|сред для разработки]] (IDE): [[KDevelop]], [[Eclipse (среда разработки)|Eclipse]], [[NetBeans]], [[Lazarus]], [[IntelliJ IDEA]], [[Code::Blocks]] и другие; также доступны и традиционные текстовые редакторы, как [[Emacs]] и [[Vim]]. Двумя распространёнными библиотеками визуальных элементов для создания [[Графический интерфейс пользователя|графических интерфейсов пользователя]] являются [[Qt]] и [[GTK+]]. == Применение == В апреле 2011 года семейство операционных систем на базе ядра Linux — четвёртое по популярности в мире среди клиентов Всемирной паутины (включая мобильные телефоны). По разным данным, их популярность составляет от 1,5 до 5 %<ref>{{Cite web |url = http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=8&qptimeframe=M&qpsp=152&qpmr=100&qpdt=1&qpct=3&qpf=1 |title = Operating System Market Share |description = В апреле 2011 года рыночная доля [[Microsoft Windows]] в мире на рынке настольных компьютеров составляла 88,91 %, [[Mac OS X]] — 5,40 %, iOS — 2,24 %, Java ME — 1,01 %, ОС на базе Linux — 0,94 % |publisher = [[Net Applications]] |lang = en |accessdate = 23 мая 2011 |archiveurl = https://www.webcitation.org/616lP45HJ?url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=8 |archivedate = 2011-08-21 |deadurl = yes }}</ref><ref>{{Cite web |url = http://www.w3schools.com/browsers/browsers_os.asp |title = OS Platform Statistics |publisher = W3Schools |archiveurl = https://www.webcitation.org/616lPWIjX?url=http://www.w3schools.com/browsers/browsers_os.asp |archivedate = 2011-08-21 |deadurl = yes }}</ref>. На рынке [[веб-сервер]]ов доля Linux порядка 32 % (64,1 % указаны как доля Unix)<ref>{{Cite web |url = http://w3techs.com/technologies/details/os-linux/all/all |title = Usage of Linux for websites |description = По данным на май 2011 года, Linux-системы используются на 32 % веб-сайтов в интернете. |publisher = W3 Techs |lang = en |accessdate = 23 мая 2011 |archiveurl = https://www.webcitation.org/616XXWFzG?url=http://w3techs.com/technologies/details/os-linux/all/all |archivedate = 2011-08-21 |deadurl = yes }}</ref>. Linux используется во всех входящих в список [[Top500]] [[суперкомпьютер]]ах планеты<ref name="top500">{{cite web|url=http://www.top500.org/statistics/details/osfam/1|title=Operating system Family / Linux|publisher=TOP500|lang=en|accessdate=2014-03-06}}</ref>. По состоянию на середину 2010-х годов системы Linux лидируют на рынках [[Сервер (аппаратное обеспечение)|серверов]] (60 %), являются превалирующими в [[дата-центр]]ах предприятий и организаций (согласно [[Linux Foundation]]), занимают половину рынка [[Встраиваемая система|встраиваемых систем]]<ref>{{cite web|url=http://www.opennet.ru/opennews/art.shtml?num=36277|title=OpenNews: Linux занял половину рынка встраиваемых систем|accessdate=2013-03-06|deadurl=yes}}</ref>, имеют значительную долю рынка [[нетбук]]ов (32 % на 2009 год<ref>[http://www.oszone.net/10890/Linux Доля рынка нетбуков Linux сравняется с долей Windows в 2013 году]</ref>). На рынке персональных компьютеров Linux стабильно занимает 3-е место (по разным данным, от 1 до 5 %). Согласно исследованию [[Goldman Sachs]], в целом, рыночная доля Linux среди электронных устройств составляет около 42 %<ref>[http://www.tomshardware.com/news/linux-windows-microsoft-android-ios,20220.html Linux Now Has «Double» the Market Share of Windows]</ref>. Облачные сервисы наподобие [[DigitalOcean]] предоставляют выделенные сервера разных видов Linux: [[Ubuntu]], [[Debian]], [[FreeBSD]], [[centOS]]. === Серверы, рабочие станции и суперкомпьютеры === Дистрибутивы Linux уже давно используются в качестве [[Сервер (программное обеспечение)|серверных]] операционных систем<ref>[Серверное применение Linux. — 3 изд. — БХВ-Петербург, 2011. — 528 с.]</ref> и заняли значительную долю этого рынка; по данным компании [[Netcraft]] на февраль 2014 года, семь из десяти самых надёжных интернет-компаний, предоставляющих [[хостинг]], используют Linux на своих веб-серверах<ref>{{cite web |url=http://news.netcraft.com/archives/2014/03/04/most-reliable-hosting-company-sites-in-february-2014.html |title=Most Reliable Hosting Company Sites in February 2014 |date=2014-03-04 |publisher=''Netcraft'' |lang=e n|accessdate=2014-03-06}}</ref>. Linux является ключевым компонентом комплекса серверного комплекта программного обеспечения [[LAMP]] (Linux, [[Apache HTTP Server|Apache]], [[MariaDB]]/[[MySQL]], [[Perl]]/[[PHP]]/[[Python]]), который приобрёл популярность среди веб-разработчиков и стал одной из наиболее распространённых платформ для хостинга веб-сайтов<ref>{{cite web|url=http://www.securityspace.com/s_survey/data/201005/index.html |title=Web Server Survey |date=2010-06-01 |publisher=''SecuritySpace''|lang=en|accessdate=2014-03-06}}</ref>. Linux становится всё более популярными на [[мейнфрейм]]ах, как благодаря удобству переноса программного обеспечения, так отчасти из-за цены<ref>{{cite web |url=https://www.forbes.com/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|title=Linux Rules Supercomputers |author=Daniel Lyons |date=2005-03-15 |publisher=''[[Forbes]]''|lang=en |accessdate=2014-03-06}}</ref>, с конца 2009 года [[IBM]] (основной производитель мейнфреймов) добавила к линейке мейнфреймов ряд систем, поддерживающих только {{iw|z/Linux}}<ref>{{cite web|url=https://www.theregister.co.uk/2009/12/11/ibm_linux_only_mainframe/|title=IBM punts Linux-only mainframes|author=Timothy Prickett Morgan|date=11.12.2009|publisher=''The Register''|lang=en|accessdate=2014-03-06}}</ref>. Также дистрибутивы Linux широко используются в качестве операционной системы [[суперкомпьютер]]ов: по данным на ноябрь 2015, 98,8 % компьютеров из списка [[TOP500|500 самых мощных]] работали под управлением различных вариантов Linux<ref name="top500"/>. Операционной системой самого мощного современного суперкомпьютера — [[Summit (суперкомпьютер)|Summit]] — является [[Red Hat Enterprise Linux]].<ref>{{Cite news|accessdate=2019-12-09|date=2018-06-11|title=В США разработали самый мощный в мире суперкомпьютер|url=https://www.bbc.com/russian/news-44438389}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.top500.org/system/179397|title=Summit - IBM Power System AC922, IBM POWER9 22C 3.07GHz, NVIDIA Volta GV100, Dual-rail Mellanox EDR Infiniband {{!}} TOP500 Supercomputer Sites|publisher=www.top500.org|accessdate=2019-12-09}}</ref> === Игровые приставки === 9 января 2013 года компания [[Valve]] объявила, что разрабатываемая студией ПК-консоль [[Steam Machines|Steam Machine]] будет работать под управлением [[SteamOS]], базирующейся на Linux<ref name="Valve confirms it's building a Linux-based Steam Box that will act as a local gaming server for all your screens">{{cite web|url=https://www.theverge.com/2013/1/8/3852692/valve-linux-steam-box-local-gaming-server|title=Valve confirms it's building a Linux-based Steam Box that will act as a local gaming server for all your screens|publisher=www.theverge.com|author=T.C. Sottek|datepublished=8 января 2013 года|accessdate=17 января 2013|archiveurl=https://www.webcitation.org/6DnKh3UkM?url=http://www.theverge.com/2013/1/8/3852692/valve-linux-steam-box-local-gaming-server|archivedate=2013-01-19}}</ref>. Также существует возможность установки дистрибутивов Linux на некоторые игровые приставки (например, [[Sony PlayStation 2]], [[Sony PlayStation 3]]<ref>{{Cite web|accessdate = 2016-02-06|title = Open Platform for PLAYSTATION®3 |url=https://www.playstation.com/ps3-openplatform/ |publisher=playstation.com}}</ref>, [[PlayStation 4|Sony PlayStation 4]]<ref>{{Cite web |accessdate=2016-02-06 |title=На PlayStation 4 сумели запустить Linux |url=https://xakep.ru/2016/01/04/linux-on-ps4/ |publisher=«Хакер»}}</ref>, [[XBOX 360]]).<ref>{{Cite web|url=https://www.opennet.ru/opennews/art.shtml?num=19946 |title=Обновлен Linux дистрибутив Gentoox, созданный для игровой приставки XBox |author=Opennet |date=2009-01-26 |accessdate=2019-11-11}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Xbox_Linux |title=Xbox Linux |author=Wikipedia the free encyclopedia |accessdate=2019-11-11}}</ref><ref>{[[PlayStation 2 Linux]]}}</ref> === Встраиваемые системы === Благодаря открытому исходному коду Linux портируется на многие аппаратные архитектуры непосредственно разработчиками оборудования или разработчиками программного обеспечения для такого оборудования, что превращает Linux Embedded в мощную платформу для встраиваемых приложений на бездисковых микропроцессорных платформах с ограниченными ресурсами памяти, которые находят применение в системах автоматики, модулях сетевого оборудования, оснащённых процессорами бытовых приборах, в том числе устройств, интегрируемых в рамках концепции «[[интернет вещей]]» и «[[Домашняя автоматизация|умный дом]]».<ref>{{Cite web|url=http://refeteka.ru/r-100804.html|title=Вопросы успешного применения ОС Linux во встраиваемых системах|author=|website=|date=|publisher=refeteka.ru|accessdate=2019-05-12}}</ref> Из-за ограниченных ресурсов целевой платформы встроенного Linux установка средств разработки приложений на конечной платформы как правило исключена. Поэтому применяется кросс-разработка приложений Linux, при которой средства разработки встроенного приложения Linux устанавливаются на десктопном компьютере, обычно с операционной системой [[Ubuntu]] или [[Debian]]. С помощью инструментов кросс-разработки производится кросс-компиляция кода приложения и удалённая отладка приложения, при которой скомпилированное приложение запускается на целевой платформе, а анализ кода производится с помощью программы разработки, установленной на десктопном компьютере.<ref>{{Cite web|url=https://vuzlit.ru/996540/linux_vstraivaemye_sistemy|title=Linux и встраиваемые системы|author=|website=|date=|publisher=vuzlit.ru|accessdate=2019-05-12}}</ref> == Применение в госструктурах == Linux пользуются популярностью у различных государственных и муниципальных структур: Федеральное правительство [[Бразилия|Бразилии]] хорошо известно своей поддержкой Linux<ref>{{cite web|url=http://news.cnet.com/Brazils-love-of-Linux/2009-1042_3-6245409.html|title=Brazil's love of Linux|accessdate=2009-02-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lHCmMU?url=http://news.cnet.com/Brazils-love-of-Linux/2009-1042_3-6245409.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/3445805.stm|title=Brazil falls in love with Linux|accessdate=2009-02-21|publisher=[[Би-би-си]]|date=2004-02-01|author=Mark Ashurst.|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e68yQL4?url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/3445805.stm|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref>. Правительство индийского штата [[Керала]] выпустило предписание о переходе всех школ штата на использование Linux<ref>{{cite web|url=http://www.businessweek.com/globalbiz/content/sep2006/gb20060921_463452.htm|title=Linux Spreads its Wings in India|accessdate=2009-02-21|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lJ26n2?url=http://www.businessweek.com/globalbiz/content/sep2006/gb20060921_463452.htm|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.indianexpress.com/news/kerala-shuts-windows-schools-to-use-only-linux/280323/0|title=Kerala shuts windows, schools to use only Linux|accessdate=2009-06-22|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lJd68m?url=http://www.indianexpress.com/news/kerala-shuts-windows-schools-to-use-only-linux/280323/0|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. Для обеспечения технологической независимости [[Китайская Народная Республика|Китай]] использует только Linux на своих процессорах [[Loongson]]<ref>{{cite web |url=http://www.mdronline.com/watch/watch_Issue.asp?Volname=Issue+%23110308&on=1 |title=China’s Microprocessor Dilemma |accessdate=2009-04-15 |publisher=[[Microprocessor Report]] |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lLKJkr?url=http://www.mpronline.com/index.php?Volname=Issue+ |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref>. Некоторые регионы [[Испания|Испании]] разработали свои собственные дистрибутивы Linux, которые используются в образовании и госуправлении, например, такие как [[gnuLinEx]] в [[Эстремадура|Эстремадуре]] и [[Guadalinex]] в [[Андалусия|Андалусии]]. [[Португалия]] также пользуется своим собственным дистрибутивом [[Caixa Mágica]], разработанным для нетбука Magalhães<ref>{{cite web |url=http://www.caixamagica.pt/pag/f_notc00.php?id=213 |title=Magalhães equipped with Linux Caixa Mágica |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lLrSAz?url=http://www.caixamagica.pt/pag/f_notc00.php?id=213 |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref> и государственной программы электронного образования<ref>{{cite web|url=http://www.caixamagica.pt/pag/f_notc00.php?id=204|title=Oferta CM no programa e-Escolas surpreende o mercado|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lN5Crb?url=http://www.caixamagica.pt/pag/f_notc00.php?id=204|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. [[Франция]] и [[Германия]] предпринимают ряд шагов по увеличению использования Linux<ref>{{cite web |url=http://seattlepi.com/business/48925_linuxop01.shtml |title=Some countries are choosing Linux systems over Microsoft |accessdate=2009-02-21 |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lO8TZ9?url=http://www.seattlepi.com/business/article/Some-countries-are-choosing-Linux-systems-over-1073338.php |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref>. По заказу [[Министерство обороны Российской Федерации|Минобороны России]] был разработан [[МСВС|дистрибутив Линукс]] [[Мобильная система Вооружённых Сил|МСВС]], который в 2002 году стал основной платформой общего назначения<ref>{{Cite news|title=Российское системное ПО все еще существует|author=Мартиросян, Самвел|url=https://www.cnews.ru/articles/rossijskoe_sistemnoe_po_vse_eshche_sushchestvuet|website=CNews|date=06.09.2006|accessdate=26.01.2021}}</ref>. В 2013 году в Министерстве обороны была принята на снабжение и начала поэтапно внедряться [[Astra Linux|ОС Astra Linux]], а со временем планируется перевод всех служебных компьютеров и средств коммуникации ведомства на работу под её управлением<ref>{{Cite news|title=Военные сказали Windows «прощай»|author=Круглов А., Рамм А.|url=https://iz.ru/688478/aleksandr-kruglov-aleksei-ramm/voennye-skazali-windows-proshchai|website=[[Известия]]|date=9 января 2018|accessdate=26.01.2021}}</ref>. Также имеет место массовое использование дистрибутива [[ГосЛинукс|Goslinux]] в системе [[Федеральная служба судебных приставов|Федеральной службы судебных приставов]]. На базе операционной системы Astra Linux Special Edition в [[Республика Крым|Республике Крым]] создан крупнейший в России региональный сегмент проекта ФИС ФРДО (федеральная информационная система «Федеральный реестр сведений документов об образовании и (или) о квалификации, документах об обучении»), к которому подключены 353 учебных заведения республики<ref>{{Cite web|url=https://astralinux.ru/news/category-news/2019/sistema-obrazovaniya-respubliki-kryim-rabotaet-na-os-astra-linux/|title=Система образования Республики Крым работает на ОС Astra Linux|author=АО «НПО [[РусБИТех]]»|publisher=Astra Linux|lang=ru|accessdate=2019-05-11}}</ref>. == Дистрибутивы Linux == {{main|Список дистрибутивов Linux}} [[Файл:Linux Distribution Timeline Dec. 2020.svg|мини|1203x1203пкс|Развитие дистрибутивов Linux]] Большинство пользователей для установки Linux используют [[дистрибутив операционной системы|дистрибутивы]], включающие не только набор программ, но и решающие ряд задач по обслуживанию, объединённых едиными системами установки, управления и обновления пакетов, настройки и поддержки. Самые распространённые в мире дистрибутивы (2017)<ref>[http://distrowatch.com/dwres.php?resource=major distrowatch.com]</ref>: [[Linux Mint]], [[Ubuntu]], [[Debian]], [[Mageia]], [[Fedora]], [[OpenSUSE]], [[ArchLinux]], [[CentOS]], [[PCLinuxOS]], [[Slackware]], [[Gentoo Linux|Gentoo]]. Многие из дистрибутивов связаны друг с другом и в той или иной степени совместимы, в частности, Ubuntu основан на Debian, а дистрибутивы Mint основаны как на Ubuntu, так и Debian (LMDE) и полностью с ними совместимы, но при этом включают дополнительно поддержку по умолчанию [[Java Virtual Machine|Java]], [[Adobe Flash]] и некоторых других проприетарных компонентов, а CentOS основан на исходных текстах коммерческого дистрибутива [[Red Hat Enterprise Linux]] (доступного в бинарной сборке только платным подписчикам) и при этом полностью бинарно совместимый с ним. Для многих упомянутых дистрибутивов характерна форма выпуска [[LiveCD]], когда ОС запускается без установки с оптического диска или флеш-накопителя. Из этого состояния можно поставить систему стационарно либо работать таким образом до выключения компьютера — для этих целей существуют обособленные «мобильные» дистрибутивы, наиболее популярен из которых [[Knoppix]]. Дистрибутив [[Puppy Linux]] предназначен специально для устаревших и маломощных компьютеров. Отдельный класс дистрибутивов — предполагающие самостоятельную сборку всех или части компонентов из [[исходный код|исходных кодов]], предназначенные для пользователей, заинтересованных в изучении устройства Linux, среди таковых — [[Linux From Scratch|LFS]], [[Gentoo]], [[CRUX (дистрибутив Linux)|CRUX]]. Существуют также дистрибутивы с региональной спецификой, например, в России создаются нацеленные в основном на внутренний рынок дистрибутивы [[Rosa Linux|ROSA]], [[Дистрибутивы ALT Linux|ALT Linux]], [[ASPLinux]] (закрыт в 2011 году), [[НауЛинукс]], [[Calculate Linux]], [[Runtu]], [[Rosinka]], [[РЕД ОС]], [[Astra Linux]]. В [[ФРГ]] существовал государственный региональный дистрибутив LiMux — «[[Мюнхен]]ский Линукс». === Приспособленность к роли настольной операционной системы === Linux ранее критиковалась за неудобство использования в настольных компьютерах, в частности, из-за ощутимой нехватки полноценных версий популярных программ (особенно офисных пакетов) и проблем с поддержкой оборудования<ref>{{cite web|url=http://news.zdnet.co.uk/software/0,1000000121,39217113,00.htm|author=Andy McCue.|publisher=[[ZDNet]]|date=2005-09-09|title=Gartner sounds desktop Linux warning|accessdate=2007-04-15|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lQYWy1?url=http://www.zdnet.co.uk/news/application-development/2005/09/09/gartner-sounds-desktop-linux-warning-39217113/|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>, что представляло серьёзную проблему для пользователей ноутбуков, так как они обычно используют множество [[Проприетарное программное обеспечение|проприетарных]] комплектующих. Также проблемой являлась сложность изучения в Linux того, что выходит за рамки повседневного использования, и трудности в настройке оборудования. Более того, Linux обвиняли в «неидеальности» для многих опытных пользователей<ref>{{cite web|publisher=[[Computerworld]]-Australia|url=http://www.computerworld.com.au/index.php/id;1462899608;fp;4194304;fpid;1|title=Living (and dying) with Linux in the workplace — A brief foray into Linux for the enterprise|author=Sharon Machlis|date=2007-03-22|accessdate=2007-04-15|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lRekRx?url=http://www.computerworld.com.au/article/177461/living_dying_linux_workplace?fp=4194304|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.linuxplanet.com/linuxplanet/reports/5401/1/ |title=Linux criticism revs up — backlash against success |publisher=[[Linux Planet]] |author=Ron Miller |accessdate=2007-04-08 |date=2004-05-20 |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lU0KBP?url=http://www.linuxplanet.com/linuxplanet/reports/5401/1/ |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.eetimes.com/article/showArticle.jhtml?articleId=18900949 |publisher=EE Times |title=Green Hills calls Linux «insecure» for defense |author=Alexander Wolfe |date=2004-04-09 |accessdate=2007-04-18 |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lUoY3U?url=http://www.eetimes.com/electronics-news/4048562/Green-Hills-calls-Linux-insecure-for-defense |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref>. Новые дистрибутивы Linux целенаправленно сконцентрировались на этом вопросе и значительно улучшили положение Linux среди настольных операционных систем: {{начало цитаты}} Linux быстро приобрёл популярность среди малого бизнеса и домашних пользователей. В этом огромная заслуга Gutsy Gibbon (кодовое название [[Ubuntu]] 7.10 фирмы [[Canonical]]). Наряду с такими дистрибутивами, как [[Linspire]], [[Linux Mint|Mint]], [[Xandros]], [[OpenSUSE]] и [[gOS]], Ubuntu (вместе с родственными ему [[Kubuntu]], [[Edubuntu]] и [[Xubuntu]]) сгладил большинство острых углов Linux и отшлифовал для применения в настольных системах. Без сомнения, Gutsy Gibbon — самый стабильный, полный и дружелюбный дистрибутив Linux на сегодня. Установить и настроить его теперь проще, чем [[Windows]]. {{конец цитаты|источник=[[The Economist]], декабрь 2007}} Рабочее окружение дистрибутивов Linux не сложнее, чем Windows и OS X. Современные десктоп-ориентированные дистрибутивы имеют графический инсталлятор, предоставляющий возможность автоматической разметки диска, устанавливающий готовую к эксплуатации операционную систему, снабжённую интернет-браузером, музыкальным и видео проигрывателями, офисным пакетом, просмотрщиком документов различных форматов и т. д; также присутствует механизм (программа), облегчающий установку проприетарных драйверов оборудования. На данный момент можно совсем обходиться без терминала, что и делают многие пользователи, а для остальных пользователей «использование терминала» в большинстве случаев сводится к копированию команды из готовой пошаговой инструкции при помощи мышки, а не изучению множества команд. Степень поддержки оборудования очень высока, зачастую выше, чем у последних версий Microsoft Windows, страдающих от отсутствия драйверов для оборудования, снятого с производства до выхода Windows 7, однако имеются проблемы со свежим железом. == Критическая кампания == [[Microsoft]] пыталась критиковать Linux, развернув обширную [[маркетинг]]овую кампанию «[[Get the Facts]]»<ref>{{cite web|url=http://www.microsoft.com/windowsserver/facts/default.mspx|work=[[Microsoft]]|title=Get the Facts Home|accessdate=2007-04-14|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lYsM3w?url=http://www.microsoft.com/windowsserver/facts/default.mspx|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>, утверждая о большей надёжности и защищённости своего семейства операционных систем. Корпорация опубликовала различные исследования-[[Метод кейсов|кейсы]], однако их достоверность ставится под сомнение различными авторами, заявляющими о фальсификации этих сравнений со стороны Microsoft<ref>{{cite web|url=http://www.linux.com/feature/45925|author=Joe Barr.|date=24 июня 2005|title=The facts behind the «Get the Facts» ad campaign|publisher=[[Newsforge]]|accessdate=14 апреля 2007|archiveurl=https://www.webcitation.org/616laOOnx?url=http://www.linux.com/archive/feature/45925|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. В частности, при сравнении количества уязвимостей, Microsoft приводила данные об уязвимостях во множестве программных продуктов, в том числе пользовательского уровня, поставляемых в составе некоторых дистрибутивов Linux, при этом сравнивая это количество с уязвимостями лишь самой операционной системы Windows, которая сама по себе не имеет такого количества приложений, и, разумеется, никогда не используется в подобном «голом» виде. При сравнении стоимости владения Майкрософт ссылается на цены поддержки Red Hat Linux серверных решений, приводя в качестве примера самую дорогую подписку (Premium Subscription, круглосуточная поддержка по телефону или через веб-интерфейс). Кроме того, при сравнении используется неодинаковое аппаратное обеспечение — дешёвое для Windows и дорогое для Linux. Эта и подобная критика кампании «Get the Facts» заставила Microsoft официально свернуть<ref>{{cite web|url=http://itua.info/news/advertising/10725.html|title=Microsoft прекратила рекламную кампанию Get the Facts|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lc4NSd?url=http://itua.info/business/10725.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref> её и перейти к скрытым формам агитации. == Примечания == {{примечания|2}} == Литература == * {{книга |автор = Уорд Б. |заглавие = Внутреннее устройство Linux |оригинал = |место = СПб |издательство = [[Питер (издательство)|Питер]] |год = 2016 |страниц = 384 |isbn = 978-5-496-01952-1 |ref= }} * {{книга |автор=Роберт Лав |заглавие=Ядро Linux: описание процесса разработки |издание=3-е изд |оригинал=Linux Kernel Development |страниц=496 |год=2012 |место=М. |издательство=[[Вильямс (издательство)|Вильямс]] |isbn=978-5-8459-1779-9}} * {{книга |автор=[[Кетов, Дмитрий Владимирович|Дмитрий Кетов]] |заглавие=Linux. Внутреннее устройство |ответственный=Анна Кузьмина |место=СПб. |издательство=[[БХВ-Петербург (издательство)|БХВ]] |год=2017 |том= |страницы= |страниц=320 |тираж= |isbn=978-5-9775-3580-9 |ref= }} * {{cite web |author=Костромин В. А. |url=http://rus-linux.net/kos.php?name=/papers/history/lh-05.html |title=Свободная система для свободных людей (обзор истории операционной системы Linux) |lang=ru |publisher=rus-linux.net |date=2005-05-10 |accessdate=2017-01-10}} * {{Статья |автор=Нейл Ботвик, Энди Ченнел |заглавие=Many happy return()s! Долгих лет тебе, Linux! |ссылка=http://www.linuxformat.ru/download/86.pdf |язык=русский |издание=[[Linux Format]] |тип=журнал |место={{СПб.}} |год=2006 |месяц=12 |число= |том= |номер=12 (86) |страницы=[http://wiki.linuxformat.ru/wiki/LXF86:15years 22-33] |issn=}} == Ссылки == {{Навигация |Портал = Свободное программное обеспечение |Викиучебник = Полка:Linux |Проект = Информационные технологии }} * [http://ibm.com/developerworks/ru/linux/ IBM developerWorks. Раздел по Linux. Статьи, обзоры, учебные пособия] * [http://www.yolinux.com/TUTORIALS/LinuxTutorialC++.html Linux Tutorial: C++ Software Development]{{ref-en}} * [http://distrowatch.com/ Путеводитель по дистрибутивам Linux]{{ref-en}} {{Внешние ссылки}} {{Linux}} {{Ядро Linux}} {{Дистрибутивы Линукс}} {{Операционные системы}} [[Категория:GNU|*]] [[Категория:Linux|*]] [[Категория:Свободные операционные системы]] [[Категория:Изобретения Финляндии]] [[Категория:Операционные системы суперкомпьютеров]]'
Унифицированная разница изменений правки ($1) (edit_diff)
'@@ -1,16 +1,137 @@ -{{эта статья|о группе операционных систем|Ядро Linux|об одноимённом ядре ОС}} -{{Карточка ОС}} -'''Linux''' ({{IPAc-en | audio=Linus-linux.ogg|ˈ|l|ɪ|n|ə|k|s}} {{МФА2|ˈ|l|ɪ|n|ə|k|s}}<ref>{{cite web |url=http://safalra.com/science/linguistics/linux-pronunciation/ |title=Pronunciation of ‘Linux’ |publisher=Safalra |date=2007-04-14 |accessdate=2009-09-15 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e63kXeN?url=http://safalra.com/science/linguistics/linux-pronunciation/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://foldoc.org/linux |title=Linux |publisher=Free On-Line Dictionary of Computing |date=2006-06 |accessdate=2009-09-15 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e64KAlQ?url=http://foldoc.org/linux |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref> или {{МФА2|ˈ|l|ɪ|n|ʊ|k|s|}}<ref>{{cite newsgroup|newsgroups=comp.os.linux |title=Re: How to pronounce ''Linux''? |id=1992Apr23.123216.22024@klaava.Helsinki.FI |date=1992-04-23 |accessdate=2007-01-09}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ |title=How to pronounce Linux? |accessdate=2006-12-17 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e64maxf?url=http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/SillySounds/ |title=Linus pronouncing Linux in English and Swedish |accessdate=2007-01-20 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e65HFTT?url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/SillySounds/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref>, ''Ли́нукс''; [[#GNU+Linux|в части случаев]] ''GNU/Linux'') — семейство [[Unix-подобная операционная система|Unix-подобных операционных систем]] на базе [[Ядро Linux|ядра Linux]], включающих тот или иной набор утилит и программ проекта [[GNU]], и, возможно, другие компоненты. Как и ядро Linux, системы на его основе как правило создаются и распространяются в соответствии с моделью разработки [[FOSS|свободного и открытого программного обеспечения]]. Linux-системы распространяются в основном бесплатно в виде различных [[Дистрибутив Linux|дистрибутивов]] — в форме, готовой для установки и удобной для сопровождения и обновлений, — и имеющих свой набор [[системное программное обеспечение|системных]] и [[Прикладное программное обеспечение|прикладных]] компонентов, как свободных, так, возможно, и собственнических. +Linux + Linux yadrosiga asoslangan operatsion tizimlar, shu jumladan GNU / Linux va Android -Появившись как решения вокруг созданного в начале 1990-х годов ядра, уже с начала 2000-х годов системы Linux являются основными для [[суперкомпьютер]]ов и [[сервер (аппаратное обеспечение)|серверов]], расширяется применение их для [[Встраиваемая система|встраиваемых систем]] и [[Мобильные устройства|мобильных устройств]], некоторое распространение системы получили и для [[персональный компьютер|персональных компьютеров]]<ref>{{cite web|title=Linux system development on an embedded device|url=http://www-128.ibm.com/developerworks/library/l-embdev.html|author=Anand Santhanam, Vishal Kulkarni.|work=DeveloperWorks|publisher=IBM|date=2002-03-01|accessdate=2007-07-26|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lDmaig?url=http://www.ibm.com/developerworks/library/l-embdev/index.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref name=autogenerated1>{{cite web|author=Daniel Lyons.|title=Linux rules supercomputers|url=https://www.forbes.com/home/enterprisetech/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|accessdate=2007-02-22|publisher=Forbes|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e65hS8b?url=http://www.forbes.com/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name=autogenerated1 /><ref name="galli2007">{{cite web|author=Peter Galli.|title=Vista Aiding Linux Desktop, Strategist Says|date=2007-08-08|publisher=Ziff Davis Enterprise|url=http://www.eweek.com/c/a/Linux-and-Open-Source/Vista-Aiding-Linux-Desktop-Strategist-Says/|work=eWEEK|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e66K354?url=http://www.eweek.com/c/a/Linux-and-Open-Source/Vista-Aiding-Linux-Desktop-Strategist-Says/|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="paul2007">{{cite web|author=Ryan Paul|title=Linux market share set to surpass Win 98, OS X still ahead of Vista|date=2007-09-03|publisher=Ars Technica|url=https://arstechnica.com/news.ars/post/20070903-linux-marketshare-set-to-surpass-windows-98.html|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e67FDE2?url=http://arstechnica.com/apple/2007/09/linux-marketshare-set-to-surpass-windows-98/|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="beer2007">{{cite web|author=Stan Beer.|title=Vista to play second fiddle to XP until 2009: Gartner|date=2007-01-23|publisher=iTWire|url=http://www.itwire.com.au/content/view/8842/53/|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e67ty3N?url=http://www.itwire.com/itwire-latest-news|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="applications2007">{{cite web |url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=2&qpmr=15&qpdt=1&qpct=3&qptimeframe=Y |title=Operating System Marketshare for Year 2007 |accessdate=2007-11-19 |date=2007-11-19 |work=Market Share |publisher=Net Applications |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lF5mLL?url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=2 |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref><ref name="xitimonitor2007">{{cite web|title=Vista slowly continues its growth; Linux more aggressive than Mac OS during the summer|date=2007-09-24|publisher=AT Internet/XiTi.com|url=http://www.xitimonitor.com/en-us/internet-users-equipment/operating-systems-august-2007/index-1-2-7-107.html|work=XiTiMonitor|accessdate=2007-11-19|deadlink=unknown-host|archiveurl=https://www.webcitation.org/5mq1EAckZ?url=http://www.xitimonitor.com/en-us/internet-users-equipment/operating-systems-august-2007/index-1-2-7-107.html|archivedate=2010-01-17|deadurl=yes}}</ref><ref name="globalstats2007">{{cite web|url=http://www.w3counter.com/globalstats.php|title=Global Web Stats|accessdate=2007-11-19|date=2007-11-10|work=W3Counter|publisher=Awio Web Services LLC|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lG2HQo?url=http://www.w3counter.com/globalstats.php|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref name="zeitgeist2004">{{cite web|url=http://www.google.com/press/zeitgeist/zeitgeist-jun04.html|title=June 2004 Zeitgeist|accessdate=2007-11-19|date=2004-08-12|work=Google Press Center|publisher=Google Inc.|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lGfJeG?url=http://www.google.com/press/zeitgeist/zeitgeist-jun04.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>. + Ushbu maqola operatsion tizimlar guruhi haqida; shu nomdagi OS yadrosi uchun Linux yadrosiga qarang. + Linux (i / ˈlɪneks / [ˈlɪneks] yoki [ˈlɪneks], Linux; ba'zi hollarda GNU / Linux) - Linux yadrosi asosida yaratilgan Unixga o'xshash operatsion tizimlar oilasi, shu jumladan GNU ning u yoki bu dasturlari yoki dasturlari to'plami. loyiha va, ehtimol, boshqa tarkibiy qismlar. Linux yadrosi singari, unga asoslangan tizimlar odatda bepul va ochiq kodli dasturiy ta'minotni ishlab chiqish modeli bo'yicha yaratiladi va tarqatiladi. Linux tizimlari asosan bepul tarqatiladi, turli xil tarqatish shaklida - o'rnatishga tayyor va texnik xizmat ko'rsatish va yangilash uchun qulay shaklda - hamda o'zlarining tizim va dastur komponentlariga ega bo'lib, ular ham bepul, balki, ehtimol mulkiy xususiyatlarga ega. -За счёт использования свободного программного обеспечения и привлечения волонтёров каждая из систем Linux обладает значительными программными возможностями, трудно реализуемыми в прочих моделях разработки: например, в 2008 году расчёты показывали, что для того, чтобы «с нуля» разработать систему, аналогичную [[Fedora]] 9, потребовалось бы затратить $10,8 млрд<ref>[http://www.opennet.ru/opennews/art.shtml?num=18532 OpenNews:][[Себестоимость]] типичного Linux дистрибутива составила 10 миллиардов долларов</ref>, а совокупная себестоимость только ядра Linux оценивалась в сумму более $1,4 млрд, притом только за 2008 год она увеличилась на $315 млн, совокупный труд оценён в размере 73 тыс. [[человеко-год|человеко-лет]]<ref>[http://www.technologyacademy.fi/blog/2012/04/19/laureates/ Technology Academy Finland — Stem cell pioneer and open source software engineer are 2012 Millennium Technology Prize laureates] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120420125103/http://www.technologyacademy.fi/blog/2012/04/19/laureates/ |date=2012-04-20 }}</ref>. + Tezkor ma'lumotlar: Birinchi nashr asosida ... + 1990-yillarning boshlarida yaratilgan yadro atrofida echimlar sifatida paydo bo'lgan, 2000-yillarning boshlaridan boshlab Linux tizimlari superkompyuterlar va serverlar uchun asosiy tizim bo'lib kelgan, ularning o'rnatilgan tizimlar va mobil qurilmalar uchun ishlatilishi kengaymoqda va tizimlar shaxsiy kompyuterlar uchun biroz keng tarqalmoqda. . -{{якорь|GNU+Linux}} -Семейство систем, включающих в качестве компонентов основные программы [[Проект GNU|проекта GNU]], такие как [[bash]], [[gcc]], [[glibc]], [[coreutils]], [[GNOME]] и ряд других, иногда идентифицируется как '''''GNU/Linux'''''. Так как традиционно большинство систем было именно таким, под «Linux» обычно подразумеваются именно они; притом существует [[спор об именовании GNU/Linux]]. Существует проект стандартизации внутренней структуры Linux-систем — [[Linux Standard Base]], часть документов которого зарегистрирована в качестве стандартов [[ISO]]; но далеко не все системы сертифицируются по нему, и в целом для Linux-систем не существует какой-либо общепризнанной стандартной комплектации или формальных условий включения в семейство. Однако есть ряд систем на базе ядра Linux, но не имеющих в основе зависимости от программ GNU, которые поэтому GNU/Linux не называют, в частности, таковы мобильные системы [[Android]] и [[FirefoxOS]]. -[[Файл:NewTux.svg|мини|120пкс|Пингвин [[Tux]]]] -Официальным [[логотип]]ом и [[талисман]]ом Linux является [[пингвин]] [[Tux]], созданный в 1996 году [[Юинг, Ларри|Ларри Юингом]]<ref>[http://archive.amaxskv.com/19/ История пингвина Tux] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110829065858/http://archive.amaxskv.com/19/ |date=2011-08-29 }}</ref>. Торговая марка «Linux» принадлежит создателю и основному разработчику ядра [[Торвальдс, Линус|Линусу Торвальдсу]]. При этом проект Linux в широком смысле не принадлежит какой-либо организации или частному лицу, вклад в его развитие и распространение осуществляют тысячи независимых разработчиков и компаний, одним из инструментов взаимодействия которых являются [[Группа пользователей Linux|группы пользователей Linux]]. Существует ряд некоммерческих объединений, ставящих основной целью развитие и продвижение Linux, наиболее крупное и влиятельное из них — основанный в 2007 году [[The Linux Foundation]]. Существует значительный рынок коммерческой технической поддержки Linux-систем, на котором с долей свыше 70 % (2017) доминирует корпорация [[Red Hat]] (поглощена [[IBM]] в 2019 году). -[[Файл:LinuxCon Europe Linus Torvalds 05.jpg|мини|[[Торвальдс, Линус|Линус Торвальдс]] — создатель и основной координатор проекта по разработке [[Ядро Linux|ядра Linux]]]] -[[Файл:Portrait - Denmark DTU 2007-3-31.jpg|мини|[[Столлман, Ричард Мэттью|Ричард Столлман]] — основатель проекта [[GNU]]]] + Bepul dasturiy ta'minotdan foydalanish va ko'ngillilarni jalb qilish orqali Linux tizimlarining har biri muhim dasturiy ta'minot qobiliyatiga ega bo'lib, ularni boshqa ishlab chiqish modellarida amalga oshirish qiyin: masalan, 2008 yilda hisob-kitoblar Fedora 9 ga o'xshash tizimni ishlab chiqish uchun ko'rsatdi "noldan" 10,8 milliard dollar sarf qilar edi va faqatgina Linux yadrosining umumiy qiymati 1,4 milliard dollardan oshiqroq baholandi, bundan tashqari, faqat 2008 yilda u 315 million dollarga oshdi, jami ishchi kuchi 73 ming odamni tashkil etadi - yil. + + GNU Loyihasining asosiy dasturlarini, masalan, bash, gcc, glibc, coreutils, GNOME va boshqalarni o'z ichiga olgan tizimlar oilasi ba'zan GNU / Linux sifatida aniqlanadi. An'anaviy ravishda ko'pchilik tizimlar shunday bo'lganligi sababli, "Linux" odatda ularga tegishli; GNU / Linux nomlanishi to'g'risida ham tortishuvlar mavjud. Linux tizimlarining ichki tuzilishini standartlashtirish bo'yicha loyiha mavjud - Linux Standard Base, uning bir qismi ISO standartlari sifatida ro'yxatdan o'tgan; ammo barcha tizimlar unga muvofiq sertifikatlanmagan va umuman Linux tizimlari uchun oilada qo'shilish uchun umumiy qabul qilingan standart konfiguratsiya yoki rasmiy shartlar mavjud emas. Biroq, Linux yadrosiga asoslangan bir qator tizimlar mavjud, ammo GNU dasturlariga bog'liqlikka asoslangan emas, shuning uchun ular GNU / Linux nomlarini bermaydilar, xususan, Android va FirefoxOS mobil tizimlari. + + + Pingvin Tux + Rasmiy Linux logotipi va maskoti 1996 yilda Larri Eving tomonidan yaratilgan Tux Penguinidir. Linux savdo belgisi yadro yaratuvchisi va asosiy ishlab chiquvchisi Linus Torvaldsga tegishli. Shu bilan birga, Linux loyihasi keng ma'noda biron bir tashkilotga yoki shaxsga tegishli emas; minglab mustaqil ishlab chiquvchilar va kompaniyalar uning rivojlanishi va tarqatilishiga o'z hissalarini qo'shmoqdalar, bu o'zaro ta'sir vositalaridan biri Linux foydalanuvchilari guruhlari. Linuxni rivojlantirish va targ'ib qilishning asosiy maqsadi bo'lgan bir qator notijorat uyushmalar mavjud, ularning eng yirik va eng ta'sirchanlari bu 2007 yilda tashkil etilgan Linux Foundation. Red Hat (2019 yilda IBM tomonidan sotib olingan) 70% dan ortiq ulushga ega bo'lgan tijorat Linux texnik ko'magi uchun muhim bozor mavjud (2017). + + + Linus Torvalds - Linux yadrosi loyihasini yaratuvchisi va bosh koordinatori + + Richard Stallman - GNU loyihasining asoschisi + Dastlabki tarix + 1991 yilda Xelsinki universitetida o'qiyotganida Linus Torvalds operatsion tizimlarga qiziqib qoldi va MINIX litsenziyasidan hafsalasi pir bo'ldi, chunki uni faqat ta'lim maqsadida ishlatishni chekladi (tijorat maqsadlarida foydalanish bundan mustasno), natijada u ishlay boshladi. oxir-oqibat Linuxga aylangan o'z operatsion tizimida ... + + Torvalds MINIX-da Linux yadrosini ishlab chiqishni boshladi va unga bir qator dasturlarni joylashtirdi. Keyinchalik, Linux ma'lum bir etuklikka erishgach, Linuxni o'zi asosida rivojlanishni davom ettirish mumkin bo'ldi. Tez orada GNU dasturlari MINIX dasturlarini almashtirdi, chunki erkin foydalanish mumkin bo'lgan GNU kodi yosh operatsion tizimda foydalanish uchun qulayroq edi (GNU GPL bo'yicha litsenziyalangan manba kodi, agar ular bir xil yoki mos litsenziya ostida chiqarilgan bo'lsa, boshqa loyihalarda ham foydalanish mumkin., Linuxni tijorat maqsadlarida foydalanish uchun Torvalds o'zining asl GNU GPL litsenziyasidan ko'chib o'tishni boshladi). Ishlab chiquvchilar GNU komponentlarini Linux bilan to'liq birlashtirib, to'liq ishlaydigan va bepul operatsion tizim (Linux) yaratish uchun ish olib bordilar. + + Model + Linux tizimlari 1970 va 1980 yillarda Unixda yaratilgan modulli printsiplar, standartlar va konventsiyalar yordamida amalga oshiriladi. Bunday tizimda jarayonlar, tarmoq funktsiyalari, tashqi qurilmalar va fayl tizimiga kirishni boshqaradigan monolit yadro ishlatiladi. Qurilma drayverlari to'g'ridan-to'g'ri yadroga birlashtirilgan yoki ish vaqtida yuklangan modul sifatida qo'shilgan. + + Shaxsiy dasturlar yadro bilan o'zaro aloqada bo'lib, yuqori darajadagi tizim funktsiyalarini ta'minlaydi. Masalan, GNU maxsus komponentlari ko'pgina Linux tizimlarining muhim qismidir, shu jumladan C kutubxonasining eng keng tarqalgan dasturlari, operatsion tizimning mashhur qobiqlari va operatsion tizimning ko'plab asosiy vazifalarini bajaradigan boshqa ko'plab Unix vositalari. + + Ko'pgina Linux tizimlarida grafik foydalanuvchi interfeysi (yoki GUI) X oyna tizimining yuqori qismida qurilgan. + + Foydalanuvchi interfeysi + Linux tizimlarida foydalanuvchilar buyruq satri interfeysi (CLI), grafik foydalanuvchi interfeysi (GUI) yoki o'rnatilgan tizimlar holatida tegishli apparatni boshqarish vositalari orqali ishlaydi. Ish stoli tizimlari odatda buyruq satri terminal emulyatori oynasi yoki alohida virtual konsol orqali mavjud bo'lgan grafik foydalanuvchi interfeysiga ega. Past darajadagi Linux komponentlarining aksariyati, shu jumladan GNU maxsus komponentlari faqat buyruq satridan foydalanadi. Buyruqning satri, ayniqsa takrorlanadigan yoki kechiktirilgan vazifalarni avtomatlashtirish uchun juda mos keladi va juda oddiy protsesslararo aloqa mexanizmini ta'minlaydi. Linux ish stolidan buyruq satriga kirish uchun ko'pincha grafik terminal emulyatori dasturi ishlatiladi. + + Serverlar uchun maxsus mo'ljallangan tarqatmalar buyruq satrini yagona interfeys sifatida ishlatishi mumkin. Ish stolida eng mashhur foydalanuvchi interfeyslari KDE Plasma Desktop, GNOME va Xfce ish stoli muhiti hisoblanadi, ammo boshqa bir qator foydalanuvchi interfeyslari ham mavjud. Eng mashhur foydalanuvchi interfeyslari tarmoqning shaffofligini ta'minlaydigan va bitta kompyuterda ishlaydigan grafik dasturlarning foydalanuvchi ular bilan o'zaro aloqada bo'lishi mumkin bo'lgan boshqa kompyuterda paydo bo'lishiga imkon beruvchi X Window tizimiga asoslangan. + + FVWM, Enlightenment va Window Maker - bu oddiy X Window System oyna menejerlari, bu ish stoli muhitini minimal funktsiyalar bilan ta'minlaydi. Oyna menejeri individual dastur oynalarining joylashishi va ko'rinishini boshqarish vositalarini taqdim etadi va X Window tizimi bilan o'zaro aloqada bo'ladi. Ish stoli muhiti standart o'rnatishning bir qismi sifatida oyna menejerlarini o'z ichiga oladi: 2011 yildan beri GNOME uchun Mutter, 2000 yildan beri KDE uchun KWin, 1998 yildan beri Xfce uchun Xfwm, garchi foydalanuvchi xohlasa boshqa oyna menejerini tanlashi mumkin. + + Amalga oshirish + Linux x86, x86-64, PowerPC, ARM, Alpha AXP, SPARC, Motorola 680x0, SuperH, IBM System / 390, MIPS, PA-RISC, AXIS CRIS, Renesas M32R, Atmel AVR32, kabi turli xil arxitekturalarning ko'plab protsessorlarida ishlaydi. Renesas H8 / 300, NEC V850, Tensilica Xtensa, Elbrus va boshqalar. + + Windows yoki macOS kabi tijorat tizimlaridan farqli o'laroq, Linuxda geografik rivojlanish markazi mavjud emas. Ushbu tizimga egalik qiluvchi tashkilot ham yo'q. Linux minglab loyihalarning natijasidir. Ushbu loyihalarning ba'zilari markazlashtirilgan, ba'zilari firmalarda to'plangan. Ko'pgina loyihalar butun dunyo bo'ylab faqat yozishmalar bilan tanish bo'lgan xakerlarni birlashtiradi. Har kim o'z loyihasini yaratishi yoki mavjud loyihaga qo'shilishi mumkin va agar muvaffaqiyatli bo'lsa, ish natijalari millionlab foydalanuvchilarga ma'lum bo'ladi. Foydalanuvchilar bepul dasturiy ta'minotni sinovdan o'tkazishda ishtirok etadilar, ishlab chiquvchilar bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa qiladilar, bu ularga xatolarni tezda topish va ularni tuzatish va yangi xususiyatlarni amalga oshirish imkonini beradi. + + + UNIX tizimlarining rivojlanish tarixi. Linux UNIX-ga mos keladi, lekin o'zining manba kodiga asoslangan + Boshqa tomondan, ochiq manba Linux uchun yopiq tizimlarni ishlab chiqish xarajatlarini sezilarli darajada pasaytiradi va foydalanuvchi uchun echim narxini pasaytirishga imkon beradi, natijada Linux ko'pincha Oracle Database, DB2 kabi mahsulotlar uchun tavsiya etilgan platformaga aylandi. , Informix, Adaptive Server Enterprise, SAP R / 3, Domino. + + Linux dasturlash + GNU Compiler Collection (GCC) ko'pgina Linux tizimlari uchun standart kompilyatorlar oilasidir. Bundan tashqari, GCC C, C ++, Java uchun oldingi qismni taqdim etadi. Aksariyat tarqatmalar Bash, Perl, Python va boshqa skript tillari uchun o'rnatilgan tarjimonlarni o'z ichiga oladi. + + Bir qator rivojlanish muhiti (IDE) mavjud: KDevelop, Eclipse, NetBeans, Lazarus, IntelliJ IDEA, Code :: Blocks va boshqalar; Emacs va Vim kabi an'anaviy matn muharrirlari ham mavjud. + + Qt va GTK + grafik foydalanuvchi interfeyslarini yaratish uchun ikkita keng tarqalgan ingl. + + Ilova + 2011 yil aprel oyida Linux yadrosiga asoslangan operatsion tizimlar oilasi World Wide Web (shu jumladan, mobil telefonlar) mijozlari orasida dunyoda to'rtinchi o'rinda turadi. Turli manbalarga ko'ra, ularning mashhurligi 1,5 dan 5% gacha. Linux veb-serverlar bozorining 32% ulushiga ega (64,1% Unix ro'yxatiga kiritilgan). Linux dunyoning barcha Top500 superkompyuterlarida qo'llaniladi. + + 2010-yillarning o'rtalariga kelib, Linux tizimlari server bozorlarida etakchilik qilmoqda (60%), korporativ va korporativ ma'lumotlar markazlarida ustunlik qiladi (Linux Foundation ma'lumotlariga ko'ra), ichki bozorning yarmini tashkil qiladi, netbuklar bozorida sezilarli ulushga ega (32). 2009 yilda%). Shaxsiy kompyuterlar bozorida Linux doimiy ravishda uchinchi o'rinni egallaydi (turli manbalarga ko'ra, 1% dan 5% gacha). Goldman Sachs tadqiqotiga ko'ra, umuman olganda, Linux elektron qurilmalarning 42 foiz bozor ulushiga ega. + + DigitalOcean kabi bulutli xizmatlar Linux-ning har xil turlari uchun maxsus serverlarini taqdim etadi: Ubuntu, Debian, FreeBSD, centOS. + + Serverlar, ish stantsiyalari va superkompyuterlar + Linux distributivlari uzoq vaqtdan beri server operatsion tizimlari sifatida ishlatilib kelinmoqda va ushbu bozorda katta ulushga ega; 2014 yil fevral oyidagi Netcraft ma'lumotlariga ko'ra, eng ishonchli Internet-xosting kompaniyalarining ettitasi veb-serverlarida Linux-dan foydalanadi. + + Linux - bu LAMP server dasturiy ta'minot to'plamining (Linux, Apache, MariaDB / MySQL, Perl / PHP / Python) asosiy komponenti bo'lib, veb-ishlab chiquvchilar orasida mashhurlikka erishdi va eng keng tarqalgan veb-saytlarni joylashtirish platformalaridan biriga aylandi. + + Portativlik qulayligi va qisman narx tufayli Linux asosiy kompyuterlarda tobora ommalashib bormoqda, chunki 2009 yil oxiridan boshlab IBM (asosiy meynfreym ishlab chiqaruvchisi) mframe liniyasiga faqat z / Linux-ni qo'llab-quvvatlaydigan bir qator tizimlarni qo'shdi. + + Linux dağıtımları superkompyuterlarning operatsion tizimi sifatida ham keng qo'llaniladi: 2015 yil noyabr holatiga ko'ra, 500 ta eng kuchli kompyuterlarning 98,8% Linuxning turli xil variantlarini ishlatgan. Eng qudratli zamonaviy superkompyuter - Summit operatsion tizimi Red Hat Enterprise Linux hisoblanadi. + + O'yin pristavkalari + 2013 yil 9-yanvar kuni Valve studiyada ishlab chiqarilgan Steam Machine PC konsolida Linux-ga asoslangan SteamOS-ni ishga tushirishini e'lon qildi. Linux dağıtımlarını ba'zi o'yin konsollarına o'rnatish mumkin (masalan, Sony PlayStation 2, Sony PlayStation 3, Sony PlayStation 4, XBOX 360). + + O'rnatilgan tizimlar + Ochiq manba tufayli Linux ko'plab apparat arxitekturalariga to'g'ridan-to'g'ri apparat ishlab chiqaruvchilari yoki bunday uskunalar uchun dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchilari tomonidan ko'chiriladi, bu esa Linux Embedded-ni cheklangan xotira resurslari bo'lgan disksiz mikroprotsessor platformalarida o'rnatilgan dasturlar uchun kuchli platforma qiladi, bu avtomatlashtirish tizimlarida, tarmoq protsessorlar bilan jihozlangan maishiy texnika jihozlari modullari, shu jumladan "narsalar Internet" va "aqlli uy" kontseptsiyasi doirasida birlashtirilgan qurilmalar. + + O'rnatilgan Linux maqsadli platformasining resurslari cheklanganligi sababli, maqsadli platformada dastur ishlab chiqish vositalarini o'rnatish umuman mumkin emas. Shuning uchun o'zaro faoliyat Linux dasturlari ishlab chiqiladi, bu erda Linux o'rnatilgan dasturlarni ishlab chiqarish vositalari ish stoli kompyuterda, odatda Ubuntu yoki Debian operatsion tizimida o'rnatiladi. O'zaro ishlab chiqish vositalari yordamida dastur kodini o'zaro kompilyatsiya qilish va dasturni masofadan disk raskadrovka qilish amalga oshiriladi, unda kompilyatsiya qilingan dastur maqsadli platformada ishga tushiriladi va kodlarni tahlil qilish o'rnatilgan dastur ishlab chiqish dasturi yordamida amalga oshiriladi. ish stoli kompyuter. + + Davlat idoralarida qo'llash + Linux turli xil hukumat va mahalliy hukumatlar tomonidan mashhur: Braziliya federal hukumati Linuxni qo'llab-quvvatlashi bilan mashhur. Hindistonning Kerala shtati hukumati shtatdagi barcha maktablarni Linuxdan foydalanishga o'tkazish to'g'risida ko'rsatma chiqardi. Texnologik mustaqillikni ta'minlash uchun Xitoy o'zining Loongson protsessorlarida faqat Linuxdan foydalanadi. Ispaniyaning bir nechta mintaqalari o'zlarining Linux tarqatishlarini ishlab chiqdilar, ular ta'lim va davlat boshqaruvida qo'llaniladi, masalan Extremadura shahridagi gnuLinEx va Andalusiyada Guadalinex. Portugaliya, shuningdek, Magalhães netbuki va hukumatning elektron ta'lim dasturi uchun mo'ljallangan Caixa Mágica o'z distribyutorligini boshqaradi. Frantsiya va Germaniya Linuxdan foydalanishni kengaytirish uchun bir qator choralarni ko'rmoqda. + + Rossiya Mudofaa vazirligining buyrug'i bilan Linux MSVS tarqatish to'plami ishlab chiqildi, u 2002 yilda asosiy maqsadli platformaga aylandi. 2013 yilda Mudofaa vazirligi etkazib berishni qabul qildi va Astra Linux operatsion tizimini asta-sekin joriy qila boshladi va vaqt o'tishi bilan bo'limning barcha ofis kompyuterlari va aloqa vositalarini uning nazorati ostida ishlashga o'tkazish rejalashtirilmoqda. Federal sud ijro etuvchi xizmati tizimida Goslinux taqsimotidan ham keng foydalanish mavjud. + + Qrim Respublikasidagi Astra Linux Special Edition operatsion tizimi asosida FIS FRDO loyihasining eng yirik mintaqaviy segmenti ("Ta'lim va (yoki) malaka, o'quv hujjatlari to'g'risidagi ma'lumotlarning federal reestri" federal axborot tizimi) yaratildi. , unga 353 ta ta'lim muassasalari respublikalar bog'langan. + + Linux tarqatish + Asosiy maqola: Linux tarqatish ro'yxati + + Linux tarqatmalarini ishlab chiqish + Linuxni o'rnatadigan foydalanuvchilarning aksariyati nafaqat dasturlar to'plamini o'z ichiga olgan, balki paketlarni o'rnatish, boshqarish va yangilash, sozlash va qo'llab-quvvatlash uchun yagona tizimlar bilan birlashtirilgan bir qator texnik xizmat vazifalarini hal qiladigan tarqatmalardan foydalanadilar. + + Dunyoda eng keng tarqalgan tarqatmalar (2017): Linux Mint, Ubuntu, Debian, Mageia, Fedora, OpenSUSE, ArchLinux, CentOS, PCLinuxOS, Slackware, Gentoo. Ko'pgina tarqatmalar bir-biri bilan bog'liq bo'lib, ular ozmi-ko'pi mos keladi, xususan, Ubuntu Debian-ga asoslangan va Mint tarqatish ham Ubuntu-ga, ham Debian-ga (LMDE) asoslangan va ular bilan to'liq mos keladi, shuningdek qo'shimcha dasturlarni ham o'z ichiga oladi standart Java, Adobe Flash va boshqa ba'zi bir xususiy komponentlarni qo'llab-quvvatlaydi va CentOS tijorat Red Hat Enterprise Linux tarqatish to'plamining manba kodiga asoslangan (faqat pullik obunachilar uchun ikkilik yig'ilishda mavjud) va shu bilan birga to'liq ikkilik mos keladi u. + + Ko'rsatilgan tarqatishlarning aksariyati OS optik diskdan yoki flesh-diskdan o'rnatilmasdan ishga tushirilganda LiveCD-ning chiqarilish shakli bilan tavsiflanadi. Ushbu holatdan siz tizimni statsionar holatga keltirishingiz yoki kompyuter o'chirilgunga qadar shu tarzda ishlashingiz mumkin - bu maqsadlar uchun alohida "mobil" tarqatmalar mavjud bo'lib, ulardan eng mashhurlari Knoppix hisoblanadi. Puppy Linux tarqatish eski va unchalik kuchli bo'lmagan kompyuterlar uchun maxsus ishlab chiqilgan. + + Distribyutorlarning alohida klassi - komponentlarning hammasini yoki bir qismini manba kodlaridan o'z-o'zidan yig'ishni nazarda tutadigan, Linux qurilmalari haqida ma'lumot olishga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan, ular orasida - LFS, Gentoo, CRUX. + + Shuningdek, mintaqaviy xususiyatlarga ega tarqatmalar mavjud, masalan, Rossiyada ROSA, ALT Linux, ASPLinux (2011 yilda yopilgan), NauLinux, Calculate Linux, Runtu, Rosinka, RED OS, Astra Linux asosan mahalliy ishlab chiqaruvchilarga mo'ljallangan. bozor. Germaniyada LiMux - "Myunxen Linux" davlat mintaqaviy tarqatish to'plami mavjud edi. + + Ish stoli operatsion tizimining roliga mos keladi + Linux ilgari ish stoli kompyuterlarda noqulayligi uchun tanqid qilingan, xususan, mashhur dasturlarning to'liq versiyalari yo'qligi (ayniqsa, ofis to'plamlari) va apparatni qo'llab-quvvatlash bilan bog'liq muammolar, chunki ular odatda noutbuk foydalanuvchilari uchun jiddiy muammo tug'dirdi, chunki ular odatda juda ko'p xususiy komponentlardan foydalaning. Также проблемой являлась сложность изучения в Linux того, что выходит за рамки повседневного использования, и трудности в настройке оборудования. Более того, Linux обвиняли в «неидеальности» для многих опытных пользователей. + + Новые дистрибутивы Linux целенаправленно сконцентрировались на этом вопросе и значительно улучшили положение Linux среди настольных операционных систем: + Linux быстро приобрёл популярность среди малого бизнеса и домашних пользователей. В этом огромная заслуга Gutsy Gibbon (кодовое название Ubuntu 7.10 фирмы Canonical). Наряду с такими дистрибутивами, как Linspire, Mint, Xandros, OpenSUSE и gOS, Ubuntu (вместе с родственными ему Kubuntu, Edubuntu и Xubuntu) сгладил большинство острых углов Linux и отшлифовал для применения в настольных системах. Без сомнения, Gutsy Gibbon — самый стабильный, полный и дружелюбный дистрибутив Linux на сегодня. Установить и настроить его теперь проще, чем Windows. + + — The Economist, декабрь 2007 + Рабочее окружение дистрибутивов Linux не сложнее, чем Windows и OS X. Современные десктоп-ориентированные дистрибутивы имеют графический инсталлятор, предоставляющий возможность автоматической разметки диска, устанавливающий готовую к эксплуатации операционную систему, снабжённую интернет-браузером, музыкальным и видео проигрывателями, офисным пакетом, просмотрщиком документов различных форматов и т. д; также присутствует механизм (программа), облегчающий установку проприетарных драйверов оборудования. На данный момент можно совсем обходиться без терминала, что и делают многие пользователи, а для остальных пользователей «использование терминала» в большинстве случаев сводится к копированию команды из готовой пошаговой инструкции при помощи мышки, а не изучению множества команд. Степень поддержки оборудования очень высока, зачастую выше, чем у последних версий Microsoft Windows, страдающих от отсутствия драйверов для оборудования, снятого с производства до выхода Windows 7, однако имеются проблемы со свежим железом. + + Критическая кампания + Microsoft пыталась критиковать Linux, развернув обширную маркетинговую кампанию «Get the Facts», утверждая о большей надёжности и защищённости своего семейства операционных систем. Корпорация опубликовала различные исследования-кейсы, однако их достоверность ставится под сомнение различными авторами, заявляющими о фальсификации этих сравнений со стороны Microsoft. + + В частности, при сравнении количества уязвимостей, Microsoft приводила данные об уязвимостях во множестве программных продуктов, в том числе пользовательского уровня, поставляемых в составе некоторых дистрибутивов Linux, при этом сравнивая это количество с уязвимостями лишь самой операционной системы Windows, которая сама по себе не имеет такого количества приложений, и, разумеется, никогда не используется в подобном «голом» виде. + + При сравнении стоимости владения Майкрософт ссылается на цены поддержки Red Hat Linux серверных решений, приводя в качестве примера самую дорогую подписку (Premium Subscription, круглосуточная поддержка по телефону или через веб-интерфейс). Кроме того, при сравнении используется неодинаковое аппаратное обеспечение — дешёвое для Windows и дорогое для Linux. + + Эта и подобная критика кампании «Get the Facts» заставила Microsoft официально свернуть её и перейти к скрытым формам агитации. + + Примечания + Литература + Ссылки + ОБ ЭТОЙ СТАТЬЕ + Просмотр истории изменений + many=Обновлено 2 дней назад + Страница обсуждения + Обсудить улучшения этой статьи + ПОДРОБНЕЕ + История Linux + Linspire + Linspire — операционная система, коммерческий дистрибутив Linux, основанный на Debian Linux, а позднее на Ubuntu Linux. Распространялась компанией Linspire. Проект фокусировался на простоте в использовании среднестатистическим пользователем компьютера и улучшенной совместимостью с Microsoft Windows. Название Linspire состоит из слов «Linux» и «англ. inspire» — вдохновлять, воодушевлять. + Extensible Firmware Interface + Extensible Firmware Interface — интерфейс между операционной системой и микропрограммами, управляющими низкоуровневыми функциями оборудования, его основное предназначение: корректно инициализировать оборудование при включении системы и передать управление загрузчику операционной системы. EFI предназначен для замены BIOS — интерфейса, который традиционно используется всеми IBM PC-совместимыми персональными компьютерами. Первая спецификация EFI была разработана Intel, позднее от первого названия отказались и последняя версия стандарта носит название Unified Extensible Firmware Interface. В настоящее время разработкой UEFI занимается Unified EFI Forum. + Содержимое доступно по лицензии CC BY-SA 3.0 + Просмотреть статью в браузере == Ранняя история == '
Новый размер страницы ($1) (new_size)
78303
Старый размер страницы ($1) (old_size)
65069
Изменение размера в правке ($1) (edit_delta)
13234
Добавленные в правке строки ($1) (added_lines)
[ 0 => 'Linux', 1 => ' Linux yadrosiga asoslangan operatsion tizimlar, shu jumladan GNU / Linux va Android', 2 => ' Ushbu maqola operatsion tizimlar guruhi haqida; shu nomdagi OS yadrosi uchun Linux yadrosiga qarang.', 3 => ' Linux (i / ˈlɪneks / [ˈlɪneks] yoki [ˈlɪneks], Linux; ba'zi hollarda GNU / Linux) - Linux yadrosi asosida yaratilgan Unixga o'xshash operatsion tizimlar oilasi, shu jumladan GNU ning u yoki bu dasturlari yoki dasturlari to'plami. loyiha va, ehtimol, boshqa tarkibiy qismlar. Linux yadrosi singari, unga asoslangan tizimlar odatda bepul va ochiq kodli dasturiy ta'minotni ishlab chiqish modeli bo'yicha yaratiladi va tarqatiladi. Linux tizimlari asosan bepul tarqatiladi, turli xil tarqatish shaklida - o'rnatishga tayyor va texnik xizmat ko'rsatish va yangilash uchun qulay shaklda - hamda o'zlarining tizim va dastur komponentlariga ega bo'lib, ular ham bepul, balki, ehtimol mulkiy xususiyatlarga ega.', 4 => ' Tezkor ma'lumotlar: Birinchi nashr asosida ...', 5 => ' 1990-yillarning boshlarida yaratilgan yadro atrofida echimlar sifatida paydo bo'lgan, 2000-yillarning boshlaridan boshlab Linux tizimlari superkompyuterlar va serverlar uchun asosiy tizim bo'lib kelgan, ularning o'rnatilgan tizimlar va mobil qurilmalar uchun ishlatilishi kengaymoqda va tizimlar shaxsiy kompyuterlar uchun biroz keng tarqalmoqda. .', 6 => ' Bepul dasturiy ta'minotdan foydalanish va ko'ngillilarni jalb qilish orqali Linux tizimlarining har biri muhim dasturiy ta'minot qobiliyatiga ega bo'lib, ularni boshqa ishlab chiqish modellarida amalga oshirish qiyin: masalan, 2008 yilda hisob-kitoblar Fedora 9 ga o'xshash tizimni ishlab chiqish uchun ko'rsatdi "noldan" 10,8 milliard dollar sarf qilar edi va faqatgina Linux yadrosining umumiy qiymati 1,4 milliard dollardan oshiqroq baholandi, bundan tashqari, faqat 2008 yilda u 315 million dollarga oshdi, jami ishchi kuchi 73 ming odamni tashkil etadi - yil.', 7 => '', 8 => ' GNU Loyihasining asosiy dasturlarini, masalan, bash, gcc, glibc, coreutils, GNOME va boshqalarni o'z ichiga olgan tizimlar oilasi ba'zan GNU / Linux sifatida aniqlanadi. An'anaviy ravishda ko'pchilik tizimlar shunday bo'lganligi sababli, "Linux" odatda ularga tegishli; GNU / Linux nomlanishi to'g'risida ham tortishuvlar mavjud. Linux tizimlarining ichki tuzilishini standartlashtirish bo'yicha loyiha mavjud - Linux Standard Base, uning bir qismi ISO standartlari sifatida ro'yxatdan o'tgan; ammo barcha tizimlar unga muvofiq sertifikatlanmagan va umuman Linux tizimlari uchun oilada qo'shilish uchun umumiy qabul qilingan standart konfiguratsiya yoki rasmiy shartlar mavjud emas. Biroq, Linux yadrosiga asoslangan bir qator tizimlar mavjud, ammo GNU dasturlariga bog'liqlikka asoslangan emas, shuning uchun ular GNU / Linux nomlarini bermaydilar, xususan, Android va FirefoxOS mobil tizimlari.', 9 => '', 10 => '', 11 => ' Pingvin Tux', 12 => ' Rasmiy Linux logotipi va maskoti 1996 yilda Larri Eving tomonidan yaratilgan Tux Penguinidir. Linux savdo belgisi yadro yaratuvchisi va asosiy ishlab chiquvchisi Linus Torvaldsga tegishli. Shu bilan birga, Linux loyihasi keng ma'noda biron bir tashkilotga yoki shaxsga tegishli emas; minglab mustaqil ishlab chiquvchilar va kompaniyalar uning rivojlanishi va tarqatilishiga o'z hissalarini qo'shmoqdalar, bu o'zaro ta'sir vositalaridan biri Linux foydalanuvchilari guruhlari. Linuxni rivojlantirish va targ'ib qilishning asosiy maqsadi bo'lgan bir qator notijorat uyushmalar mavjud, ularning eng yirik va eng ta'sirchanlari bu 2007 yilda tashkil etilgan Linux Foundation. Red Hat (2019 yilda IBM tomonidan sotib olingan) 70% dan ortiq ulushga ega bo'lgan tijorat Linux texnik ko'magi uchun muhim bozor mavjud (2017).', 13 => '', 14 => '', 15 => ' Linus Torvalds - Linux yadrosi loyihasini yaratuvchisi va bosh koordinatori', 16 => '', 17 => ' Richard Stallman - GNU loyihasining asoschisi', 18 => ' Dastlabki tarix', 19 => ' 1991 yilda Xelsinki universitetida o'qiyotganida Linus Torvalds operatsion tizimlarga qiziqib qoldi va MINIX litsenziyasidan hafsalasi pir bo'ldi, chunki uni faqat ta'lim maqsadida ishlatishni chekladi (tijorat maqsadlarida foydalanish bundan mustasno), natijada u ishlay boshladi. oxir-oqibat Linuxga aylangan o'z operatsion tizimida ...', 20 => '', 21 => ' Torvalds MINIX-da Linux yadrosini ishlab chiqishni boshladi va unga bir qator dasturlarni joylashtirdi. Keyinchalik, Linux ma'lum bir etuklikka erishgach, Linuxni o'zi asosida rivojlanishni davom ettirish mumkin bo'ldi. Tez orada GNU dasturlari MINIX dasturlarini almashtirdi, chunki erkin foydalanish mumkin bo'lgan GNU kodi yosh operatsion tizimda foydalanish uchun qulayroq edi (GNU GPL bo'yicha litsenziyalangan manba kodi, agar ular bir xil yoki mos litsenziya ostida chiqarilgan bo'lsa, boshqa loyihalarda ham foydalanish mumkin., Linuxni tijorat maqsadlarida foydalanish uchun Torvalds o'zining asl GNU GPL litsenziyasidan ko'chib o'tishni boshladi). Ishlab chiquvchilar GNU komponentlarini Linux bilan to'liq birlashtirib, to'liq ishlaydigan va bepul operatsion tizim (Linux) yaratish uchun ish olib bordilar.', 22 => '', 23 => ' Model', 24 => ' Linux tizimlari 1970 va 1980 yillarda Unixda yaratilgan modulli printsiplar, standartlar va konventsiyalar yordamida amalga oshiriladi. Bunday tizimda jarayonlar, tarmoq funktsiyalari, tashqi qurilmalar va fayl tizimiga kirishni boshqaradigan monolit yadro ishlatiladi. Qurilma drayverlari to'g'ridan-to'g'ri yadroga birlashtirilgan yoki ish vaqtida yuklangan modul sifatida qo'shilgan.', 25 => '', 26 => ' Shaxsiy dasturlar yadro bilan o'zaro aloqada bo'lib, yuqori darajadagi tizim funktsiyalarini ta'minlaydi. Masalan, GNU maxsus komponentlari ko'pgina Linux tizimlarining muhim qismidir, shu jumladan C kutubxonasining eng keng tarqalgan dasturlari, operatsion tizimning mashhur qobiqlari va operatsion tizimning ko'plab asosiy vazifalarini bajaradigan boshqa ko'plab Unix vositalari.', 27 => '', 28 => ' Ko'pgina Linux tizimlarida grafik foydalanuvchi interfeysi (yoki GUI) X oyna tizimining yuqori qismida qurilgan.', 29 => '', 30 => ' Foydalanuvchi interfeysi', 31 => ' Linux tizimlarida foydalanuvchilar buyruq satri interfeysi (CLI), grafik foydalanuvchi interfeysi (GUI) yoki o'rnatilgan tizimlar holatida tegishli apparatni boshqarish vositalari orqali ishlaydi. Ish stoli tizimlari odatda buyruq satri terminal emulyatori oynasi yoki alohida virtual konsol orqali mavjud bo'lgan grafik foydalanuvchi interfeysiga ega. Past darajadagi Linux komponentlarining aksariyati, shu jumladan GNU maxsus komponentlari faqat buyruq satridan foydalanadi. Buyruqning satri, ayniqsa takrorlanadigan yoki kechiktirilgan vazifalarni avtomatlashtirish uchun juda mos keladi va juda oddiy protsesslararo aloqa mexanizmini ta'minlaydi. Linux ish stolidan buyruq satriga kirish uchun ko'pincha grafik terminal emulyatori dasturi ishlatiladi.', 32 => '', 33 => ' Serverlar uchun maxsus mo'ljallangan tarqatmalar buyruq satrini yagona interfeys sifatida ishlatishi mumkin. Ish stolida eng mashhur foydalanuvchi interfeyslari KDE Plasma Desktop, GNOME va Xfce ish stoli muhiti hisoblanadi, ammo boshqa bir qator foydalanuvchi interfeyslari ham mavjud. Eng mashhur foydalanuvchi interfeyslari tarmoqning shaffofligini ta'minlaydigan va bitta kompyuterda ishlaydigan grafik dasturlarning foydalanuvchi ular bilan o'zaro aloqada bo'lishi mumkin bo'lgan boshqa kompyuterda paydo bo'lishiga imkon beruvchi X Window tizimiga asoslangan.', 34 => '', 35 => ' FVWM, Enlightenment va Window Maker - bu oddiy X Window System oyna menejerlari, bu ish stoli muhitini minimal funktsiyalar bilan ta'minlaydi. Oyna menejeri individual dastur oynalarining joylashishi va ko'rinishini boshqarish vositalarini taqdim etadi va X Window tizimi bilan o'zaro aloqada bo'ladi. Ish stoli muhiti standart o'rnatishning bir qismi sifatida oyna menejerlarini o'z ichiga oladi: 2011 yildan beri GNOME uchun Mutter, 2000 yildan beri KDE uchun KWin, 1998 yildan beri Xfce uchun Xfwm, garchi foydalanuvchi xohlasa boshqa oyna menejerini tanlashi mumkin.', 36 => '', 37 => ' Amalga oshirish', 38 => ' Linux x86, x86-64, PowerPC, ARM, Alpha AXP, SPARC, Motorola 680x0, SuperH, IBM System / 390, MIPS, PA-RISC, AXIS CRIS, Renesas M32R, Atmel AVR32, kabi turli xil arxitekturalarning ko'plab protsessorlarida ishlaydi. Renesas H8 / 300, NEC V850, Tensilica Xtensa, Elbrus va boshqalar.', 39 => '', 40 => ' Windows yoki macOS kabi tijorat tizimlaridan farqli o'laroq, Linuxda geografik rivojlanish markazi mavjud emas. Ushbu tizimga egalik qiluvchi tashkilot ham yo'q. Linux minglab loyihalarning natijasidir. Ushbu loyihalarning ba'zilari markazlashtirilgan, ba'zilari firmalarda to'plangan. Ko'pgina loyihalar butun dunyo bo'ylab faqat yozishmalar bilan tanish bo'lgan xakerlarni birlashtiradi. Har kim o'z loyihasini yaratishi yoki mavjud loyihaga qo'shilishi mumkin va agar muvaffaqiyatli bo'lsa, ish natijalari millionlab foydalanuvchilarga ma'lum bo'ladi. Foydalanuvchilar bepul dasturiy ta'minotni sinovdan o'tkazishda ishtirok etadilar, ishlab chiquvchilar bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa qiladilar, bu ularga xatolarni tezda topish va ularni tuzatish va yangi xususiyatlarni amalga oshirish imkonini beradi.', 41 => '', 42 => '', 43 => ' UNIX tizimlarining rivojlanish tarixi. Linux UNIX-ga mos keladi, lekin o'zining manba kodiga asoslangan', 44 => ' Boshqa tomondan, ochiq manba Linux uchun yopiq tizimlarni ishlab chiqish xarajatlarini sezilarli darajada pasaytiradi va foydalanuvchi uchun echim narxini pasaytirishga imkon beradi, natijada Linux ko'pincha Oracle Database, DB2 kabi mahsulotlar uchun tavsiya etilgan platformaga aylandi. , Informix, Adaptive Server Enterprise, SAP R / 3, Domino.', 45 => '', 46 => ' Linux dasturlash', 47 => ' GNU Compiler Collection (GCC) ko'pgina Linux tizimlari uchun standart kompilyatorlar oilasidir. Bundan tashqari, GCC C, C ++, Java uchun oldingi qismni taqdim etadi. Aksariyat tarqatmalar Bash, Perl, Python va boshqa skript tillari uchun o'rnatilgan tarjimonlarni o'z ichiga oladi.', 48 => '', 49 => ' Bir qator rivojlanish muhiti (IDE) mavjud: KDevelop, Eclipse, NetBeans, Lazarus, IntelliJ IDEA, Code :: Blocks va boshqalar; Emacs va Vim kabi an'anaviy matn muharrirlari ham mavjud.', 50 => '', 51 => ' Qt va GTK + grafik foydalanuvchi interfeyslarini yaratish uchun ikkita keng tarqalgan ingl.', 52 => '', 53 => ' Ilova', 54 => ' 2011 yil aprel oyida Linux yadrosiga asoslangan operatsion tizimlar oilasi World Wide Web (shu jumladan, mobil telefonlar) mijozlari orasida dunyoda to'rtinchi o'rinda turadi. Turli manbalarga ko'ra, ularning mashhurligi 1,5 dan 5% gacha. Linux veb-serverlar bozorining 32% ulushiga ega (64,1% Unix ro'yxatiga kiritilgan). Linux dunyoning barcha Top500 superkompyuterlarida qo'llaniladi.', 55 => '', 56 => ' 2010-yillarning o'rtalariga kelib, Linux tizimlari server bozorlarida etakchilik qilmoqda (60%), korporativ va korporativ ma'lumotlar markazlarida ustunlik qiladi (Linux Foundation ma'lumotlariga ko'ra), ichki bozorning yarmini tashkil qiladi, netbuklar bozorida sezilarli ulushga ega (32). 2009 yilda%). Shaxsiy kompyuterlar bozorida Linux doimiy ravishda uchinchi o'rinni egallaydi (turli manbalarga ko'ra, 1% dan 5% gacha). Goldman Sachs tadqiqotiga ko'ra, umuman olganda, Linux elektron qurilmalarning 42 foiz bozor ulushiga ega.', 57 => '', 58 => ' DigitalOcean kabi bulutli xizmatlar Linux-ning har xil turlari uchun maxsus serverlarini taqdim etadi: Ubuntu, Debian, FreeBSD, centOS.', 59 => '', 60 => ' Serverlar, ish stantsiyalari va superkompyuterlar', 61 => ' Linux distributivlari uzoq vaqtdan beri server operatsion tizimlari sifatida ishlatilib kelinmoqda va ushbu bozorda katta ulushga ega; 2014 yil fevral oyidagi Netcraft ma'lumotlariga ko'ra, eng ishonchli Internet-xosting kompaniyalarining ettitasi veb-serverlarida Linux-dan foydalanadi.', 62 => '', 63 => ' Linux - bu LAMP server dasturiy ta'minot to'plamining (Linux, Apache, MariaDB / MySQL, Perl / PHP / Python) asosiy komponenti bo'lib, veb-ishlab chiquvchilar orasida mashhurlikka erishdi va eng keng tarqalgan veb-saytlarni joylashtirish platformalaridan biriga aylandi.', 64 => '', 65 => ' Portativlik qulayligi va qisman narx tufayli Linux asosiy kompyuterlarda tobora ommalashib bormoqda, chunki 2009 yil oxiridan boshlab IBM (asosiy meynfreym ishlab chiqaruvchisi) mframe liniyasiga faqat z / Linux-ni qo'llab-quvvatlaydigan bir qator tizimlarni qo'shdi.', 66 => '', 67 => ' Linux dağıtımları superkompyuterlarning operatsion tizimi sifatida ham keng qo'llaniladi: 2015 yil noyabr holatiga ko'ra, 500 ta eng kuchli kompyuterlarning 98,8% Linuxning turli xil variantlarini ishlatgan. Eng qudratli zamonaviy superkompyuter - Summit operatsion tizimi Red Hat Enterprise Linux hisoblanadi.', 68 => '', 69 => ' O'yin pristavkalari', 70 => ' 2013 yil 9-yanvar kuni Valve studiyada ishlab chiqarilgan Steam Machine PC konsolida Linux-ga asoslangan SteamOS-ni ishga tushirishini e'lon qildi. Linux dağıtımlarını ba'zi o'yin konsollarına o'rnatish mumkin (masalan, Sony PlayStation 2, Sony PlayStation 3, Sony PlayStation 4, XBOX 360).', 71 => '', 72 => ' O'rnatilgan tizimlar', 73 => ' Ochiq manba tufayli Linux ko'plab apparat arxitekturalariga to'g'ridan-to'g'ri apparat ishlab chiqaruvchilari yoki bunday uskunalar uchun dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchilari tomonidan ko'chiriladi, bu esa Linux Embedded-ni cheklangan xotira resurslari bo'lgan disksiz mikroprotsessor platformalarida o'rnatilgan dasturlar uchun kuchli platforma qiladi, bu avtomatlashtirish tizimlarida, tarmoq protsessorlar bilan jihozlangan maishiy texnika jihozlari modullari, shu jumladan "narsalar Internet" va "aqlli uy" kontseptsiyasi doirasida birlashtirilgan qurilmalar.', 74 => '', 75 => ' O'rnatilgan Linux maqsadli platformasining resurslari cheklanganligi sababli, maqsadli platformada dastur ishlab chiqish vositalarini o'rnatish umuman mumkin emas. Shuning uchun o'zaro faoliyat Linux dasturlari ishlab chiqiladi, bu erda Linux o'rnatilgan dasturlarni ishlab chiqarish vositalari ish stoli kompyuterda, odatda Ubuntu yoki Debian operatsion tizimida o'rnatiladi. O'zaro ishlab chiqish vositalari yordamida dastur kodini o'zaro kompilyatsiya qilish va dasturni masofadan disk raskadrovka qilish amalga oshiriladi, unda kompilyatsiya qilingan dastur maqsadli platformada ishga tushiriladi va kodlarni tahlil qilish o'rnatilgan dastur ishlab chiqish dasturi yordamida amalga oshiriladi. ish stoli kompyuter.', 76 => '', 77 => ' Davlat idoralarida qo'llash', 78 => ' Linux turli xil hukumat va mahalliy hukumatlar tomonidan mashhur: Braziliya federal hukumati Linuxni qo'llab-quvvatlashi bilan mashhur. Hindistonning Kerala shtati hukumati shtatdagi barcha maktablarni Linuxdan foydalanishga o'tkazish to'g'risida ko'rsatma chiqardi. Texnologik mustaqillikni ta'minlash uchun Xitoy o'zining Loongson protsessorlarida faqat Linuxdan foydalanadi. Ispaniyaning bir nechta mintaqalari o'zlarining Linux tarqatishlarini ishlab chiqdilar, ular ta'lim va davlat boshqaruvida qo'llaniladi, masalan Extremadura shahridagi gnuLinEx va Andalusiyada Guadalinex. Portugaliya, shuningdek, Magalhães netbuki va hukumatning elektron ta'lim dasturi uchun mo'ljallangan Caixa Mágica o'z distribyutorligini boshqaradi. Frantsiya va Germaniya Linuxdan foydalanishni kengaytirish uchun bir qator choralarni ko'rmoqda.', 79 => '', 80 => ' Rossiya Mudofaa vazirligining buyrug'i bilan Linux MSVS tarqatish to'plami ishlab chiqildi, u 2002 yilda asosiy maqsadli platformaga aylandi. 2013 yilda Mudofaa vazirligi etkazib berishni qabul qildi va Astra Linux operatsion tizimini asta-sekin joriy qila boshladi va vaqt o'tishi bilan bo'limning barcha ofis kompyuterlari va aloqa vositalarini uning nazorati ostida ishlashga o'tkazish rejalashtirilmoqda. Federal sud ijro etuvchi xizmati tizimida Goslinux taqsimotidan ham keng foydalanish mavjud.', 81 => '', 82 => ' Qrim Respublikasidagi Astra Linux Special Edition operatsion tizimi asosida FIS FRDO loyihasining eng yirik mintaqaviy segmenti ("Ta'lim va (yoki) malaka, o'quv hujjatlari to'g'risidagi ma'lumotlarning federal reestri" federal axborot tizimi) yaratildi. , unga 353 ta ta'lim muassasalari respublikalar bog'langan.', 83 => '', 84 => ' Linux tarqatish', 85 => ' Asosiy maqola: Linux tarqatish ro'yxati', 86 => '', 87 => ' Linux tarqatmalarini ishlab chiqish', 88 => ' Linuxni o'rnatadigan foydalanuvchilarning aksariyati nafaqat dasturlar to'plamini o'z ichiga olgan, balki paketlarni o'rnatish, boshqarish va yangilash, sozlash va qo'llab-quvvatlash uchun yagona tizimlar bilan birlashtirilgan bir qator texnik xizmat vazifalarini hal qiladigan tarqatmalardan foydalanadilar.', 89 => '', 90 => ' Dunyoda eng keng tarqalgan tarqatmalar (2017): Linux Mint, Ubuntu, Debian, Mageia, Fedora, OpenSUSE, ArchLinux, CentOS, PCLinuxOS, Slackware, Gentoo. Ko'pgina tarqatmalar bir-biri bilan bog'liq bo'lib, ular ozmi-ko'pi mos keladi, xususan, Ubuntu Debian-ga asoslangan va Mint tarqatish ham Ubuntu-ga, ham Debian-ga (LMDE) asoslangan va ular bilan to'liq mos keladi, shuningdek qo'shimcha dasturlarni ham o'z ichiga oladi standart Java, Adobe Flash va boshqa ba'zi bir xususiy komponentlarni qo'llab-quvvatlaydi va CentOS tijorat Red Hat Enterprise Linux tarqatish to'plamining manba kodiga asoslangan (faqat pullik obunachilar uchun ikkilik yig'ilishda mavjud) va shu bilan birga to'liq ikkilik mos keladi u.', 91 => '', 92 => ' Ko'rsatilgan tarqatishlarning aksariyati OS optik diskdan yoki flesh-diskdan o'rnatilmasdan ishga tushirilganda LiveCD-ning chiqarilish shakli bilan tavsiflanadi. Ushbu holatdan siz tizimni statsionar holatga keltirishingiz yoki kompyuter o'chirilgunga qadar shu tarzda ishlashingiz mumkin - bu maqsadlar uchun alohida "mobil" tarqatmalar mavjud bo'lib, ulardan eng mashhurlari Knoppix hisoblanadi. Puppy Linux tarqatish eski va unchalik kuchli bo'lmagan kompyuterlar uchun maxsus ishlab chiqilgan.', 93 => '', 94 => ' Distribyutorlarning alohida klassi - komponentlarning hammasini yoki bir qismini manba kodlaridan o'z-o'zidan yig'ishni nazarda tutadigan, Linux qurilmalari haqida ma'lumot olishga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan, ular orasida - LFS, Gentoo, CRUX.', 95 => '', 96 => ' Shuningdek, mintaqaviy xususiyatlarga ega tarqatmalar mavjud, masalan, Rossiyada ROSA, ALT Linux, ASPLinux (2011 yilda yopilgan), NauLinux, Calculate Linux, Runtu, Rosinka, RED OS, Astra Linux asosan mahalliy ishlab chiqaruvchilarga mo'ljallangan. bozor. Germaniyada LiMux - "Myunxen Linux" davlat mintaqaviy tarqatish to'plami mavjud edi.', 97 => '', 98 => ' Ish stoli operatsion tizimining roliga mos keladi', 99 => ' Linux ilgari ish stoli kompyuterlarda noqulayligi uchun tanqid qilingan, xususan, mashhur dasturlarning to'liq versiyalari yo'qligi (ayniqsa, ofis to'plamlari) va apparatni qo'llab-quvvatlash bilan bog'liq muammolar, chunki ular odatda noutbuk foydalanuvchilari uchun jiddiy muammo tug'dirdi, chunki ular odatda juda ko'p xususiy komponentlardan foydalaning. Также проблемой являлась сложность изучения в Linux того, что выходит за рамки повседневного использования, и трудности в настройке оборудования. Более того, Linux обвиняли в «неидеальности» для многих опытных пользователей.', 100 => '', 101 => ' Новые дистрибутивы Linux целенаправленно сконцентрировались на этом вопросе и значительно улучшили положение Linux среди настольных операционных систем:', 102 => ' Linux быстро приобрёл популярность среди малого бизнеса и домашних пользователей. В этом огромная заслуга Gutsy Gibbon (кодовое название Ubuntu 7.10 фирмы Canonical). Наряду с такими дистрибутивами, как Linspire, Mint, Xandros, OpenSUSE и gOS, Ubuntu (вместе с родственными ему Kubuntu, Edubuntu и Xubuntu) сгладил большинство острых углов Linux и отшлифовал для применения в настольных системах. Без сомнения, Gutsy Gibbon — самый стабильный, полный и дружелюбный дистрибутив Linux на сегодня. Установить и настроить его теперь проще, чем Windows.', 103 => '', 104 => ' — The Economist, декабрь 2007', 105 => ' Рабочее окружение дистрибутивов Linux не сложнее, чем Windows и OS X. Современные десктоп-ориентированные дистрибутивы имеют графический инсталлятор, предоставляющий возможность автоматической разметки диска, устанавливающий готовую к эксплуатации операционную систему, снабжённую интернет-браузером, музыкальным и видео проигрывателями, офисным пакетом, просмотрщиком документов различных форматов и т. д; также присутствует механизм (программа), облегчающий установку проприетарных драйверов оборудования. На данный момент можно совсем обходиться без терминала, что и делают многие пользователи, а для остальных пользователей «использование терминала» в большинстве случаев сводится к копированию команды из готовой пошаговой инструкции при помощи мышки, а не изучению множества команд. Степень поддержки оборудования очень высока, зачастую выше, чем у последних версий Microsoft Windows, страдающих от отсутствия драйверов для оборудования, снятого с производства до выхода Windows 7, однако имеются проблемы со свежим железом.', 106 => '', 107 => ' Критическая кампания', 108 => ' Microsoft пыталась критиковать Linux, развернув обширную маркетинговую кампанию «Get the Facts», утверждая о большей надёжности и защищённости своего семейства операционных систем. Корпорация опубликовала различные исследования-кейсы, однако их достоверность ставится под сомнение различными авторами, заявляющими о фальсификации этих сравнений со стороны Microsoft.', 109 => '', 110 => ' В частности, при сравнении количества уязвимостей, Microsoft приводила данные об уязвимостях во множестве программных продуктов, в том числе пользовательского уровня, поставляемых в составе некоторых дистрибутивов Linux, при этом сравнивая это количество с уязвимостями лишь самой операционной системы Windows, которая сама по себе не имеет такого количества приложений, и, разумеется, никогда не используется в подобном «голом» виде.', 111 => '', 112 => ' При сравнении стоимости владения Майкрософт ссылается на цены поддержки Red Hat Linux серверных решений, приводя в качестве примера самую дорогую подписку (Premium Subscription, круглосуточная поддержка по телефону или через веб-интерфейс). Кроме того, при сравнении используется неодинаковое аппаратное обеспечение — дешёвое для Windows и дорогое для Linux.', 113 => '', 114 => ' Эта и подобная критика кампании «Get the Facts» заставила Microsoft официально свернуть её и перейти к скрытым формам агитации.', 115 => '', 116 => ' Примечания', 117 => ' Литература', 118 => ' Ссылки', 119 => ' ОБ ЭТОЙ СТАТЬЕ', 120 => ' Просмотр истории изменений', 121 => ' many=Обновлено 2 дней назад', 122 => ' Страница обсуждения', 123 => ' Обсудить улучшения этой статьи', 124 => ' ПОДРОБНЕЕ', 125 => ' История Linux', 126 => ' Linspire', 127 => ' Linspire — операционная система, коммерческий дистрибутив Linux, основанный на Debian Linux, а позднее на Ubuntu Linux. Распространялась компанией Linspire. Проект фокусировался на простоте в использовании среднестатистическим пользователем компьютера и улучшенной совместимостью с Microsoft Windows. Название Linspire состоит из слов «Linux» и «англ. inspire» — вдохновлять, воодушевлять.', 128 => ' Extensible Firmware Interface', 129 => ' Extensible Firmware Interface — интерфейс между операционной системой и микропрограммами, управляющими низкоуровневыми функциями оборудования, его основное предназначение: корректно инициализировать оборудование при включении системы и передать управление загрузчику операционной системы. EFI предназначен для замены BIOS — интерфейса, который традиционно используется всеми IBM PC-совместимыми персональными компьютерами. Первая спецификация EFI была разработана Intel, позднее от первого названия отказались и последняя версия стандарта носит название Unified Extensible Firmware Interface. В настоящее время разработкой UEFI занимается Unified EFI Forum.', 130 => ' Содержимое доступно по лицензии CC BY-SA 3.0', 131 => ' Просмотреть статью в браузере' ]
Удалённые в правке строки ($1) (removed_lines)
[ 0 => '{{эта статья|о группе операционных систем|Ядро Linux|об одноимённом ядре ОС}}', 1 => '{{Карточка ОС}}', 2 => ''''Linux''' ({{IPAc-en | audio=Linus-linux.ogg|ˈ|l|ɪ|n|ə|k|s}} {{МФА2|ˈ|l|ɪ|n|ə|k|s}}<ref>{{cite web |url=http://safalra.com/science/linguistics/linux-pronunciation/ |title=Pronunciation of ‘Linux’ |publisher=Safalra |date=2007-04-14 |accessdate=2009-09-15 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e63kXeN?url=http://safalra.com/science/linguistics/linux-pronunciation/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://foldoc.org/linux |title=Linux |publisher=Free On-Line Dictionary of Computing |date=2006-06 |accessdate=2009-09-15 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e64KAlQ?url=http://foldoc.org/linux |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref> или {{МФА2|ˈ|l|ɪ|n|ʊ|k|s|}}<ref>{{cite newsgroup|newsgroups=comp.os.linux |title=Re: How to pronounce ''Linux''? |id=1992Apr23.123216.22024@klaava.Helsinki.FI |date=1992-04-23 |accessdate=2007-01-09}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ |title=How to pronounce Linux? |accessdate=2006-12-17 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e64maxf?url=http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/SillySounds/ |title=Linus pronouncing Linux in English and Swedish |accessdate=2007-01-20 |archiveurl=https://www.webcitation.org/68e65HFTT?url=http://www.kernel.org/pub/linux/kernel/SillySounds/ |archivedate=2012-06-23 |deadurl=yes }}</ref>, ''Ли́нукс''; [[#GNU+Linux|в части случаев]] ''GNU/Linux'') — семейство [[Unix-подобная операционная система|Unix-подобных операционных систем]] на базе [[Ядро Linux|ядра Linux]], включающих тот или иной набор утилит и программ проекта [[GNU]], и, возможно, другие компоненты. Как и ядро Linux, системы на его основе как правило создаются и распространяются в соответствии с моделью разработки [[FOSS|свободного и открытого программного обеспечения]]. Linux-системы распространяются в основном бесплатно в виде различных [[Дистрибутив Linux|дистрибутивов]] — в форме, готовой для установки и удобной для сопровождения и обновлений, — и имеющих свой набор [[системное программное обеспечение|системных]] и [[Прикладное программное обеспечение|прикладных]] компонентов, как свободных, так, возможно, и собственнических.', 3 => 'Появившись как решения вокруг созданного в начале 1990-х годов ядра, уже с начала 2000-х годов системы Linux являются основными для [[суперкомпьютер]]ов и [[сервер (аппаратное обеспечение)|серверов]], расширяется применение их для [[Встраиваемая система|встраиваемых систем]] и [[Мобильные устройства|мобильных устройств]], некоторое распространение системы получили и для [[персональный компьютер|персональных компьютеров]]<ref>{{cite web|title=Linux system development on an embedded device|url=http://www-128.ibm.com/developerworks/library/l-embdev.html|author=Anand Santhanam, Vishal Kulkarni.|work=DeveloperWorks|publisher=IBM|date=2002-03-01|accessdate=2007-07-26|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lDmaig?url=http://www.ibm.com/developerworks/library/l-embdev/index.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref name=autogenerated1>{{cite web|author=Daniel Lyons.|title=Linux rules supercomputers|url=https://www.forbes.com/home/enterprisetech/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|accessdate=2007-02-22|publisher=Forbes|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e65hS8b?url=http://www.forbes.com/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name=autogenerated1 /><ref name="galli2007">{{cite web|author=Peter Galli.|title=Vista Aiding Linux Desktop, Strategist Says|date=2007-08-08|publisher=Ziff Davis Enterprise|url=http://www.eweek.com/c/a/Linux-and-Open-Source/Vista-Aiding-Linux-Desktop-Strategist-Says/|work=eWEEK|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e66K354?url=http://www.eweek.com/c/a/Linux-and-Open-Source/Vista-Aiding-Linux-Desktop-Strategist-Says/|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="paul2007">{{cite web|author=Ryan Paul|title=Linux market share set to surpass Win 98, OS X still ahead of Vista|date=2007-09-03|publisher=Ars Technica|url=https://arstechnica.com/news.ars/post/20070903-linux-marketshare-set-to-surpass-windows-98.html|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e67FDE2?url=http://arstechnica.com/apple/2007/09/linux-marketshare-set-to-surpass-windows-98/|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="beer2007">{{cite web|author=Stan Beer.|title=Vista to play second fiddle to XP until 2009: Gartner|date=2007-01-23|publisher=iTWire|url=http://www.itwire.com.au/content/view/8842/53/|accessdate=2007-11-19|archiveurl=https://www.webcitation.org/68e67ty3N?url=http://www.itwire.com/itwire-latest-news|archivedate=2012-06-23|deadurl=yes}}</ref><ref name="applications2007">{{cite web |url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=2&qpmr=15&qpdt=1&qpct=3&qptimeframe=Y |title=Operating System Marketshare for Year 2007 |accessdate=2007-11-19 |date=2007-11-19 |work=Market Share |publisher=Net Applications |archiveurl=https://www.webcitation.org/616lF5mLL?url=http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=2 |archivedate=2011-08-21 |deadurl=yes }}</ref><ref name="xitimonitor2007">{{cite web|title=Vista slowly continues its growth; Linux more aggressive than Mac OS during the summer|date=2007-09-24|publisher=AT Internet/XiTi.com|url=http://www.xitimonitor.com/en-us/internet-users-equipment/operating-systems-august-2007/index-1-2-7-107.html|work=XiTiMonitor|accessdate=2007-11-19|deadlink=unknown-host|archiveurl=https://www.webcitation.org/5mq1EAckZ?url=http://www.xitimonitor.com/en-us/internet-users-equipment/operating-systems-august-2007/index-1-2-7-107.html|archivedate=2010-01-17|deadurl=yes}}</ref><ref name="globalstats2007">{{cite web|url=http://www.w3counter.com/globalstats.php|title=Global Web Stats|accessdate=2007-11-19|date=2007-11-10|work=W3Counter|publisher=Awio Web Services LLC|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lG2HQo?url=http://www.w3counter.com/globalstats.php|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref><ref name="zeitgeist2004">{{cite web|url=http://www.google.com/press/zeitgeist/zeitgeist-jun04.html|title=June 2004 Zeitgeist|accessdate=2007-11-19|date=2004-08-12|work=Google Press Center|publisher=Google Inc.|archiveurl=https://www.webcitation.org/616lGfJeG?url=http://www.google.com/press/zeitgeist/zeitgeist-jun04.html|archivedate=2011-08-21|deadurl=yes}}</ref>.', 4 => 'За счёт использования свободного программного обеспечения и привлечения волонтёров каждая из систем Linux обладает значительными программными возможностями, трудно реализуемыми в прочих моделях разработки: например, в 2008 году расчёты показывали, что для того, чтобы «с нуля» разработать систему, аналогичную [[Fedora]] 9, потребовалось бы затратить $10,8 млрд<ref>[http://www.opennet.ru/opennews/art.shtml?num=18532 OpenNews:][[Себестоимость]] типичного Linux дистрибутива составила 10 миллиардов долларов</ref>, а совокупная себестоимость только ядра Linux оценивалась в сумму более $1,4 млрд, притом только за 2008 год она увеличилась на $315 млн, совокупный труд оценён в размере 73 тыс. [[человеко-год|человеко-лет]]<ref>[http://www.technologyacademy.fi/blog/2012/04/19/laureates/ Technology Academy Finland — Stem cell pioneer and open source software engineer are 2012 Millennium Technology Prize laureates] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120420125103/http://www.technologyacademy.fi/blog/2012/04/19/laureates/ |date=2012-04-20 }}</ref>.', 5 => '{{якорь|GNU+Linux}}', 6 => 'Семейство систем, включающих в качестве компонентов основные программы [[Проект GNU|проекта GNU]], такие как [[bash]], [[gcc]], [[glibc]], [[coreutils]], [[GNOME]] и ряд других, иногда идентифицируется как '''''GNU/Linux'''''. Так как традиционно большинство систем было именно таким, под «Linux» обычно подразумеваются именно они; притом существует [[спор об именовании GNU/Linux]]. Существует проект стандартизации внутренней структуры Linux-систем — [[Linux Standard Base]], часть документов которого зарегистрирована в качестве стандартов [[ISO]]; но далеко не все системы сертифицируются по нему, и в целом для Linux-систем не существует какой-либо общепризнанной стандартной комплектации или формальных условий включения в семейство. Однако есть ряд систем на базе ядра Linux, но не имеющих в основе зависимости от программ GNU, которые поэтому GNU/Linux не называют, в частности, таковы мобильные системы [[Android]] и [[FirefoxOS]].', 7 => '[[Файл:NewTux.svg|мини|120пкс|Пингвин [[Tux]]]]', 8 => 'Официальным [[логотип]]ом и [[талисман]]ом Linux является [[пингвин]] [[Tux]], созданный в 1996 году [[Юинг, Ларри|Ларри Юингом]]<ref>[http://archive.amaxskv.com/19/ История пингвина Tux] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110829065858/http://archive.amaxskv.com/19/ |date=2011-08-29 }}</ref>. Торговая марка «Linux» принадлежит создателю и основному разработчику ядра [[Торвальдс, Линус|Линусу Торвальдсу]]. При этом проект Linux в широком смысле не принадлежит какой-либо организации или частному лицу, вклад в его развитие и распространение осуществляют тысячи независимых разработчиков и компаний, одним из инструментов взаимодействия которых являются [[Группа пользователей Linux|группы пользователей Linux]]. Существует ряд некоммерческих объединений, ставящих основной целью развитие и продвижение Linux, наиболее крупное и влиятельное из них — основанный в 2007 году [[The Linux Foundation]]. Существует значительный рынок коммерческой технической поддержки Linux-систем, на котором с долей свыше 70 % (2017) доминирует корпорация [[Red Hat]] (поглощена [[IBM]] в 2019 году).', 9 => '[[Файл:LinuxCon Europe Linus Torvalds 05.jpg|мини|[[Торвальдс, Линус|Линус Торвальдс]] — создатель и основной координатор проекта по разработке [[Ядро Linux|ядра Linux]]]]', 10 => '[[Файл:Portrait - Denmark DTU 2007-3-31.jpg|мини|[[Столлман, Ричард Мэттью|Ричард Столлман]] — основатель проекта [[GNU]]]]' ]
Была ли правка сделана через выходной узел сети Tor (tor_exit_node)
false
Unix-время изменения ($1) (timestamp)
1611940429